Lò cyclotron duy nhất phía Nam tạm dừng, nhiều bệnh viện ngưng chụp PET/CT
Lò cyclotron duy nhất phía Nam đặt tại Bệnh viện Chợ Rẫy tạm dừng hoạt động để xây dựng lò mới, nhiều bệnh viện phải ngưng chụp PET/CT.
Ngày 20-6, đại diện Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) xác nhận việc tạm dừng hoạt động lò cyclotron duy nhất phía Nam do máy móc cũ, thường xuyên hư hỏng, không còn đảm bảo hiệu quả vận hành.
Dự kiến, quy trình lắp đặt hệ thống mới sẽ kéo dài khoảng 6 tháng. Trong thời gian này, đơn vị không thể cung cấp chất phóng xạ cho các cơ sở y tế khác như trước đây.
Theo đại diện bệnh viện, không thể tiếp tục dùng thiết bị đã hư hỏng liên tục. Việc thay máy là cần thiết để nâng cấp chất lượng phục vụ và đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.
Lò cyclotron ở Bệnh viện Chợ Rẫy là lò công lập duy nhất ở phía Nam được cấp phép vận hành. Các bệnh viện công lập và tư nhân tại TP.HCM từng xin triển khai hệ thống tương tự nhưng không được phê duyệt do liên quan đến quy định pháp lý về quản lý nguồn phóng xạ.

Lò cyclotron duy nhất phía Nam tạm dừng, nhiều bệnh viện ngưng chụp PET/CT. Ảnh: BVCC
Việc tạm ngừng lò cyclotron duy nhất sẽ ảnh hưởng đến nhiều bệnh viện tuyến tỉnh phía Nam do phụ thuộc vào nguồn cung từ đơn vị này trong suốt thời gian qua.
Trước thời điểm tạm ngưng, bệnh viện đã hoàn tất xử lý các ca đang điều trị và thông báo cho các bệnh viện phối hợp để chủ động chuyển hướng điều trị bằng các phương pháp thay thế.
Xạ hình bằng dược chất phóng xạ là một kỹ thuật có giá trị cao nhưng không phải duy nhất. Trong thời gian chờ máy mới, bác sĩ sẽ cân nhắc các phương pháp khác phù hợp với tình trạng người bệnh.
Trước đây, tại TP.HCM chỉ có 3 bệnh viện có máy PET/CT là Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Quân y 175 và Bệnh viện Ung bướu TP.HCM. Lò cyclotron duy nhất đặt tại Bệnh viện Chợ Rẫy sản xuất thuốc phóng xạ và chia sẻ cho Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, Bệnh viện Quân y 175 để chụp PET/CT.
Bệnh viện Ung bướu được trang bị 2 máy PET/CT, công suất ghi hình 30 ca/máy. Với 2 máy tại 2 cơ sở, có thể nâng công suất đáp ứng tối đa lên 50-60 ca/ngày nếu đủ thuốc phóng xạ.
Bệnh viện Ung bướu được chuyển nhượng thuốc phóng xạ từ Bệnh viện Chợ Rẫy, chụp PET/CT cho khoảng 7-9 ca/ngày (1/3 nhu cầu thực tế). Vì vậy, bệnh nhân tại đây phải chờ đợi khoảng 10 ngày mới đến lượt chụp PET/CT.
Hiện lò cyclotron Bệnh viện Chợ Rẫy ngừng hoạt động để xây dựng lò mới nên không cung cấp đồng vị phóng xạ để chụp PET/CT. Vì vậy 2 máy PET/CT tại 2 cơ sở của bệnh viện Ung bướu cũng phải tạm ngưng hoạt động.
Lò cyclotron là thiết bị gia tốc hạt, được dùng để sản xuất các đồng vị phóng xạ ngắn ngày như F-18, Tc-99m… Đây là những chất rất quan trọng trong kỹ thuật xạ hình y học (PET/CT, SPECT/CT) để đánh giá chức năng cơ quan, phát hiện tổn thương di căn ung thư, bệnh lý tim mạch, thần kinh.
Hệ thống máy sản xuất thuốc phóng xạ duy nhất tại TP.HCM có tuổi đời đã hơn 15 năm. Trong trường hợp máy hư hỏng phải chờ sửa chữa, bảo trì và cần có thời gian để mua linh kiện thay thế từ nước ngoài, bệnh nhân buộc phải đợi vì không có thuốc.
Thuốc phóng xạ 18F - FDG sản xuất ra có thời gian bán rã ngắn, phải sử dụng nhanh trong khoảng 6-8 giờ, do đó thuốc phải được sử dụng ngay sau khi sản xuất. Việc vận chuyển thuốc từ các địa phương khác về TP.HCM trong trường hợp này là không khả thi. Do đó, các bệnh viện tại TP.HCM chỉ có thể tự sản xuất hoặc mua thuốc hoặc nhượng lại thuốc từ các bệnh viện có khả năng sản xuất trên địa bàn.