Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025: Báo chí Việt Nam chuyển mình trong kỷ nguyên số

Các đại biểu chụp ảnh kỷ niệm tại phiên Bế mạc Diễn đàn Báo chí Toàn quốc 2025. (Ảnh: Thành Long)

Chiều 20/6, phiên bế mạc Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025 diễn ra tại Hà Nội, khép lại hai ngày làm việc hiệu quả. Sự kiện có sự tham dự của Tổng Biên tập báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh; Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản Hoàng Trung Dũng; nguyên Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Trung; Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Trần Trọng Dũng; cùng đông đảo các nhà báo lão thành, đại diện cơ quan Trung ương, TP. Hà Nội; lãnh đạo các cơ quan báo chí và hội nhà báo địa phương.

Không gian đối thoại cởi mở

Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025 là sự kiện đặc biệt cả về quy mô lẫn chiều sâu chuyên môn. Trong suốt hai ngày, Diễn đàn đã mang đến 10 phiên thảo luận chuyên đề tập trung vào những vấn đề cốt lõi của báo chí hiện đại như chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, mô hình kinh tế báo chí, phát triển nhân sự, giữ chân độc giả trẻ và vai trò lãnh đạo nữ trong truyền thông…

Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng Biên tập báo Nhân Dân Lê Quốc Minh phát biểu tại phiên bế mạc. (Ảnh: Thành Long)

Phát biểu tại phiên bế mạc, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân Lê Quốc Minh cho biết, Diễn đàn diễn ra với tinh thần cởi mở, thẳng thắn và giàu hàm lượng chuyên môn.

Các phiên thảo luận sôi nổi, nhiều phiên kéo dài vượt thời lượng dự kiến, cho thấy sự quan tâm lớn của giới báo chí. Bên cạnh đó, các diễn giả đã thể hiện tâm huyết, chuẩn bị kỹ lưỡng từ nội dung đến hình thức, thậm chí chỉnh nội dung bài trình bày đến phút chót để bám sát biến chuyển của đời sống báo chí trong nước và quốc tế.

Ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh: “Nhìn vào các phiên thảo luận không còn chỗ trống, có thể khẳng định Diễn đàn Báo chí Toàn quốc 2025 đã thành công vượt quá sự mong đợi của Ban Tổ chức”. Đây thực sự là không gian để người làm báo trên cả nước kết nối, cùng trao đổi, tranh luận và định hình tương lai báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Thách thức và cơ hội trong kỷ nguyên số

Các phiên thảo luận tại Diễn đàn năm nay đã phản ánh rõ nét những chuyển động của báo chí trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ. Chủ đề “Chinh phục độc giả Gen Z” thu hút nhiều sự quan tâm khi đặt ra bài toán tiếp cận thế hệ trẻ - những người tiêu thụ thông tin với thói quen và kỳ vọng rất khác biệt. Theo các diễn giả, Gen Z không thờ ơ với báo chí, nhưng họ kỳ vọng nhiều hơn ở sự chân thực, tương tác và đa dạng định dạng nội dung.

Quang cảnh phiên bế mạc Diễn đàn Báo chí Toàn quốc 2025. (Ảnh: Thành Long)

Trong khi đó, phiên “Trí tuệ nhân tạo và chiến lược chuyển đổi số” nhấn mạnh AI là công cụ hữu ích, nhưng không phải lối tắt. Các tòa soạn cần xác định rõ mục tiêu ứng dụng AI để giải quyết những bài toán về phân phối nội dung, cá nhân hóa trải nghiệm và tối ưu vận hành, thay vì chỉ tập trung sản xuất tự động.

“AI không thể thay nhà báo tư duy, nhưng có thể hỗ trợ chúng ta làm báo nhanh hơn, chính xác hơn, thông minh hơn” - một diễn giả phát biểu. Đó cũng là thông điệp xuyên suốt trong các phiên thảo luận liên quan đến công nghệ và đổi mới mô hình tổ chức.

Phiên “Nguồn thu trong thời đại số” là một điểm nhấn đáng chú ý khác. Trong bối cảnh quảng cáo truyền thống suy giảm, các đại biểu đã thẳng thắn đặt câu hỏi: “Báo chí sống bằng gì?”. Nhiều ý kiến cho rằng báo chí cần mạnh dạn thử nghiệm các mô hình thu phí, phát triển độc giả trung thành và tìm kiếm các nguồn thu thay thế như tổ chức sự kiện, dịch vụ dữ liệu, đào tạo truyền thông.

Tái cấu trúc nguồn lực và vai trò lãnh đạo

Một trong những nội dung được thảo luận sâu rộng tại Diễn đàn là vấn đề nhân sự và tổ chức. Phiên bàn về thực hiện Nghị quyết 18 đã đi thẳng vào thực tiễn của việc “tinh gọn để mạnh hơn”. Không đơn thuần là cắt giảm, tái cấu trúc trong báo chí cần hướng đến tối ưu hóa mô hình tòa soạn, nâng cao năng suất và khả năng thích ứng với thay đổi.

Diễn đàn Báo chí Toàn quốc 2025 thu hút sự quan tâm của những người làm báo. (Ảnh: Thành Long)

Điều đó đòi hỏi không chỉ sự đồng thuận từ lãnh đạo mà còn cả năng lực chuyển đổi của đội ngũ làm báo. Nhiều diễn giả cho rằng, bên cạnh kỹ năng nghề, nhà báo hiện đại cần biết phân tích dữ liệu, quản lý nội dung số và duy trì đạo đức nghề nghiệp trong môi trường truyền thông đầy biến động.

Đáng chú ý, phiên “Lãnh đạo nữ trong báo chí” là nơi tôn vinh những đóng góp bền bỉ, nhiều khi âm thầm nhưng rất quan trọng của phụ nữ trong ngành truyền thông. Các nữ tổng biên tập, biên tập viên kỳ cựu đã chia sẻ hành trình vượt qua rào cản, khẳng định năng lực lãnh đạo trong một ngành nghề đầy áp lực. Diễn đàn cũng đưa ra khuyến nghị về việc cần có chính sách phát hiện, bồi dưỡng và tạo điều kiện để phụ nữ phát huy vai trò lãnh đạo trong các tòa soạn hiện đại.

Dữ liệu, cá nhân hóa và đạo đức báo chí

Một loạt phiên thảo luận tại Diễn đàn đã mở rộng góc nhìn về vai trò của dữ liệu trong chiến lược phát triển báo chí. Theo đó, trong kỷ nguyên mà người đọc có quá nhiều lựa chọn, báo chí phải tạo được sự phù hợp cá nhân để giữ chân công chúng. Muốn làm được điều đó, dữ liệu là chìa khóa. Từ việc đo lường thời gian đọc, tỷ lệ tương tác đến phân tích hành vi truy cập, dữ liệu có thể giúp báo chí tối ưu nội dung, điều chỉnh kế hoạch xuất bản và gia tăng hiệu quả truyền thông.

Từ đó, cá nhân hóa nội dung, một xu hướng tất yếu trong kỷ nguyên số, không chỉ là bài toán công nghệ, mà còn là biểu hiện của sự thấu hiểu độc giả.

Tổng Biên tập Báo Thế giới và Việt Nam Nguyễn Trường Sơn (giữa) chia sẻ phiên thảo luận “Cá nhân hóa nội dung để giữ chân độc giả trung thành”. (Ảnh: Thành Đạt)

Tại phiên thảo luận “Cá nhân hóa nội dung để giữ chân độc giả trung thành”, Tổng Biên tập Báo Thế giới và Việt Nam Nguyễn Trường Sơn chia sẻ kinh nghiệm thực tế từ một cơ quan báo chí ngành với tệp độc giả chuyên biệt. Theo ông, dù phục vụ những nhóm công chúng có yêu cầu rất cao về độ chính xác và chiều sâu - như cán bộ đối ngoại, chuyên gia, sinh viên ngành quan hệ quốc tế, người Việt ở nước ngoài và bạn bè quốc tế - việc cá nhân hóa nội dung vẫn là yếu tố then chốt để duy trì sự gắn bó của độc giả.

Ông nhấn mạnh: “Cá nhân hóa không nhất thiết bắt đầu bằng công nghệ phức tạp, mà trước hết là xác định đúng nhóm độc giả mục tiêu và xây dựng nội dung phù hợp với nhu cầu, mối quan tâm cụ thể của họ”. Từ định hướng đó, Báo Thế giới và Việt Nam phát triển những chuyên mục riêng như “Tin Bộ Ngoại giao”, trong đó không chỉ phản ánh thông tin chính thức mà còn cập nhật các chi tiết tưởng chừng 'nhỏ' nhưng lại nhận được sự quan tâm rất lớn”.

Kết thúc phiên thảo luận, các diễn giả cùng chung nhận định, cá nhân hóa là một trong những công cụ hữu hiệu để giữ bạn đọc trong bối cảnh báo chí ngày càng cạnh tranh. Tuy nhiên, cùng với tiềm năng cá nhân hóa là những thách thức về đạo đức báo chí và quyền riêng tư. Nhiều ý kiến tại diễn đàn cảnh báo rằng nếu không kiểm soát tốt, báo chí có thể rơi vào “bong bóng lọc”, nơi người đọc chỉ tiếp cận những gì họ muốn nghe, làm thu hẹp không gian thông tin và hạn chế năng lực phản biện.

Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, báo chí không thể chỉ chạy theo thị hiếu, mà phải duy trì vai trò dẫn dắt, kết nối xã hội, lan tỏa tri thức và nuôi dưỡng một cộng đồng công dân thông tin có trách nhiệm. Đó là cách báo chí thực sự đồng hành cùng sự phát triển bền vững của quốc gia trong thời đại số.

Khép lại Diễn đàn Báo chí Toàn quốc 2025, ông Lê Quốc Minh khẳng định: “Diễn đàn đã thực sự trở thành không gian sáng tạo, nâng tầm chiến lược cho Báo chí cách mạng Việt Nam trên hành trình vươn mình cùng dân tộc, xứng tầm nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại”.

Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ Ban Tổ chức, từ tâm sức của hàng trăm diễn giả, chuyên gia truyền thông, các nhà báo nổi tiếng, Diễn đàn Báo chí toàn quốc lần thứ II-2025 đã diễn ra hết sức thành công, là điểm nhấn quan trọng, khai mở không gian sáng tạo, để nâng tầm chiến lược cho báo chí cách mạng Việt Nam trên hành trình vươn mình cùng dân tộc, xứng tầm nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại.

Diệu Linh