Minh bạch tiền trường

Khi Nhà nước dành kinh phí chi cho hoạt động chuyên môn còn hạn hẹp thì tận dụng nguồn thu từ xã hội là cứu cánh cho các nhà trường. Vấn đề đặt ra là thu tiền làm gì, cách thu như thế nào và quản lý quá trình chi theo quy trình ra sao để tránh “tham nhũng vặt”, lạm thu hay nguy hiểm hơn là vướng vào lao lý, là điều chúng ta cần bàn một cách thấu đáo.

Các cấp quản lý đều đã ban hành khá đầy đủ văn bản hướng dẫn các trường thu chi theo quy định chung. Tuy nhiên, việc giám sát và điều chỉnh các văn bản nhằm đảm bảo tính khả thi khi vào thực tiễn lại ít chú ý, thậm chí bỏ mặc, thờ ơ kiểu văn bản được “làm trong phòng lạnh” hay “khi cho chân gầm bàn”. Chính vì vậy những sai sót trong hoạt động thu, chi ở các nhà trường vẫn tiếp tục tái diễn, nhất là dịp vào đầu năm học.

Chúng ta cần tổ chức thu, chi tiền của phụ huynh theo nguyên tắc: Dân chủ - Công khai và có Quy trình. Vì thế, các trường nên làm theo các bước thu, chi như sau:

Làm rõ mục đích thu. Hiệu trưởng cần coi trọng và dành thời gian thỏa đáng cho bước thực hiện này. Nên tổ chức hội nghị phụ huynh quy mô lớp để thảo luận từng hạng mục thu và phân tích kỹ thu nhằm mục đích gì? Có thiết thực và cấp thiết không? Tránh thu tiền để chi cho việc “viển vông”, tập trung chi cho hoạt động chuyên môn. Nên có ý kiến của cơ quan tài chính cấp trên để đảm bảo rằng, Nhà nước không chi tiền cho hạng mục mà nhà trường dự định thu. Không nhất thiết 100% số đại biểu dự hội nghị tự nguyện, tán thành, nhưng cũng phải xấp xỉ tuyệt đại đa số đại biểu biểu quyết đồng ý hạng mục thu và định mức thu. Xin lưu ý quan hệ giữa nhà trường và phụ huynh là quan hệ rất tế nhị và đặc biệt, tuy họ đồng ý đấy nhưng chưa chắc xuất phát từ sự chân thành hay thoái mái phải nộp tiền.

Cách thu phải công khai và không cào bằng. Thành lập Ban quản lý Quỹ của phụ huynh do Trưởng ban phụ huynh đứng đầu và có đại diện Ban giám hiệu hay Công đoàn trường tham gia. Chế độ hạnh toán thu chi Quỹ theo quy định của tài chính, kế toán. Hội phụ huynh của lớp là tổ chức của cha mẹ học sinh nhưng Hiệu trưởng phải có trách nhiệm quản lý và giám sát quá trình hoạt động của Hội. Không để Hội tự thành lập Quỹ cũng như tự vận động kinh phí, tự quyết định hạng mục chi, mức chi kinh phí của Quỹ. Thuyết phục các mạnh thường quân, những phụ huynh kinh tế khá giả đóng tiền thay những phụ huynh có khó khăn và có chế độ miễn thu cho một số phụ huynh gia cảnh quá đặc biệt.

Giải ngân tiền thu cần minh bạch. Giải ngân theo đúng hạng mục và mức chi như đã được thống nhất trong bước mục đích thu. Công khai các đơn vị tham gia giải ngân và nhất thiết phải đảm bảo tính cạnh tranh lành mạnh và minh bạch trong suốt quá trình thực hiện giải ngân. Vấn đề bảo hành, chất lượng hàng hóa và công trình cần được đánh giá, nghiệm thu của đại diện tập thể nhà trường và toàn thể phụ huynh học sinh.

Thiết nghĩ với một cách làm rõ ràng cùng với tấm lòng trong sáng của những ai tham gia hoạt động thu, chi Quỹ hội, thì chắc chắn sẽ được nhà trường ghi công, lớp trẻ sẽ nhớ mãi công đóng góp của thế hệ cha anh các em.

Đặng Tự Ân