Liệu nền kinh tế Mỹ đã suy thoái?

Chuyên gia cho rằng không suy thoái

Theo số liệu từ bản báo cáo tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý II của Mỹ cho thấy, trong quý II đã giảm 0,9% so cùng kỳ năm ngoái, tiếp nối mức giảm 1,6% trong ba tháng đầu năm 2022. Mặc dù, điều này vẫn nằm trong dự đoán của các chuyên gia vì nền kinh tế Mỹ đang phải đối mặt áp lực nhiều hơn từ lạm phát cao, lãi suất tăng, tăng trưởng việc làm chậm lại, doanh số bán nhà giảm và nhiều khó khăn khác. Song, các nhà phân tích cho rằng, với tình trạng lạm phát liên tục ở mức cao nhất trong vòng bốn thập niên qua, nền kinh tế Mỹ sẽ có nhiều khả năng rơi vào suy thoái, cũng như tỷ lệ thất nghiệp tăng cao.

Ảnh: Getty Images

Dựa vào những yếu tố kể trên, bản báo cáo trên cho thấy nền kinh tế lớn nhất thế giới đã đáp ứng tiêu chuẩn phổ biến của suy thoái kỹ thuật. Song giới phân tích vẫn còn đang tranh cãi về việc liệu sẽ có một cuộc suy thoái chính thức được công bố hay không. Theo Hãng tin CNBC, quyết định kinh tế Mỹ có chính thức suy thoái hay không là Ủy ban Xác định chu kỳ kinh doanh (Business Cycle Dating Committee) thuộc Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia (NBRE), mà ủy ban này không áp dụng định nghĩa suy thoái thông thường là ít nhất hai quý suy giảm GDP liên tiếp. Thay vào đó, NBRE định nghĩa suy thoái là một đợt suy giảm mạnh mẽ các hoạt động kinh tế trong khắp nền kinh tế và kéo dài ít nhất vài tháng. Hơn nữa, NBER thậm chí không sử dụng GDP như một yếu tố chính trong đánh giá xem nền kinh tế hay chưa, và tổ chức này vào năm 2001 đã công bố kinh tế Mỹ suy thoái dù không hề có những quý suy giảm sản lượng liên tiếp.

Theo đó, NBER đưa ra 6 yếu tố để xác định suy thoái kinh tế bao gồm: Thu nhập cá nhân thực sau khi trừ đi các khoản thanh toán; Thị trường lao động phi nông nghiệp; Tỷ lệ người lao động có việc làm dựa trên khảo sát hộ gia đình do Cục Thống kê lao động thực hiện; Chi tiêu dùng cá nhân thực tế; Doanh thu bán lẻ sau khi điều chỉnh theo biến động giá cả; và Sản lượng công nghiệp. Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết, ông không cho rằng nền kinh tế Mỹ đang suy thoái, và tin rằng, lần này có thể NBER sẽ một lần nữa gây bất ngờ, nhưng theo chiều hướng tích cực. Bởi vì, vào thời điểm hiện tại, hầu như không có một chuyên gia kinh tế lớn nào dự báo NBER sẽ công bố kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái trong nửa đầu của năm 2022. Song chuyên gia kinh tế trưởng Mark Zandi của Moody’s Analytics nhận định, nền kinh tế Mỹ không hề suy thoái trong nửa đầu năm, nhưng khả năng có suy thoái vào cuối năm đang tăng lên.

Thị trường việc làm sôi động là lý do chính khiến NBER sẽ không công bố suy thoái. Báo cáo của Bộ Lao động Mỹ cũng cho thấy, số người nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu đã giảm 5.000 người, còn 256.000 người (đã được điều chỉnh theo mùa) trong tuần kết thúc vào hôm 23.7. Thị trường việc làm của Mỹ vẫn mạnh mẽ ngay cả khi Mỹ đối mặt những thách thức toàn cầu lịch sử, và sẽ vượt qua quá trình chuyển đổi này một cách mạnh mẽ hơn và an toàn hơn. Từ đầu năm đến nay, thị trường lao động khu vực phi nông nghiệp của Mỹ bình quân có thêm 457.000 công việc mới mỗi tháng, nhưng vẫn chưa phục hồi về mức trước đại dịch. Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng, nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ không rơi vào suy thoái, và hy vọng sẽ phục hồi theo hướng từ tốc độ tăng trưởng nhanh đến tăng trưởng ổn định. Nền kinh tế Mỹ đang đi đúng hướng, với tốc độ tăng trưởng việc làm vững chắc.

Nhưng rủi ro suy thoái vẫn rất cao

Theo chuyên gia kinh tế trưởng Tim Quinlan của Wells Fargo, việc xác định một cuộc suy thoái kinh tế không phải là một việc đơn giản và không chỉ bao gồm một khoảng thời gian suy giảm nhất định, mà còn bao gồm mức độ sâu, rộng của sự suy giảm đó trong nền kinh tế. Song, sau khi báo cáo GDP quý II của Mỹ được công bố, ông cũng không loại trừ các điều kiện đang tiến nhanh tới tiêu chuẩn suy thoái kinh tế của NBER. Việc áp định nghĩa chính xác của suy thoái sẽ trở thành một nhiệm vụ khó khăn hơn nhiều, xét tới sự suy yếu không đồng đều của các hoạt động kinh tế phản ánh trong mức giảm 0,9% của GDP quý II. Tiêu dùng vẫn đang tăng trưởng và thị trường việc làm vẫn vững vàng, và hiện còn quá sớm để cho rằng nền kinh tế đã chấm dứt tăng trưởng, nhưng thời điểm suy thoái cũng đang đến rất nhanh.

Đầu tháng này, các nhà phê bình cho rằng chính quyền của Tổng thống Joe Biden đang cố gắng thay một đổi định nghĩa bấy lâu nay về cách xác định suy thoái kinh tế của NBER. Chuyên gia kinh tế trưởng Mark Zandi của Moody’s Analytic cho biết, ông chưa bao giờ chứng kiến bất kỳ tiên lượng nào xấu đến vậy về nền kinh tế này và hiện nay mọi người đang có tâm trạng rất bi quan và u ám, xét cho cùng, suy thoái là sự mất mát niềm tin. Người tiêu dùng không còn tin vào việc họ sẽ có việc làm, doanh nghiệp không còn tin họ sẽ bán được hàng hóa. Rủi ro mất niềm tin và nền kinh tế rơi vào suy thoái đang rất lớn Dựa trên các dữ liệu này, khó có khả năng sự suy giảm GDP trong quý I năm nay, và thậm chí nếu được tiếp nối bởi một sự suy giảm trong quý II thì đây là biểu hiện cho thấy một cuộc suy thoái.

Chiến lược gia Seema Shah của Principle Global Investors nhận định, về mặt kỹ thuật, hai quý tăng trưởng âm liên tiếp đồng nghĩa với một cuộc suy thoái, nhưng các dữ liệu kinh tế hiện tại lại không phản ánh một cuộc suy thoái. Nhưng cho dù NBER không công bố kinh tế Mỹ suy thoái trong nửa đầu năm nay, nền kinh tế này vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức. Lãi suất tăng lên, lạm phát kéo dài, và tâm lý bi quan của người tiêu dùng và doanh nghiệp đang đặt ra những nguy cơ lớn phía trước. Dù không cho rằng nền kinh tế suy thoái trong nửa đầu năm, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng có khả năng cao suy thoái sẽ xảy ra trong 6 tháng cuối năm hoặc trong năm 2023.

Như Ý