LIVE Hôm nay, nước sạch bắt đầu chảy vào sông 'đen' Tô Lịch

Vận hành thử nghiệm Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá

Đây là dự án mang rất nhiều quyết tâm của Hà Nội trong việc hồi sinh các dòng sông ô nhiễm nội đô. Có thể hình dung nhanh về vai trò của nhà máy này như sau: nước thải trực tiếp ra các con sông như Tô Lịch, Lừ, Sét sẽ được thu gom tập trung về đây. Sau một quá trình xử lý, nước sạch sẽ được trả lại các con sông này, góp phần giảm ô nhiễm.

Dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá có tổng mức đầu tư hơn 16.293 tỷ đồng, trong đó 84,14% là vốn vay ODA (Chính phủ Nhật Bản). Dự án bao gồm: Xây dựng Nhà máy xử lý nước thải công suất 270.000 m3/ngày, đêm; xây dựng hệ thống cống thu gom, cống bao và hệ thống đấu nối (dọc hai bên sông Tô Lịch và sông Lừ), khu vực đô thị mới Hà Đông với tổng chiều dài khoảng 52,62 km (đường kính 315 - 2.200 mm).

Dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá có tổng mức đầu tư hơn 16.293 tỷ đồng khi nhìn từ trên cao.

Nhà máy xử lý nước thải được xây dựng tại xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì với diện tích 13,8 ha. Dự án đã được thi công từ năm 2019, triển khai đồng loạt cả bốn gói thầu. Đến nay, gói thầu số 1 xây dựng Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá và gói thầu số 2 xây dựng hệ thống cống bao cho sông Tô Lịch và cống chính cơ bản đã hoàn thành và đưa vào vận hành thử vào ngày 1/12.

Dự án xử lý nước thải Yên Xá có phạm vi thu gom nước thải sinh hoạt rất lớn với tổng công suất lên tới 270.000 m3/ngày đêm (gần bằng tổng công suất 276.300 m3/ngày đêm của cả 6 trạm/nhà máy xử lý nước thải đô thị tập trung trên địa bàn Hà Nội đã được đầu tư xây dựng, vận hành chính thức).

150 điểm xả nước thải sinh hoạt chính ở ven sông Tô Lịch sẽ được thu gom về nhà máy xử lý nước thải Yên Xá để xử lý, đảm bảo quy chuẩn, sau đó mới được đổ trở lại sông Tô Lịch, sông Nhuệ.

Dự án đi vào hoạt động sẽ góp phần xử lý một phần nước thải sinh hoạt cho các quận Đống Đa, Ba Đình, Tây Hồ, Cầu Giấy, Hà Đông, Hai Bà Trưng và huyện Thanh Trì, đồng thời làm "sống lại" các dòng sông Tô Lịch, Lừ, Sét và một phần sông Nhuệ.

Và ở giai đoạn 1 này, thì dự án sẽ tập trung làm sạch cho sông Tô Lịch.

Sông Tô Lịch ô nhiễm thế nào?

Luôn trong tình trạng ô nhiễm cao, sông Tô Lịch được biết đến như một “dòng sông chết” và là nỗi ám ảnh đối với người dân sinh sống xung quanh. Với quyết tâm hồi sinh dòng sông có nhiều giá trị, ý nghĩa lịch sử này, thành phố Hà Nội đã đưa ra nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó quan trọng nhất phải kể đến là dự án Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá. Với việc đưa nhà máy xử lý nước thải hiện đại nhất Hà Nội này vào hoạt động, chắc chắn sông Tô Lịch sẽ sớm trong xanh trở lại vào một ngày không xa.

Sông Tô Lịch mang một giá trị văn hóa lớn, được coi như long mạch của thành Thăng Long. Trải qua nhiều thăng trầm biến cố cũng như trước sự đô thị hóa nhanh của thành phố, nhiều đoạn sông bị lấp dần, khiến Tô Lịch trở thành con sông không có nguồn.

Dần dần, đoạn sông lộ thiên chỉ còn là một kênh thoát nước thải dài gần 14 km của thành phố. Tô Lịch đã trở thành "một dòng sông không chảy". Hàng chục năm qua, nhiều giải pháp đã được thử nghiệm với kỳ vọng "hồi sinh" sông Tô nhưng đều chưa mang lại kết quả khả quan.

Tô Lịch cần chảy trở lại! Quyết tâm lớn này đã được thành phố cụ thể hóa bằng nhiều giải pháp đồng bộ đang được thực hiện cùng lúc. Đây được đánh giá là những phương án mang tính khả thi cao, giúp sớm khơi thông dòng chảy sông Tô.

Hà Nội hiện có 9 dòng sông đang chảy qua thành phố, trong đó sông Tô Lịch là con sông duy nhất nằm trong nội đô.

Sông Tô hiện đang không chảy, dòng chảy duy nhất của nó hiện nay là các cống thải. Một trong những lý do khiến sông không chảy là lượng bùn thải trong nước rất lớn. Ước tính, bùn chiếm khoảng 3/4 trong nước.

Với 13,8 km sông Tô Lịch, có tới 456 điểm xả thải ra môi trường, do đó các điểm này đang được lên phương án đấu nối vào hệ thống thu gom nước thải của dự án nằm dọc bờ sông, nhằm thu gom triệt để nguồn nước thải về Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá, từ đây sẽ lọc ra cát và rác sau đó lọc thành nguồn nước sạch.

Bên cạnh lượng bùn thải ứ đọng lớn, một trong những lý do nữa khiến sông Tô không chảy là không có nguồn cấp nước. Nhiều năm gần đây, mực nước sông Hồng tụt xuống thấp, theo tính toán khoảng 2 - 8m. Các điểm đầu nguồn trơ sỏi đá.

Quy hoạch Thủ đô vừa được HĐND thành phố Hà Nội thông qua và có sự đồng bộ với quy hoạch ngành thủy lợi. Theo đó, hai đập tràn là Xuân Quan và Long Tửu đang được nghiên cứu đề xuất xây trên sông Hồng và sông Đuống. Mục tiêu là nâng mực nước của sông Hồng. Để từ đó, cấp nước trở lại cho các sông nội đô, trong đó có Tô Lịch.

Đặc biệt, Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá đang gấp rút hoàn thiện để vận hành thử, đồng thời chính thức đi vào hoạt động trong năm 2024. Dự án có bốn gói thầu:

- Gói 1: Nhà máy nước thải Yên Xá: diện tích 13,8 ha; có chức năng xử lý nước thải công suất 270.000 m3/ngày đêm.

- Các gói thầu số 2,3 và 4: Hệ thống cống tách và thu gom toàn bộ nước thải công nghiệp, sinh hoạt để đưa về xử lý.

Dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá có mục tiêu chung đó là cải thiện môi trường sống, hệ sinh thái tự nhiên và điều kiện vệ sinh tại các khu đô thị trung tâm của lưu vực sông Tô Lịch, tả ngạn sông Nhuệ và lưu vực sông Lừ bằng cách phát triển hệ thống thoát nước để thu gom và xử lý lượng nước thải do hoạt động của con người sinh ra, đưa đến những dòng nước trong xanh, có thể sử dụng trong sản xuất nông nghiệp, góp phần nâng cao khả năng phát triển bền vững cho Thủ đô.

PGS.TS Lê Văn Chín, Viện trưởng Viện Tài nguyên nước, Đại học Thủy Lợi cho biết: "Khi đi vào hoạt động, Nhà máy Yên Xá có thể xử lý 70% lượng nước thải của toàn thành phố. Hà Nội đang có bước đi đúng hướng trong hồi sinh các con sông".

PGS.TS Đào Trọng Tứ, Trưởng ban Điều hành Mạng lưới sông ngòi Việt Nam chia sẻ: "Để sông Tô Lịch và các sông nội đô khác hồi sinh là hoàn toàn khả thi, nếu Hà Nội quyết tâm chính trị thật cao".

Với những giải pháp đồng bộ, cùng sự đầu tư lớn về nguồn lực, Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2030, sông Tô Lịch sẽ thực sự chảy trở lại.

Quyết tâm của Hà Nội trong cải tạo ô nhiễm sông nội đô

Nhà máy nước thải Yên Xá khi đi vào hoạt động, sẽ xử lý, làm sạch một lượng nước thải sinh hoạt rất lớn của Hà Nội, điều này không chỉ có ý nghĩa đối với việc đạt chỉ tiêu xử lý nước thải mà còn phục vụ gần 1 triệu người dân của 6 quận và huyện Thanh Trì. Qua đó, cải thiện môi trường sống, hệ sinh thái tự nhiên và quan trọng nhất đó là xử lý được lượng nước thải lớn nhằm nâng cao khả năng phát triển bền vững cho Thủ đô Hà Nội.

Có thể thấy, tình trạng ô nhiễm môi trường đang trở thành một vấn đề lớn đối với toàn thế giới, đặc biệt là ô nhiễm nước và xử lý nước thải. Việc xử lý nước thải đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.

Dự án xử lý nước thải Yên Xá có phạm vi thu gom nước thải sinh hoạt rất lớn với tổng công suất lên tới 270.000 m3/ngày đêm.

Việc Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá đi vào vận hành mang một ý nghĩa lớn, bên cạnh mang lại nhiều lợi ích kinh tế còn giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của nước thải đến môi trường và sức khỏe con người, hạn chế ô nhiễm và bảo vệ tài nguyên nước cho một đô thị đang phát triển nhanh như thành phố Hà Nội.

Tuy nhiên, để có thể làm “sống lại” những dòng “sông chết” thì song song với các giải pháp đang được thành phố Hà Nội triển khai thì từ phía người dân cũng cần nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường, hạn chế tối đa những hoạt động gây ô nhiễm các dòng sông.

Đánh giá hiệu quả dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng xử lý nước thải Yên Xá, một số chuyên gia khẳng định việc nước thải sinh hoạt được thu gom triệt để đưa về Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá xử lý sẽ góp phần cải thiện rõ nét môi trường cho các dòng sông đang ô nhiễm nghiêm trọng tại Thủ đô, đặc biệt là sông Tô Lịch.

Trong tương lai thì những công nghệ hiện đại sẽ ngày càng được thành phố Hà Nội áp dụng nhiều hơn trong nhiều lĩnh vực, hướng tới giải quyết những vấn đề bức thiết của xã hội. Qua đó, mang đến cho người dân một môi trường sống tốt hơn, để Hà Nội của chúng ta thực sự trở thành điểm đến lý tưởng và đáng sống.

Đài Hà Nội