Lễ hội cầu ngư làng ven biển Hà Tĩnh là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia

Sáng 21/4, xã Xuân Liên tổ chức lễ đón bằng công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia Lễ hội cầu ngư làng Cam Lâm.

Lãnh đạo Bộ Văn hóa Thể thao - Du lịch và tỉnh Hà Tĩnh trao bằng công nhận di sản văn hóa phi vật thể Lễ hội cầu ngư làng Cam Lâm.

Lễ hội cầu ngư làng Cam Lâm tồn tại hàng trăm năm nay. Đây là nét văn hóa đặc trưng của người dân vùng biển đã được lớp lớp thế hệ người dân Xuân Liên bảo tồn, lưu giữ cho đến ngày hôm nay. Lễ hội được tổ chức theo nghi lễ truyền thống. Đây là nét văn hóa tín ngưỡng đặc sắc của ngư dân miền biển, cầu mong một mùa đánh bắt bội thu, thuyền bè ra khơi, vào lộng an toàn.

Theo sử sách, năm 1953, làng Cam Lâm tổ chức Lễ rước các Thánh vị Tôn thần (Thành Hoàng làng và Ngư ông). Mặc dù thời gian biến thiên, Lễ Cầu ngư dần mai một, nhưng vào ngày rằm, mồng một hằng tháng, ngư dân ở làng Cam Lâm vẫn dành niềm tin tâm linh, tín ngưỡng tuyệt đối cho Ngư Ông. Cho đến nay, làng Cam Lâm tiếp tục duy trì Lễ Cầu ngư nhưng mỗi năm một nghi thức khác nhau.

Tương truyền, một buổi sáng, người dân Cam Lâm thấy trên bãi cát làng có bộ xương cá voi trôi dạt vào. Vì cá voi được coi là cá thần, thường giúp ngư dân khi gặp nạn. Có nhiều chuyện kể lại khá ly kỳ như cá voi giúp nâng thuyền và đẩy vào gần bờ cứu người gặp nạn; người bị trôi ngoài biển thì cá voi nâng người và chở vào gần bờ, rồi lựa sóng để thả thuyền, thả người để sóng xô lên bãi cát...

Xương cá voi khi dạt vào bờ, được bà con tổ chức lễ tang chôn cất chu đáo như con người. Ngư dân còn lập bàn thờ; lúc đầu là một gian thờ sơ sài, nhưng khi cuộc sống của người dân biển sung túc hơn, họ xây dựng hẳn một đền thờ rất nghiêm cẩn.

Để thể hiện lòng tôn kính, hằng năm, ngư dân Xuân Liên tổ chức các lễ cầu cúng như: Lễ cúng tất niên dịp Tết Nguyên đán, Lễ dâng hương trước khi ngư dân ra khơi và sau khi từ biển trở về….

Với những giá trị văn hóa tâm linh, tập quán tín ngưỡng độc đáo, Bộ VH-TT&DL đưa Lễ hội cầu ngư làng Cam Lâm vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Tính đến nay, Hà Tĩnh đã có 4 lễ hội được Bộ VH-TT&DL đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia gồm: Lễ hội đền Lê Khôi, Lễ hội Hải Thượng Lãn Ông, Lễ hội cầu ngư Nhượng Bạn và Lễ hội cầu ngư làng Cam Lâm.

Nguyễn Sơn