Loại bánh đặc sản chỉ có ở Bình Định đã ăn thì khó lòng buông đũa

Du khách đến với Bình Định có thể kể một loạt món ngon nổi tiếng ở nơi đây như bánh ít lá gai, bánh hỏi lòng heo, bánh hồng, bún rạm,… Trong số đó có một món ăn vô cùng dân dã, giản dị nhưng lại cực kỳ độc đáo và ngon miệng, chính là món bánh dây (hay còn gọi là bún dây).

Món ăn này có nguồn gốc từ thị trấn Bồng Sơn (huyện Hoài Nhơn, Bình Định). Để làm ra một mẻ bánh dây đúng chuẩn truyền thống thì rất cần phải có những người thợ khéo léo đầy kinh nghiệm. Hơn nữa món bánh này cũng tốn khá nhiều thời gian, công sức.

Trước tiên là phải thật cẩn thận trong khâu chọn nguyên liệu. Nguyên liệu phải chuẩn thì mới cho những mẻ bánh ngon. Gạo để làm bánh dây Bồng Sơn phải là gạo cũ, tức là loại gạo xay từ thóc thu hoạch được từ vụ mùa trước. Như vậy bánh mới có độ dai đặc trưng mà không cần dùng hàn the. Còn tro ngâm gạo thì phải là tro củi dừa, sàng mịn, rồi cho vào nước khuấy đều, đợi đến khi lắng xuống thật trong thì lọc bỏ sạch tạp chất mới đem vào sử dụng.

Khi đã có đủ nguyên liệu làm bánh thì người thợ sẽ phải đem gạo vo sạch tro trấu bụi bẩn rồi đem ngâm vào nước tro trong suốt 6 tiếng đồng hồ, có lẽ vậy mà người ta còn gọi món bánh này với cái tên thân thuộc khác là bún nước tro. Tại công đoạn này, nước cũng phải đong đếm cẩn thận để gạo thẩm thấu đến tận lõi, dư nước thì bột xay sẽ bị hỏng còn thiếu nước thì bột xay không mịn, vậy nên nghe thì đơn giản nhưng cũng cần phải có nhiều kinh nghiệm mới làm được.

Ngâm gạo xong thì vớt ra rổ tre để thật ráo nước, sau đó đem gạo đi xay bằng cối đá. Mặc dù giờ đây có thể xay bằng máy xay nhưng gạo xay thủ công bằng cối vẫn giữ được hương vị nguyên sơ của bánh dây Bồng Sơn truyền thống.

Sau khi bột đã được xay mịn thì được cho vào chảo để khuấy liên tục. Lửa than chỉ để liu riu. Quấy cho đến khi thấy nặng tay, bột dần đặc lại thì vớt lên bàn rồi dùng con lăn gỗ lăn đều qua lại cho thật mỏng và mịn, sau đó cắt thành từng miếng nhỏ và đưa vào khuôn ép thành những sợi nhỏ như sợi dây. Bởi hình dạng này mà người ta gọi luôn món này là bánh dây.

Bước cuối cùng là lấy những vỉ bánh dây vừa ép đem đi hấp cách thủy cho đến khi chín đều có màu vàng nhạt tự nhiên và bắt mắt. Bánh dây Bồng Sơn đạt chuẩn là các sợi dính vào nhau nhưng vẫn có thể tách ra dễ dàng.

Thông thường, người ta sẽ bán bánh dây vào buổi sáng và tối. Thế nhưng vì món này được làm từ gạo, có nhiều tinh bột nên dễ gây đầy bụng, bởi vậy nhiều người thưởng thức nó vào buổi sáng hơn.

Ở huyện Hoài Nhơn, du khách dễ dàng bắt gặp những nơi bán bánh dây, từ nhà hàng cho đến những gánh hàng rong. Khi có khách gọi món, người bán sẽ xé rời từng vỉ bánh rồi cắt thành từng đoạn cho vừa ăn rồi đặt vào đĩa. Tiếp đến là thoa một chút dầu hẹ lên mặt bánh giúp bánh không bị khô, thêm đậu phộng rang giã nhỏ, cuối cùng là rưới vài thìa nước mắm chanh tỏi ớt vào.

Kèm với đĩa bánh dây là một đĩa rau sống gồm các loại như xà lách, rau thơm, giá đỗ, rau diếp cá,… Những loại rau này giúp món ăn tươi mát và có thêm hương vị hơn. Khi ăn sẽ thấy bánh dây Bồng Sơn hơi dai dai, có mùi thơm của gạo, nhè nhẹ mùi hẹ, thêm các loại rau sống thơm mát cùng vị béo bùi của đậu phộng rang. Tất cả nguyên liệu được kết nối, hòa quyện bằng nước chấm đậm đà, hài hòa chua cay mặn ngọt.

Bạn có thể ăn kèm bánh với một chiếc bánh tráng nướng vàng ươm, giòn rụm cho vui miệng nhưng nhất định không được ăn chung với các loại thịt như bánh hỏi vì như vậy sẽ làm mất đi hương vị đặc trưng của bánh.

Ở thành phố Quy Nhơn, nếu bạn muốn ăn bánh dây Bồng Sơn ngon thì có thể tới khu chợ Đầm, quán nhỏ ở góc đường Mai Xuân Trường hoặc các quán trên đường Trần Hưng Đạo, với mỗi đĩa bánh trung bình có giá từ 20.000 đồng. Còn nếu muốn ăn chuẩn vị gốc thì hãy đến tận thị trấn Bồng Sơn, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định, ở các khu chợ hay các tuyến đường trung tâm đều bán món đặc sản dân dã này rất nhiều.

H.M