Làng Nùng tươi xanh trên vùng đất mới Tam Giang, Đắk Lắk
Rời quê hương Cao Bằng vào Tây Nguyên lập nghiệp, bà con người Nùng ở xã Tam Giang, tỉnh Đắk Lắk đã từng bước ổn định cuộc sống, vươn lên khấm khá. Trên vùng đất mới, giữa những vườn cà phê bạt ngàn, trong những nếp nhà sàn truyền thống là cuộc sống đã đủ đầy và vẹn nguyên giá trị văn hóa truyền thống.
Trên sân phơi ngồn ngộn cà phê đang mùa thu hoạch, bà Nông Thị Mạy, người dân làng Quảng Hòa, thôn Tam Điền, xã Tam Giang (trước đây thuộc huyện Krông Năng), tỉnh Đắk Lắk nhớ lại những ngày đầu theo gia đình từ huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng vào Đắk Lắk lập nghiệp.
Người dân ở làng Quảng Hòa, thôn Tam Điền, xã Tam Giang, tỉnh Đắk Lắk đang tất bật với vụ thu hoạch cà phê niên vụ 2025-2026
Khi ấy, vùng đất này còn hoang hóa, cuộc sống vô cùng thiếu thốn. Tuy nhiên, bằng sự cần cù và tinh thần dám nghĩ, dám làm, bà con từng bước tìm ra hướng đi phù hợp. Những cây trồng đặc sản của vùng đất mới, như cà phê, bơ, hồ tiêu, sầu riêng… đã không phụ công người trồng, giúp bà con nâng cao đời sống. Bà Nông Thị Mạy kể: “Ngày xưa thì ở Bắc còn khó, còn nghèo, không đầy đủ như bây giờ. Bây giờ vào đây thì sắm sửa được nhiều hơn, đời sống khác hẳn hơn. Đồ chơi này, đồ ăn, đồ mặc này, các đồ dụng cụ cũng đủ hơn ở ngoài Bắc rồi. Tổ chức lễ hội ở đây cũng thấy vui hơn, hồi ở ngoài Bắc mình lễ hội ít hơn”.
Nằm gọn trong một thung lũng, lẩn khuất giữa những vườn cây xanh mướt, làng Quảng Hòa hiện có 53 hộ người Nùng An sinh sống. Gần 40 năm định cư, mỗi gia đình đều tích lũy được vài héc-ta đất sản xuất. Kinh tế phát triển đã tạo điều kiện để người dân tích cực đóng góp xây dựng nông thôn mới, bê tông hóa đường giao thông, cải thiện hạ tầng thiết yếu. Theo ông Mông Thanh Hòn, Trưởng thôn Tam Điền, đời sống khấm khá, người dân có điều kiện sắm sửa, cải thiện sinh hoạt và nâng cao mức hưởng thụ văn hóa. Làng Quảng Hòa chỉ có hơn 50 hộ dân thì đã sắm được 11 chiếc ô tô các loại.
Ông Mông Thanh Hòn phấn khởi cho biết: “Giá trị cuộc sống với văn hóa thì mỗi năm khá hơn một tí. Như hai năm nay giá cả các loại nông sản tốt hơn nên đời sống bà con được ổn định hơn. Riêng ô tô là vừa rồi trong làng có mua thêm 4 chiếc nữa, tổng cộng trong thôn được 11 chiếc rồi. Bây giờ đi một vài chục cây số thì thấy gần rồi. Như ngày xưa thì đi bộ cả buổi chứ còn bây giờ là chỉ vèo một tí là tới”.
Những chuyến xe chở đầy bao cà phê tươi túc tắc chạy trên đường làng Quảng Hòa
Song song với phát triển kinh tế, bà con người Nùng ở làng Quảng Hòa, xã Tam Giang, tỉnh Đắk Lắk vẫn bền bỉ gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống. Hiện nay, trong làng còn hơn 50 ngôi nhà sàn được xây dựng theo kiến trúc nguyên bản 4 mái. Trang phục truyền thống, phong tục tập quán, sinh hoạt văn hóa tâm linh vẫn được bảo tồn gần như nguyên vẹn.
Ông Nông Văn Minh, ở làng Quảng Hòa cho biết, dù có điều kiện xây dựng nhà kiên cố, hiện đại hơn, nhiều gia đình vẫn lựa chọn giữ nếp nhà sàn như một biểu tượng văn hóa của cộng đồng. Năm chục hộ từ phía Bắc vào vẫn giữ được bản sắc. Các anh em, cô dì, chú bác hàng xóm và chị em phụ nữ cùng giữ lại phong tục văn hóa của mình, như trang phục truyền thống, các loại bánh cổ truyền như bánh chưng, bánh dày, nghi lễ cúng tổ tiên, ngày lễ rằm tháng 7 hay hát giao duyên thì cũng được các bà cụ hướng dẫn để giữ được, cùng truyền lại cho con cháu mình ghi nhớ.
Cùng với mua sắm những phương tiện hiện đại như ô tô, xe máy, xe công nông, bà con người Nùng ở làng Quảng Hòa vẫn chọn giữ nếp nhà sản truyền thống như biểu tượng văn hóa của cộng đồng
Xã Tam Giang, tỉnh Đắk Lắk hiện nay được hình thành trên cơ sở sáp nhập 3 xã Cư Klông, Ea Tam và Tam Giang cũ, thuộc huyện Krông Năng trước đây, với hơn 5.800 hộ dân, trên 25.300 nhân khẩu, thuộc 21 dân tộc cùng sinh sống. Trong đó, dân tộc thiểu số chiếm hơn 51%, chủ yếu là người Tày và Nùng.
Theo ông Lê Ký Sự, Chủ tịch UBND xã Tam Giang, tỉnh Đắk Lắk, địa phương có nhiều tiềm năng để gắn bảo tồn văn hóa với phát triển du lịch bền vững. Chính quyền xã cũng coi phát triển sâu rộng văn hóa văn nghệ ở các thôn làng là ưu tiên trong thời gian tới: “Chúng tôi cũng rất quan tâm đến giữ gìn văn hóa, trong Dự án 6, chương trình 1719 thì cũng trao đổi với Phòng Văn hóa là sẽ bố trí một phần kinh phí để hỗ trợ bà con tập luyện, duy trì. Có một câu lạc bộ ở làng Quảng Hòa vẫn còn giữ gìn bản sắc văn hóa, các nhạc cụ truyền thống của bà con. Thì hiện nay chúng tôi cũng đang định hướng và tiếp tục động viên, hướng tới tiếp tục bố trí nguồn kinh phí để duy trì tập luyện”.
Nằm gọn trong thung lũng, làng Quảng Hòa ở xã Tam Giang, tỉnh Đắk Lắk hiện vẫn lưu giữ gần như nguyên vẹn nhiều nét văn hóa truyền thống của bà con người Nùng quê gốc Cao Bằng
Cuộc sống đổi thay, đủ đầy hơn, và bản sắc văn hóa càng được bà con trân trọng, truyền lại cho con cháu. Với sự nâng niu, trân trọng của người dân, những nếp nhà, tiếng nói, trang phục và nghi thức tâm linh của bà con Nùng An ở quê hương Cao Bằng đang được tiếp nối, gìn giữ và lan tỏa trên quê mới Đắk Lắk.
