Kỷ nguyên đột phá cho kinh tế tư nhân

Ngày 4-5, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, đánh dấu một bước ngoặt lịch sử trong tư duy và chính sách phát triển kinh tế đất nước.

Xóa bỏ những rào cản

Với tầm nhìn chiến lược đến năm 2030 và 2045, Nghị quyết 68 không chỉ khẳng định vai trò then chốt của kinh tế tư nhân mà còn đưa ra những quan điểm và giải pháp đột phá nhằm xóa bỏ rào cản, khơi thông nguồn lực, tạo động lực để khu vực này trở thành trụ cột của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN.

Một trong những quan điểm đột phá nhất của Nghị quyết 68 là xác định kinh tế tư nhân là "động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia". Trước đây, kinh tế tư nhân chỉ được coi là một bộ phận của nền kinh tế, sau đó được xác định là một bộ phận quan trọng.

Tuy nhiên, Nghị quyết 68 đã nâng tầm vai trò của khu vực này, coi đây là lực lượng tiên phong thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm, nâng cao năng suất lao động và đóng góp vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Hiện nay, khu vực kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước và sử dụng 82% lực lượng lao động. Việc khẳng định vai trò này không chỉ xóa bỏ định kiến lâu nay mà còn tạo niềm tin và động lực để doanh nghiệp (DN) tư nhân vươn lên mạnh mẽ.

Quan điểm này thể hiện sự thay đổi sâu sắc trong tư duy quản lý nhà nước, từ việc coi DN tư nhân là đối tượng quản lý sang đối tác đồng hành, cùng kiến tạo phát triển. Nhà nước cam kết không can thiệp hành chính trái với nguyên tắc thị trường, đồng thời tạo dựng môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch và bình đẳng. Đây là bước tiến lớn, giúp giải phóng sức sản xuất, khơi dậy năng lực sáng tạo và khát vọng làm giàu chính đáng của doanh nhân Việt Nam.

Nghị quyết 68 nhấn mạnh việc xóa bỏ triệt để các định kiến về kinh tế tư nhân, đồng thời khẳng định kinh tế tư nhân là nhân tố quan trọng trong xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, gắn với hội nhập quốc tế. Để hiện thực hóa quan điểm này, nghị quyết yêu cầu luật hóa các chủ trương, đồng bộ hóa hệ thống pháp luật và tháo gỡ các rào cản thể chế, đặc biệt là những quy định chồng chéo gây khó khăn cho DN.

Một điểm đột phá khác là chuyển từ cơ chế "tiền kiểm" sang "hậu kiểm" trong quản lý DN. Thay vì kiểm tra, cấp phép trước, Nhà nước sẽ tập trung giám sát sau khi DN hoạt động, từ đó giảm thiểu thủ tục hành chính và chi phí tuân thủ. Nghị quyết 68 đặt mục tiêu cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, 30% điều kiện kinh doanh và 30% chi phí tuân thủ ngay trong năm 2025. Đây là một cam kết mạnh mẽ, tạo điều kiện cho DN tự do hoạt động trong khuôn khổ pháp luật.

Bảo vệ quyền tự do kinh doanh

Nghị quyết 68 cam kết bảo vệ đầy đủ quyền sở hữu tài sản, quyền tự do kinh doanh và quyền cạnh tranh bình đẳng của DN tư nhân theo đúng quy định của Hiến pháp. DN được tự do hoạt động trong tất cả các ngành nghề mà pháp luật không cấm, không bị phân biệt đối xử so với các thành phần kinh tế khác.

Đặc biệt, Nghị quyết 68 mở rộng sự tham gia của DN tư nhân vào các lĩnh vực chiến lược như công nghiệp quốc phòng, an ninh, đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, hạ tầng năng lượng... Điều này phá bỏ rào cản "vùng cấm", bởi các lĩnh vực chiến lược vốn trước đây chỉ dành cho DN Nhà nước.

Ngoài ra, Nghị quyết 68 nhấn mạnh việc không hình sự hóa các quan hệ kinh tế - dân sự. Đối với các sai phạm kinh tế, ưu tiên áp dụng biện pháp hành chính, dân sự và kinh tế; chỉ xử lý hình sự trong trường hợp nghiêm trọng và cố ý. Chính sách này giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý, tạo môi trường kinh doanh an toàn, khuyến khích DN mạnh dạn đầu tư và đổi mới sáng tạo.

Nghị quyết 68 tiếp nối tinh thần của Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22-12-2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết này đưa ra các chính sách ưu đãi mạnh mẽ để DN tư nhân tham gia nền kinh tế số. Chi phí đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D) được khấu trừ thuế lên tới 200%, tạo động lực cho DN ứng dụng công nghệ mới, trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số.

Bên cạnh đó, Nghị quyết 68 khuyến khích DN kết nối, chia sẻ và khai thác dữ liệu, đồng thời hoàn thiện pháp luật về quản trị dữ liệu để bảo đảm an ninh và an toàn thông tin. Chính sách này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh kinh tế tư nhân Việt Nam còn hạn chế về năng lực công nghệ và quản trị. Thông qua việc hỗ trợ DN nhỏ và siêu nhỏ tiếp cận nền tảng số, phần mềm kế toán miễn phí và các chương trình đào tạo quản trị, nghị quyết giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Nghị quyết 68 đã mở ra cơ chế để doanh nghiệp tư nhân dễ dàng tiếp cận nguồn lực đất đai, mặt bằng sản xuất, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Phải quyết liệt triển khai

Nghị quyết 68 đưa ra nhiều giải pháp nhằm khơi thông dòng vốn cho khu vực tư nhân, bao gồm cung cấp nguồn vốn giá rẻ, ưu đãi thuế và hỗ trợ khởi nghiệp cho những người từng làm việc tại các DN nước ngoài, nhằm tận dụng kinh nghiệm và mối quan hệ của họ. Nghị quyết yêu cầu xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất vào năm 2026, đồng thời cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý và đào tạo miễn phí cho DN nhỏ.

Về đất đai, Nghị quyết 68 đề xuất các cơ chế hỗ trợ DN tiếp cận mặt bằng sản xuất, nhất là với các DN vừa và nhỏ. Những chính sách này không chỉ giúp DN mở rộng quy mô mà còn tạo nên cơ cấu kinh tế hai tầng: tầng trên là các tập đoàn lớn dẫn dắt, tầng dưới là các DN nhỏ và hộ kinh doanh năng động.

Với những giải pháp đột phá, Nghị quyết 68 đặt ra mục tiêu đầy tham vọng: Đến năm 2030, Việt Nam sẽ có 2 triệu DN tư nhân và đến năm 2045 là 3 triệu DN, đóng góp trên 60% GDP. Để đạt được mục tiêu này, nghị quyết yêu cầu xây dựng các tập đoàn tư nhân có tầm cỡ khu vực và toàn cầu.

Các quan điểm đột phá của Nghị quyết 68 chỉ có thể thành công nếu được thể chế hóa và thực thi hiệu quả. Thực tế là chưa đầy 2 tuần sau khi Nghị quyết 68 ra đời, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Ngay sau đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 139/NQ-CP để triển khai kế hoạch thực hiện Nghị quyết 198/2025/QH15.

Các văn bản này phân công nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành và địa phương để triển khai thực hiện ngay Nghị quyết 68. Sự quyết liệt này thể hiện cam kết mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước trong việc đưa nghị quyết vào cuộc sống.

Nguyễn Minh Hải