Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi): Tăng tính chủ động trong hình huống thiên tai, lũ lụt

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu. Ảnh: Quốc hội.

Sáng 26/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi).

CẦN BỔ SUNG CÁC TIÊU CHÍ MANG TÍNH ĐỊNH LƯỢNG

Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Long) cho rằng dự thảo luật hiện đang sử dụng nhiều khái niệm mang tính định tính như tài nguyên quan trọng, khoáng sản quốc gia, sản phẩm công nghệ cao, hàng hóa chiến lược mà chưa có tiêu chí định lượng đi kèm, dễ dẫn đến tùy nghi trong áp dụng. Vì vậy, đại biểu đề nghị bổ sung các tiêu chí định lượng.

Còn đại biểu Nguyễn Thị Sửu (đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thừa Thiên Huế) kiến nghị cần làm rõ bản chất dự trữ chiến lược chỉ là tầng dự phòng chiến lược được kích hoạt trong các tình huống đặc biệt, khi hàng dự trữ quốc gia không đáp ứng đủ. Đồng thời, cần bổ sung tiêu chí cụ thể để xác định hàng chiến lược, tránh mở rộng tràn lan, vượt quá năng lực quản trị và khả năng cân đối ngân sách.

Để bảo vệ tài sản công và giữ ổn định thị trường, theo các đại biểu, quy định về ngân sách, mua bán và kiểm soát rủi ro cần được thắt chặt.

Đại biểu Thạch Phước Bình, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Long phát biểu. Ảnh: Quốc hội.

Đại biểu Thạch Phước Bình nhận thấy luật chưa quy định mức dự trữ tối thiểu quốc gia, ví dụ theo tỉ lệ GDP hoặc tổng chi ngân sách Trung ương và chưa có quy định định mức dự trữ chiến lược cho các mặt hàng thiết yếu như xăng dầu, thuốc và vắc-xin... Đại biểu đề nghị Quốc hội cân nhắc quy định tỉ lệ tối thiểu chi cho dự trữ quốc gia.

Ngoài ra, cần quan tâm đến cơ chế mua bán hàng dự trữ để phòng ngừa lợi ích nhóm, cần quy định rõ tiêu chí đánh giá thời điểm, giá mua, giá bán và ban hành công thức xác định giá theo thị trường để tăng tính minh bạch và khả năng kiểm toán.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) thống nhất với quy định trong dự thảo về việc phân cấp, phân quyền mạnh cho các Bộ, ngành trong quyết định nhập, xuất hàng dự trữ quốc gia nhằm tăng tính chủ động và trách nhiệm.

Đại biểu lấy ví dụ về việc phân cấp, phân quyền cho Bộ, ngành và Ủy ban nhân dân các tỉnh trong tình huống lũ lụt ở miền Trung thời gian qua rất nhanh chóng, kịp thời. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Tài chính với các Bộ, ngành trong việc bảo quản hàng dự trữ chiến lược.

PHÂN CẤP, PHÂN QUYỀN, TẠO ĐIỀU KIỆN TỐI ĐA TRONG TỔ CHỨC THỰC HIỆN

Giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết so với hoạt động dự trữ quốc gia truyền thống như hiện nay, Bộ Tài chính đã thực hiện rà soát, điều chỉnh, bổ sung luật hiện hành cho phù hợp với tình hình thực tế.

Các đại biểu Quốc hội dự phiên thảo luận. Ảnh: Quốc hội.

Đồng thời, tăng cường phân cấp, phân quyền, cắt giảm mạnh mẽ các thủ tục hành chính không cần thiết để đảm bảo thống nhất với các luật đã được Quốc hội thông qua, tạo điều kiện thuận lợi tối đa trong quá trình tổ chức thực hiện.

Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ vừa qua, tình trạng thiên tai, lũ lụt diễn ra ở rất nhiều địa phương, công tác dự trữ hàng hóa, phân bổ các kho dự trữ và công tác phân cấp, phân quyền trong việc cấp phát, nhất là những mặt hàng thiết yếu, lương thực, thực phẩm, được triển khai rất nhanh chóng.

"Luật được ban hành nhưng thực tế diễn biến rất phức tạp và không có điều khoản nào của luật có thể bao quát được. Thực tế, chúng tôi đã thực hiện việc xuất cấp và phối hợp với địa phương phải triển khai ngay khi địa phương có nhu cầu", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, dự thảo luật xác định tiêu chí hàng "dự trữ chiến lược" nhằm phục vụ an ninh, quốc phòng và là công cụ điều tiết thị trường. Tuy nhiên, việc quy định ngay trong luật các mặt hàng và tiêu chí định lượng quá cụ thể sẽ làm giảm sự linh hoạt khi cần điều chỉnh, bổ sung danh mục trước những tình huống mới.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết Chính phủ sẽ cụ thể hóa các tiêu chí, danh mục này ở nghị định để đảm bảo khả năng điều chỉnh kịp thời khi tình huống mới phát sinh.

Theo Bộ trưởng, quy định về "dự trữ chiến lược" là một vấn đề rất mới và khó, có tác động đến nhiều chính sách, pháp luật, chiến lược ngành, lĩnh vực đã được ban hành và có tác động đến nhiều bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp.

Do vậy dự thảo đã quy định những nguyên tắc cơ bản, phân định cơ chế quản lý, sử dụng hàng dự trữ chiến lược. Đồng thời giao cho cơ quan chuyên trách quản lý, thực hiện nhằm bảo đảm nguyên tắc xây dựng luật theo hướng chỉ quy định những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội và giao cho Chính phủ quy định từng thời kỳ cho phù hợp với tình hình thực tế.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng nhấn mạnh dự thảo có bước tiến quan trọng, thúc đẩy xã hội hóa hoạt động dự trữ quốc gia; góp phần đa dạng hóa nguồn lực và nâng cao tính linh hoạt trong dự trữ quốc gia, giảm bớt gánh nặng về ngân sách nhà nước.

Như Nguyệt