Lỗ tròn trên phích cắm điện để làm gì?

Nếu bạn để ý kỹ, gần đầu mỗi chiếc phích cắm điện thông thường đều có hai lỗ tròn nhỏ trên hai chấu kim loại. Đa số chúng ta từng thấy nhưng hiếm khi để tâm, thậm chí nhiều người còn nghĩ đó chỉ là chi tiết thừa trong thiết kế. Thực tế, hai lỗ nhỏ này lại có nhiều công dụng quan trọng liên quan đến an toàn, kỹ thuật và độ bền của thiết bị điện mà ít ai biết.

Lỗ tròn trên phích cắm điện có vai trò gì?

Phích cắm điện là bộ phận quan trọng giúp kết nối các thiết bị với nguồn điện dân dụng. Khi cắm vào ổ, hai chấu kim loại sẽ tiếp xúc với lá đồng bên trong ổ điện, tạo thành mạch kín cho dòng điện chạy qua. Dưới đây là những tác dụng cụ thể của lỗ tròn trên phích cắm điện:

Giữ phích cắm chặt hơn

Hai lỗ tròn nhỏ nằm gần đầu chấu cắm thực chất không phải chỉ để trang trí. Chúng có nhiệm vụ giúp giữ phích cắm chặt hơn trong ổ điện. Bên trong ổ thường có hai lò xo nhỏ hoặc bi kim loại, khi cắm phích vào, chúng sẽ khớp vào hai lỗ đó để tạo lực ma sát và giữ chặt phích, tránh tình trạng lỏng lẻo hoặc rơi ra.

Nhờ vậy, dòng điện truyền tải ổn định hơn, hạn chế hiện tượng đánh lửa điện (tia lửa nhỏ khi phích bị lỏng), vừa tăng độ an toàn, vừa bảo vệ ổ cắm và thiết bị điện khỏi hư hỏng.

Hạn chế nguy cơ giật điện khi rút phích

Một lý do khác khiến các hãng sản xuất thiết kế lỗ tròn này là để giảm nguy cơ giật điện. Khi người dùng vô tình chạm vào đầu chấu trong quá trình cắm hoặc rút, lỗ tròn giúp không khí và điện tích phân tán nhanh hơn, giảm khả năng bị giật do phóng điện tĩnh hoặc điện cảm ứng.

Mặc dù công dụng này không lớn bằng cơ chế tiếp đất, nhưng nó góp phần tăng thêm một lớp an toàn thụ động cho người sử dụng, đặc biệt trong môi trường ẩm ướt.

Lỗ tròn trên phích cắm điện để làm gì?

Tiết kiệm kim loại và tăng độ ma sát khi sử dụng

Theo các kỹ sư điện, lỗ tròn trên phích cắm điện còn giúp giảm khối lượng kim loại cần dùng để chế tạo chấu cắm, từ đó tiết kiệm nguyên liệu trong sản xuất hàng loạt. Với hàng triệu chiếc phích cắm được sản xuất mỗi năm, chi tiết tưởng chừng nhỏ này lại giúp giảm đáng kể chi phí sản xuất.

Bên cạnh đó, lỗ tròn trên phích cắm điện cũng tăng diện tích tiếp xúc giữa chấu cắm và ổ điện theo cơ chế ma sát – tương tự như rãnh nhỏ giúp ốc vít dễ bám chặt hơn. Khi chấu kim loại được cắm sâu vào ổ, phần viền quanh lỗ sẽ tạo ra lực ma sát bổ sung, giúp phích không bị lỏng hay rơi ra trong quá trình sử dụng lâu dài.

Phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế

Không phải ngẫu nhiên mà hầu hết các loại phích cắm điện trên thế giới – từ Mỹ, Nhật, châu Âu đến Việt Nam – đều có hai lỗ tròn tương tự nhau. Đây là chuẩn thiết kế an toàn quốc tế được nhiều quốc gia áp dụng từ thập niên 1920.Mục đích là để đồng bộ hóa các tiêu chuẩn kỹ thuật, giúp người dùng dễ dàng sử dụng phích cắm trong các loại ổ khác nhau, đồng thời đảm bảo tương thích với cơ chế khóa giữ an toàn của ổ điện.

Tại Mỹ, chuẩn NEMA 1-15 (phích cắm hai chấu không tiếp đất) và NEMA 5-15 (phích cắm ba chấu có tiếp đất) đều yêu cầu có hai lỗ ở chấu để tăng độ bám và ngăn trượt. Chuẩn này sau đó được nhiều nước châu Á, trong đó có Việt Nam, tham khảo khi sản xuất thiết bị điện dân dụng.

Giúp ổ cắm có thêm cơ chế “khóa giữ”

Một số ổ điện cao cấp, đặc biệt loại dùng trong công nghiệp hoặc khu vực có rung động mạnh (xưởng, nhà máy, công trường), được thiết kế có chốt khóa nhỏ bên trong. Khi phích cắm được đưa vào, chốt sẽ khớp vào hai lỗ tròn, giữ chặt phích để tránh rơi ra ngoài do rung lắc hoặc kéo nhầm dây điện.

Muốn rút phích ra, người dùng cần nhấn nút nhả hoặc xoay nhẹ, giúp đảm bảo an toàn tuyệt đối cho thiết bị và người vận hành.

Giúp phân biệt phích cắm chất lượng

Trên thị trường hiện nay, có nhiều loại phích cắm giá rẻ hoặc hàng kém chất lượng, phần lớn bỏ qua chi tiết hai lỗ nhỏ hoặc chỉ làm giả bằng cách khắc sơ sài, không đúng vị trí. Một chiếc phích đạt tiêu chuẩn sẽ có lỗ khoan đều, sâu khoảng 1–1,5 mm, mép trơn, không gồ ghề. Khi cắm vào ổ, bạn sẽ cảm thấy độ “khớp” chắc chắn, không lỏng lẻo. Vì vậy, nếu thấy phích cắm của mình không có lỗ hoặc lỗ làm qua loa, bạn nên cân nhắc thay thế để đảm bảo an toàn điện.

Một số chi tiết nhỏ khác trên phích cắm mà bạn có thể chưa để ý

Ngoài hai lỗ tròn, phích cắm điện còn có nhiều chi tiết nhỏ nhưng có ý nghĩa:

- Rãnh hoặc gờ nổi: Giúp người dùng cầm chắc tay, tránh trượt khi rút phích.

- Chấu cắm khác chiều dài: trong loại phích có ba chấu, chấu tiếp đất thường dài hơn để tiếp xúc đầu tiên, đảm bảo an toàn.

- Vỏ bọc nhựa cách điện ở phần đầu chấu giúp tránh nguy cơ chạm điện khi phích chưa được cắm hoàn toàn.

Những chi tiết này, kết hợp cùng hai lỗ tròn, tạo nên một thiết kế an toàn và thông minh đã tồn tại suốt gần trăm năm mà ít người để ý.

Hai lỗ tròn trên phích cắm điện là minh chứng cho triết lý thiết kế kỹ thuật: Chi tiết nhỏ tạo nên sự khác biệt lớn. Nó không chỉ giúp phích bám chắc hơn trong ổ, giảm rơi lỏng, tăng độ an toàn khi truyền điện, mà còn thể hiện sự tinh tế của các kỹ sư điện trong việc kết hợp khoa học – thực tiễn – an toàn trong một cấu trúc nhỏ bé.

Lần tới, khi bạn cắm điện cho ấm nước, nồi cơm hay sạc điện thoại, hãy thử nhìn lại hai lỗ nhỏ đó – để thấy rằng trong thế giới công nghệ, không có chi tiết nào là ngẫu nhiên.

Nguyệt Ánh