Lý giải cảnh kinh doanh đìu hiu trên 'mặt tiền' nhiều phố 'vàng'
Vài ngày gần đây, nhiều hộ kinh doanh tại mặt tiền các tuyến phố trung tâm thuộc quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) đột ngột chuyển sang cảnh 'cửa đóng then cài'. Các hoạt động giao thương từ sầm uất nay vì thế trở nên im ắng.
Trưa 5-6, trên phố Hàng Giấy, nhiều cửa hàng kinh doanh quần áo đã đóng cửa, tạm dừng hoạt động. Ảnh: H.A
Khi được hỏi lý do, nhiều người dân xung quanh phỏng đoán có thể do chủ hàng đóng cửa đi du lịch hè, hoạt động cầm chừng vì ít khách. Ảnh: H.A
Trong khi đó, nhiều người cũng cho rằng, có thể chủ cửa hàng "né" lực lượng chức năng khi việc kiểm tra, chống hàng giả, gian lận thương mại đang được triển khai, hoặc trì hoãn việc áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền. Ảnh: H.A
Có nhiều lý do được đưa ra cho cảnh vắng vẻ, im lìm khi hàng loạt cửa hàng trên "đất vàng" phố Hàng Đường "sập cửa". Ảnh: H.A
Giữa ban ngày nhưng cách vài cửa hàng mới có một nơi mở cửa đón khách trên các tuyến phố vốn giao thương sầm uất thuộc quận Hoàn Kiếm. Ảnh: H.A
Quần áo thời trang và các loại phụ kiện liên quan vốn là mặt hàng kinh doanh quen thuộc trên các tuyến phố này. Ảnh: H.A
Và đây cũng là mặt hàng kinh doanh đang bị đình trệ nhất trên các tuyến phố cổ. Ảnh: H.A
Khách hàng tới giao dịch có thể liên hệ trước qua điện thoại và được chủ cửa hàng mở hé cửa, tiếp khách bên trong. Ảnh: H.A
Nhiều cửa hàng nửa đóng nửa mở cửa. Ảnh: H.A
Khách vẫn có thể giao dịch qua khoảng hở nhỏ từ cửa hàng. Ảnh: H.A
Trong khi đó, phần lớn các hộ tạm dừng hẳn hoạt động. Ảnh: H.A
Các cửa hàng đóng cửa khiến nhiều tuyến phố vắng lặng hiếm thấy. Ảnh: H.A
Phản ứng tự nhiên trước những thay đổi lớn
Thực tế từ đầu tháng 6 đã có nhiều hộ kinh doanh, đặc biệt là ở lĩnh vực ăn uống, bán lẻ, mỹ phẩm, thời trang… tạm dừng hoạt động.
Theo ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi (NTU), không nên vội kết luận những hộ kinh doanh này đang “né thuế” hay “né quản lý”, mà cần đặt mình vào góc nhìn của họ để hiểu. Trước hết, đó là tâm lý e ngại, thiếu chuẩn bị và chưa sẵn sàng.
Thực tế, rất nhiều hộ kinh doanh là những cá nhân làm ăn truyền thống, không có kiến thức sâu về công nghệ, kế toán hay luật thuế. Khi nghe “máy tính tiền, hóa đơn điện tử, kết nối cơ quan thuế”, họ có cảm giác choáng ngợp, lo mình làm sai.
Một số người lớn tuổi, hoặc làm ăn nhỏ lẻ, không biết bắt đầu từ đâu. Họ chọn cách “nghỉ một thời gian để quan sát, tìm hiểu”, chứ không hẳn là trốn tránh. Nói cách khác, đây là phản ứng tâm lý tự nhiên của người đang đứng trước một sự thay đổi lớn mà họ chưa đủ niềm tin để bước vào.
Bên cạnh đó, một số hộ kinh doanh buôn bán hàng hóa chưa rõ nguồn gốc, hàng trôi nổi, không có giấy tờ đầu vào hợp pháp. Trong điều kiện trước đây, họ tồn tại dựa vào sự linh hoạt của thị trường truyền thống.
Khi hóa đơn điện tử được áp dụng, đồng nghĩa mọi hoạt động bán hàng đều có ghi nhận và đối chiếu, người bán hàng cảm thấy khó “giấu” các điểm chưa hợp pháp trong chuỗi cung ứng.
“Thay vì nhìn họ với ánh mắt nghi ngờ, đây là thời điểm cần gợi mở, để họ thấy rằng minh bạch hóa nguồn hàng không chỉ là nghĩa vụ, mà là cách để bảo vệ chính mình, nhất là trong thời đại kinh doanh online, nơi người tiêu dùng ngày càng đòi hỏi sự rõ ràng”, ông Quang Huy nêu.
“Đóng cửa tạm thời liệu có phải là cách để trốn thuế hoặc né kiểm tra thị trường?”, trả lời cho câu hỏi trên, chuyên gia này cho biết, việc “đóng cửa” chỉ là tình thế, không thể duy trì lâu.
Hệ thống dữ liệu số hiện nay giúp cơ quan quản lý dễ dàng đối chiếu doanh thu thực tế từ chuyển khoản, thanh toán điện tử, nhà cung cấp… Các hành vi cố tình “lách” chỉ khiến hộ kinh doanh rơi vào trạng thái bất an kéo dài, mất đi khách hàng, uy tín và cả cơ hội được hỗ trợ chính sách từ nhà nước.
Việc đóng cửa để tránh bị phát hiện hàng hóa chưa chuẩn mực không phải là giải pháp. Ngược lại, các hộ kinh doanh nên xem đây là cơ hội để cơ cấu lại nguồn hàng, hợp thức hóa hoạt động, tìm kiếm nhà cung cấp rõ ràng hơn – vì sớm muộn thị trường cũng sẽ dịch chuyển hoàn toàn theo hướng chính quy.
Đưa ra khuyến nghị với các hộ kinh doanh, ông Nguyễn Quang Huy nêu quan điểm, chính sách chỉ thực sự thành công khi người dân “muốn làm” chứ không phải “bị buộc phải làm”. Để lan tỏa chính sách một cách tự nhiên và bền vững, cần truyền thông đây là chính sách hỗ trợ, không phải công cụ kiểm soát
Truyền thông sẽ giúp người dân hiểu áp dụng máy tính tiền không phải là “bước vào vùng nguy hiểm” mà là vào sân chơi chính quy, an toàn và nhiều cơ hội hơn.
Các cơ quan chức năng cần thiết kế lộ trình mềm dẻo, phân nhóm áp dụng theo mức độ sẵn sàng: Có thể miễn xử phạt trong giai đoạn đầu, ưu tiên hướng dẫn; hộ nào tự nguyện tham gia sớm thì được ưu đãi thuế, hỗ trợ thiết bị.
Ngoài ra, hộ kinh doanh cần được hướng dẫn trực tiếp từ cán bộ thuế, hội phụ nữ, thanh niên, hội ngành hàng… bằng ngôn ngữ dễ hiểu, tình huống thực tế.
“Việc nhiều hộ kinh doanh tạm dừng hoạt động những ngày qua là một phản ứng tự nhiên trong giai đoạn đầu của sự chuyển mình. Họ không phải là “người né tránh”, mà là người cần được lắng nghe, hướng dẫn và trao thêm niềm tin.
Nếu chúng ta xây dựng một chính sách đi cùng sự hiểu biết, chia sẻ và hỗ trợ, thì chính những người đang lo lắng hôm nay sẽ là người tiên phong chuyển đổi thành công trong ngày mai”, ông Quang Huy chia sẻ.
