Liên tiếp xuất hiện ca nhiễm cúm gia cầm, chuyện gì đang xảy ra?

Hình minh họa cho thấy virus cúm tiếp xúc trong giai đoạn đầu của bệnh cúm. Ảnh: CDC.

Bệnh cúm A/H9N2 được ghi nhận lần đầu từ năm 1998 trên người tại Trung Quốc. Đến nay, cả thế giới ghi nhận có 135 người nhiễm chủng virus cúm này.

Theo TS.BS Nguyễn Vũ Thượng, Viện phó Viện Pasteur TP.HCM, nam bệnh nhân 37 tuổi, ngụ Tiền Giang, được xác định nhiễm cúm A/H9N2 có bệnh nền như xơ gan, đái tháo đường. Khi bệnh nhân nhập viện đã có biểu hiện viêm phổi nặng và suy hô hấp.

Hiện người này được điều trị tích cực tại khoa Hồi sức tích cực - Chống độc người lớn, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM, với thể trạng bệnh nặng.

Quá trình điều tra dịch tễ

Bác sĩ Nguyễn Vũ Thượng cho hay từ tháng 3, lãnh đạo Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn đã có những chỉ đạo trong công tác phòng, chống dịch, đặc biệt là lây từ động vật sang người, trong đó có cúm gia cầm. Viện Pasteur TP.HCM cũng có những kế hoạch sẵn sàng ứng phó trong giám sát, điều tra khi phát hiện ca bệnh.

Do đó, ngay khi nhận được thông tin từ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM cũng như Sở Y tế TP.HCM, Viện Pasteur TP.HCM đã phối hợp chặt chẽ với ngành y tế thành phố và ngành y tế Tiền Giang để điều tra ca bệnh, đánh giá nguy cơ tại địa phương.

Các cơ quan chức năng đã xử lý, đánh giá, giám sát trên gia cầm xung quanh khu nhà người bệnh, bước đầu nhận thấy người đàn ông sống gần nơi bán và giết mổ gia cầm.

Trước cửa nhà bệnh nhân cũng có buôn bán gia cầm. Xung quanh khu vực gia đình sinh sống chưa ghi nhận gia cầm ốm, chết.

TS.BS Nguyễn Vũ Thượng, Viện phó Viện Pasteur TP.HCM chia sẻ về ca nhiễm cúm A/H9N2 đầu tiên tai Việt Nam. Ảnh: Viện Pasteur TP.HCM.

Đối với những người tiếp xúc gần với bệnh nhân, sau nhiều tuần theo dõi họ vẫn khỏe mạnh.

Theo bác sĩ Thượng, cúm A/H9N2 chủ yếu lây từ gia cầm sang người, chưa có bằng chứng cho thấy lây từ người sang người. Triệu chứng của bệnh tương đồng với các loại cúm khác như sốt, ho.

Trên thế giới đã có 2 ca nhiễm cúm A/H9N2 tử vong vì có bệnh nền, suy giảm miễn dịch. Trường hợp đang điều trị tại Bệnh viện Nhiệt đới TP.HCM cũng là một ca có bệnh nền và bệnh nặng.

Vì sao cúm A/H2N9 xuất hiện?

Trao đổi với Tri thức - Znews, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa y tế công cộng, Đại học Y Dược TP.HCM, nhận định có hai lý do khiến virus cúm gia cầm lây sang người.

Thứ nhất, virus từ gia cầm, động vật muốn xâm nhập vào cơ thể người cần có những cấu trúc đặc biệt. Với trường hợp này, có thể do virus A/H9N2 bị đột biến nên phù hợp với cơ thể người. Từ đó, nó lây từ cơ thể của gia cầm sang người và gây nguy hiểm.

Lý do thứ hai, một số người có những gene đặc biệt, dễ nhạy cảm với A/H9N2, khiến họ dễ nhiễm virus này từ gia cầm.

Chuyên gia nhận định nếu nhiễm virus cúm gia cầm do virus biến đổi sẽ rất nguy hiểm, bởi dễ lây từ người này sang người kia. Còn lây nhiễm vì người này có điều đặt biệt, nhạy cảm với virus và dễ nhiễm bệnh thì ít nguy hiểm hơn, chứng tỏ không thể lây từ người sang người.

"Với ca nhiễm A/H9N2 đầu tiên tại Việt Nam, nhiều khả năng đường lây từ gia cầm sang người là do cơ thể người này có yếu tố bất thường chứ không phải là virus biến đổi. Như vậy sẽ ít nguy hiểm", PGS Dũng nói.

Trước đó, Bộ Y tế ghi nhận một nam sinh đã nhiễm cúm A/H5N1. Nguyên nhân lây truyền hiện chưa được làm rõ, song nhiều thông tin nghi vấn thời điểm trước khi phát hiện, nam sinh từng đi bẫy chim hoang.

Việc liên tiếp ghi nhận ca nhiễm cúm gia cầm trên người làm dấy lên nỗi lo lắng bùng phát dịch bệnh. PGS Dũng khẳng định "chưa thể nói sẽ có dịch phát, nhưng người dân cần cẩn trọng, chủ động phòng ngừa".

Cúm gia cầm có rất nhiều type, thường thấy nhất là H1N1, H5N1, đa số xuất hiện ở gà. Người có bệnh lý nền nhiễm cúm gia cầm thường sẽ rất nguy hiểm. Để xác định rằng bệnh nhân có nhiễm cúm gia cầm hay không, nhiễm ở type nào cần phải giải trình tự gene của virus cúm.

Mặc dù A/H9N2 là một trong những cúm gia cầm được cho là bệnh nhẹ trên động vật, trên gia cầm, bác sĩ Nguyễn Vũ Thượng cho hay khi nó xuất hiện ở người, phải tuyệt đối thận trọng.

Bác sĩ Thượng khuyến cáo những người ở nhóm nguy cơ cao như thường xuyên tiếp xúc với gia cầm, chăn nuôi hay giết mổ gia cầm... cần lưu ý trong quá trình thực hiện các thao tác phải có đồ bảo hộ như khẩu trang, găng tay và thường xuyên rửa tay.

Nhằm bảo đảm an toàn tối đa, người dân cần tránh dịch tiết của gia cầm có thể bắn vào trong các đường niêm mạc hoặc đường mũi, miệng… Người dân không nên vận chuyển, bán, giết mổ các động vật gia cầm không rõ nguồn gốc hoặc những động vật và gia cầm hoang.

Khi phát hiện động vật, gia cầm có bệnh, biểu hiện bệnh ốm nặng hoặc chết, mọi người không nên ăn và cần thông báo ngay cho chính quyền địa phương.

Đặc biệt, những đối tượng nguy cơ cao khi có biểu hiện bệnh hoặc triệu chứng hô hấp, sốt, ho, nên thông báo cho cơ sở y tế để được xác định và điều trị kịp thời, phòng chống lây lan.

Nguyễn Thuận