Kỳ vọng chính sách đặc thù về nhà ở xã hội đi vào cuộc sống

Cộng đồng doanh nghiệp mong mỏi, chính sách đã có, cần giải quyết thực thi hiệu quả, hóa giải điểm nghẽn thể chế, đặc biệt là tiếp cận vốn. Báo Tin Tức và Dân tộc ghi nhận một số ý kiến của doanh nghiệp, chuyên gia, đại diện bộ, ngành xung quanh vấn đề này, nhân Tọa đàm “Hiện thực hóa giấc mơ nhà ở xã hội” mới đây, do báo Tiền phong tổ chức.

Ông Nguyễn Tuấn Anh - Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD):

Cần gói giải pháp đồng bộ, nhân rộng mô hình thuê nhà

Chưa bao giờ Chính phủ có những hành động quyết liệt trong việc gỡ các rào cản của thủ tục hành chính như bây giờ. Đây là quyết tâm của Chính phủ về cải cách thúc đẩy nhanh hơn trong giai đoạn lựa chọn nhà đầu tư và đơn vị thi công (đối với những chủ đầu tư không có đơn vị trực tiếp thi công).

Ông Nguyễn Tuấn Anh - Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị HUD. Ảnh: BTC

Chúng tôi đề xuất, Bộ Xây dựng sớm có gói giải pháp tổng thể, thực hiện đồng bộ chứ không riêng lẻ, trong đó có giải pháp giảm giá NOXH, làm sao bình ổn giá để người có thu nhập thấp tiếp cận được nhà ở.

Thứ nhất, để có được mức giá thấp cho NOXH, chúng tôi kiến nghị xây dựng cơ sở dữ liệu về thiết kế. Sau khi các nhà đầu tư bất động sản hoàn thành dự án chung cư, thiết kế đó có thể được đưa vào cơ sở dữ liệu chung của toàn quốc để các đơn vị sau cần có thể lấy và sử dụng luôn, chỉ thay đổi về mặt kết cấu nền đất. Như vậy sẽ rút ngắn được giai đoạn thiết kế, đặc biệt chi phí thiết kế cũng giảm nhiều.

Thứ hai, công tác thẩm định chỉ nên thẩm định một bước, không thẩm định hai lần như hiện nay. Sở Xây dựng ở các địa phương đang thực hiện hai bước thẩm định là thiết kế cơ sở và thiết kế hoàn thành thi công nên mất nhiều thời gian.

Thứ ba về nguồn vốn vay. Hiện doanh nghiệp đi vay, ngân hàng còn yêu cầu thẩm định hiệu quả đầu tư của dự án, tôi cảm thấy, ngân hàng đang đi quá sâu vào chuyên môn. Đương nhiên làm dự án NOXH phải hiệu quả, mới thu hút được nhà đầu tư và dự án cũng đã qua thẩm định của Sở Xây dựng về mặt hiệu quả nên không cần thiết thẩm định lại, tốn rất nhiều thời gian. Bên cạnh đó, cũng cần có chính sách tiếp tục giảm lãi vay cho người dân và chủ đầu tư….

Hiện, việc xác nhận người dân được thụ hưởng NOXH cũng gặp vướng trong xác nhận dữ liệu điều kiện mua NOXH, ví dụ ở Mê Linh, thành phố Hà Nội, có nơi xác nhận, có nơi lại không nên rất khó khăn, mất nhiều thời gian cho cả người dân và chủ đầu tư. Do đó, cần cơ sở dữ liệu chung của toàn thành phố, nên xây dựng cơ sở dữ liệu cho người dân để họ nộp hồ sơ lên Trung tâm dữ liệu, đến khi có dự án NOXH phù hợp của thành phố có thể sử dụng luôn cơ sở dữ liệu này.

Giới trẻ cũng nên bỏ tư tưởng chỉ sở hữu nhà, có thể mở rộng phương án, mô hình thuê nhà phù hợp, thuận tiện cho việc di chuyển đi làm. Chính phủ cũng đang xây dựng Quỹ nhà ở cho thuê. Nhằm giải quyết vấn đề an sinh xã hội, một số nước trên thế giới cũng có Quỹ này để người dân thuê nhà với mức giá thấp.

Bà Nguyễn Hoa Hồng Nhung - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư xây dựng NHS:

Giải ngân khoản vay ưu đãi kéo dài

Khi triển khai dự án NOXH, chúng tôi gặp khó trong tiếp cận đất đai, nhiều địa phương chưa bố trí đủ quỹ đất cho NOXH, đất thường nằm xa trung tâm và thiếu hạ tầng. Bên cạnh đó, thủ tục hành chính phức tạp, quy trình giao đất, phê duyệt quy hoạch và giải phóng mặt bằng kéo dài, gây khó khăn cho thực hiện dự án. Một số chính quyền địa phương chưa tích cực trong việc phát triển NOXH.

Việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng và tài chính vẫn còn nhiều rào cản do khoản vay ưu đãi được giải ngân chậm, quy trình phức tạp. Lãi suất cho vay NOXH chưa hấp dẫn, chưa đủ để đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp.

Chúng tôi đề xuất, để Nghị quyết đi vào cuộc sống, cần áp dụng ngay các giải pháp đơn giản hóa thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian thẩm định hồ sơ và cho phép các bước thực hiện song song; tăng cường hợp tác giữa chính quyền và doanh nghiệp, bố trí quỹ đất có vị trí thuận lợi và hạ tầng đầy đủ để phát triển NOXH; cải thiện chính sách tín dụng, giảm lãi suất, kéo dài thời gian cho vay và đơn giản hóa các sản phẩm tín dụng. Đặc biệt, cần sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành và chính quyền để triển khai các giải pháp một cách hiệu quả.

Đại tá Phạm Doãn Tiến - Giám đốc Ban Quản lý các dự án đầu tư, Tổng Công ty 319 (Bộ Quốc phòng):

Cần công khai Quỹ đất cho nhà đầu tư tiếp cận

Cộng động doanh nghiệp rất phấn khởi khi Quốc hội thông qua Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thúc đẩy phát triển NOXH. Nghị quyết đưa ra một số chính sách quan trọng hướng tới cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính tạo điều kiện cho doanh nghiệp sớm hoàn thành dự án.

Đại tá Phạm Doãn Tiến, Tổng Công ty 319.

Theo đó, quy định về giao chủ đầu tư dự án NOXH không thông qua đấu thầu. Thủ tục này dự kiến mất khoảng tối đa 75 ngày, cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành, thay đổi mang tính lịch sử. Làm nhà NOXH, chúng tôi đã tiếp cận nhiều địa phương, họ dành quỹ đất, thông tin công khai minh bạch cho nhà đầu tư tiếp cận.

Như ở Hải Phòng, Đà Nẵng… giao quỹ đất cho Ban Quản lý dự án thành phố, hoặc ban ở Sở Xây dựng, công khai hồ sơ, chủ trương đầu tư, đưa lên website để nhà đầu tư dễ tiếp cận dễ, phải tiếp cận được đất, mới có thể phát triển dự án. Ở Hà Nội lại khác, các huyện thực hiện đấu giá đất đã chủ động dành tương đương 20% làm NOXH. Cứ 5 ha có 1 ha làm NOXH, là đất sạch, đủ hạ tầng, mặt bằng. Đến nay, việc sắp xếp lại đơn vị hành chính, bỏ cấp huyện, phải dùng đất này mới giải được “cơn khát” quỹ đất, đặc biệt ở Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh.

Cũng ở thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, ngoài Sở Xây dựng, còn có Sở Quy hoạch - kiến trúc. Bước thẩm định quy hoạch có thể gộp lại để thuận tiện hơn cho doanh nghiệp. Như với ngành thuế, hải quan có luồng xanh, theo tôi, doanh nghiệp làm NOXH uy tín cũng nên có cơ chế luồng xanh, ưu tiên thủ tục nhanh hơn, chuyển dần sang hậu kiểm.

Ông Lê Quang Huy - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP BIC Việt Nam:

Đề xuất thu hồ sơ, xét duyệt mua NOXH online

Tại Hà Nội vấn đề khó khăn nhất là tiếp cận quỹ đất. Để triển khai được NOXH cần phải có đất sạch. Trong quá trình triển khai, từ cấp huyện trở xuống gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, chính sách bồi thường hỗ trợ cho người dân khi thu hồi đất chưa phù hợp, người dân chưa đồng thuận khiến thời gian giải phóng mặt bằng kéo dài.

Ông Lê Quang Huy - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP BIC Việt Nam.

Luật Nhà ở cho phép thỏa thuận chuyển nhượng để triển khai dự án đầu tư. Tuy nhiên, nếu theo phương án này, công tác thỏa thuận cũng gặp nhiều khó khăn. Giá thu hồi đất phải cao hơn giá của Nhà nước. Kiến nghị cho phép tính toàn bộ thỏa thuận này vào chi phí dự án. Chúng tôi rất mừng Nghị quyết đã đề cập vấn đề này và mong sớm thực hiện được.

Chúng tôi kiến nghị thời gian tới có hành lang pháp lý cho phép áp dụng công nghệ trong việc thu và xét duyệt hồ sơ mua NOXH. Việc thu và xét duyệt hồ sơ hiện vẫn đang được thực hiện thủ công. Nếu áp dụng công nghệ vào quá trình này vừa tránh được tiêu cực vừa bám sát hành lang pháp lý.

Qua theo dõi trên thị trường, có những chủ đầu tư gặp nhiều người quảng cáo về dịch vụ hướng dẫn hồ sơ hay còn gọi là "cò mồi". Theo quy định, lao động tự do khi đăng ký mua nhà phải xác nhận thu nhập tại xã, phường. Thế nhưng, thông qua các đối tượng “cò mồi”, có những thông tin trong hồ sơ của người lao động không đúng, ví dụ về xác nhận thu nhập không đúng theo quy định. Điều này có thể dẫn đến rủi ro khi chủ đầu tư xác minh hồ sơ. Nếu nghiêm trọng có thể bị quy trách nhiệm vì xác minh hồ sơ chưa đúng.

Khuyến cáo người dân cần tìm hiểu thông tin từ các nguồn chính thống, tránh tin vào các dịch vụ mở hồ sơ không chính thống, làm sai lệch hồ sơ, lợi dụng chính sách.

Ông Nguyễn Văn Luyến - Tổng Giám đốc UDIC:

Có việc trục lợi chính sách, mua NOXH hay không?

Ông Nguyễn Văn Luyến - Tổng Giám đốc UDIC.

Đối với doanh nghiệp, có 4 nhóm vấn đề gặp khó gồm quỹ đất, thời gian phê duyệt dài, cơ chế ưu đãi nhà đầu tư; tín dụng; và sự giao thoa giữa các thủ tục hành chính.

Quốc hội vừa ban hành Nghị quyết cơ chế, chính sách đặc thù đối với xây dựng, phát triển NOXH. Đây là chính sách rất trúng, đúng và mong mỏi của các doanh nghiệp. Mặc dù còn tương đối nhiều khó khăn nhưng bất cứ chính sách nào cần độ trễ để đáp ứng.

Hiện việc phê duyệt đối tượng được mua NOXH còn nhiều vướng mắc, liệu có tình trạng trục lợi chính sách, mua NOXH hay không? Hiện doanh nghiệp liên danh với các đơn vị khác thực hiện dự án NOXH Hạ Đình, quận Thanh Xuân. Tuy nhiên, trên các trang mạng, sàn giao dịch xuất hiện các hội nhóm bất động sản, nhận làm tư vấn đặt cọc, giữ chỗ, mua bán suất ngoại giao để tiếp cận, đề nghị người dân đặt cọc.

Chúng tôi khẳng định chưa từng ký văn bản hồ sơ hợp tác với sàn giao dịch, tổ chức, cá nhân nào liên quan trong việc đặt chỗ ngoại giao. Chúng tôi đã 4 lần gửi thông cáo báo chí và gửi cơ quan công an về vấn đề này; đồng thời tiếp tục mong muốn thông tin tuyên truyền của truyền thông.

Chuyên gia tài chính - ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu:

Đề xuất vay mua nhà ở xã hội trong 30 năm

Theo quyết định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN), lãi suất cho vay NOXH năm 2025 là 4,7%/năm. Ví dụ với khoản vay 1 tỷ đồng trong 20 năm, mức lãi suất 4,7%/năm, người vay trả khoảng 6,4 triệu đồng/tháng. Với người thu nhập 12 - 15 triệu đồng/tháng, khoản trả này đã chiếm khoảng 50% thu nhập.

Chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu.

Hiện có 9 ngân hàng cam kết triển khai gói tín dụng cho vay mua NOXH, lên đến 145.000 tỷ đồng. Tôi băn khoăn mức lãi suất 4,7%/năm liệu có khả thi? khi giá vốn của ngân hàng bình quân 5 - 6%, tức là ngân hàng lỗ. Các ngân hàng có dám hi sinh lợi nhuận không? không thể đòi hỏi ngân hàng hy sinh. Nếu vậy, ngân hàng phải được tái cấp vốn 2% từ Chính phủ, NHNN, để đâu đó có lợi nhuận 3%.

Chính phủ, NHNN cần có chương trình cụ thể về vốn, kể cả có thể phát hành trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 20 năm, lãi suất khoảng 3%, để tái cấp vốn cho ngân hàng thương mại thì việc cho vay ra với lãi suất 4,7%/năm là cũng khó.

Bên cạnh đó, 20 năm là thời gian vay ngắn quá, đề xuất kéo dài đến 30 năm, để tiền trả mỗi tháng của người dân thấp đi. NHNN cũng nên đẩy mạnh chấm điểm tín dụng cho người dân, người có điểm cao dễ dàng vay lãi suất thấp. Lãi suất 4,7% tùy theo điểm, nếu điểm thấp phải chịu thêm một biên độ nhất định.

Minh Phương/Báo Tin tức và Dân tộc