Luật giáo dục có hiệu lực từ 1/1/2026: Không cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở

Ảnh minh họa.

Ngày 10/12, Quốc hội đã thông qua Luật Giáo dục, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Về văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân, báo cáo giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết Chính phủ đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý thống nhất quy định không cấp bằng trung học cơ sở, thay bằng cụm từ “hoàn thành chương trình trung học cơ sở hoặc tương đương” trong toàn bộ dự án Luật. Đồng thời, quy định văn bằng, chứng chỉ được cấp dưới dạng bản giấy hoặc bản số, nhằm thúc đẩy triển khai các chủ trương về chuyển đổi số trong giáo dục.

Bên cạnh đó, chuẩn hóa thuật ngữ “văn bằng chương trình đào tạo chuyên sâu của một số ngành, lĩnh vực đặc thù” thay cho “văn bằng tương đương”, phản ánh đúng bản chất các văn bằng như bác sĩ, dược sĩ, kỹ sư, kiến trúc sư; bảo đảm thống nhất với dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và tiệm cận thông lệ quốc tế.

Luật cũng quy định rõ Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân để bảo đảm linh hoạt, kịp thời điều chỉnh theo yêu cầu thực tiễn, đồng thời giữ tính thống nhất, liên thông và minh bạch của hệ thống.

Đối với các chương trình đào tạo chuyên sâu sau đại học thuộc lĩnh vực sức khỏe cấp văn bằng như bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa, việc hướng dẫn tổ chức thực hiện và quản lý do Bộ Y tế thực hiện theo quy định tại dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi).

Về cấp học và độ tuổi của giáo dục phổ thông, Chính phủ đã tiếp thu ý kiến thẩm tra và ý kiến các vị đại biểu Quốc hội, bổ sung quy định về việc giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa giáo dục phổ thông trong chương trình đào tạo một số ngành, nghề đặc thù, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn (nhất là lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao).

Đồng thời, giao Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định các trường hợp học sinh được học vượt lớp, học ở độ tuổi cao hơn hoặc thấp hơn tuổi quy định. Qua đó tăng tính linh hoạt, phù hợp điều kiện và năng lực đa dạng của học sinh, đặc biệt với học sinh dân tộc thiểu số, học sinh có hoàn cảnh đặc thù, hoặc có năng khiếu, tố chất nổi trội; phù hợp định hướng phát triển nhân tài và xây dựng nền giáo dục mở, linh hoạt, hiện đại.

Về Quỹ học bổng quốc gia, Luật được chỉnh lý theo hướng quy định Quỹ học bổng quốc gia có tư cách pháp nhân, con dấu và tài khoản riêng; trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận.

Bên cạnh kinh phí ngân sách nhà nước cấp hằng năm, Quỹ được tiếp nhận các khoản đóng góp tự nguyện, hiến, tặng hợp pháp của tổ chức, cá nhân và các nguồn hợp pháp khác để mở rộng nguồn lực, tăng cơ hội cấp học bổng cho người học, thay vì chỉ dựa vào chi thường xuyên.

Cơ chế này tương tự mô hình các quỹ khoa học và công nghệ theo quy định của Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Chính phủ sẽ ban hành quy chế tổ chức, quản lý và sử dụng Quỹ học bổng quốc gia.

Luật cũng làm rõ “dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục” là các dịch vụ được tổ chức nhằm tạo điều kiện thuận lợi, nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục, đáp ứng nhu cầu phát triển toàn diện của người học và hoạt động của cơ sở giáo dục, nhưng không do ngân sách nhà nước bảo đảm, hoặc chưa được cấu thành trong học phí. Mức thu được xác định theo nguyên tắc tính đúng, tính đủ chi phí.

Phúc Minh