Mô hình thí điểm Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao bước đầu có kết quả tích cực

Ngày 17/7, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã chủ trì cuộc họp nghe báo cáo về tiến độ triển khai Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030.

Cùng dự cuộc họp có Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNN) Lê Minh Hoan, đại diện lãnh đạo các Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT), Tài chính, Công Thương và Văn phòng Chính phủ.

Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết: Để triển khai Đề án, Bộ NN&PTNT đã thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án, với sự tham gia của Bộ KH&ĐT, Tài chính, TN&MT, Ngân hàng Nhà nước, đại diện Ngân hàng Thế giới (WB), đại diện lãnh đạo 12 tỉnh, thành phố khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

"Hiện nay, Bộ NN&PTNT đang làm việc với WB và 12 địa phương để hoàn thiện ý tưởng Dự án vốn vay "Hỗ trợ hạ tầng và kỹ thuật cho lúa chất lượng cao và phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long" - Bộ NN&PTNT cho biết.

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh Đề án tạo bước chuyển mang tính đột phá về tư duy làm nông nghiệp tại Đồng bằng sông Cửu Long. - Ảnh: VGP/Hải Minh

Bộ cũng đã tổ chức triển khai 7 mô hình thí điểm trên địa bàn TP. Cần Thơ, Đồng Tháp, Kiên Giang, Trà Vinh và Sóc Trăng trong 3 vụ, đến vụ Đông Xuân năm 2025 sẽ tổng kết để Bộ công nhận hệ số phát thải từ sản xuất lúa.

Theo đánh giá ban đầu, mô hình canh tác lúa thuộc Đề án trong vụ Hè Thu năm 2024 tại TP. Cần Thơ đã mang lại những kết quả tích cực, như tổng chi phí đầu vào giảm 10-15%, trong đó lượng giống sử dụng giảm 2-2,5 lần, giảm 30% lượng phân bón, giảm 30-40% lượng nước tưới.

Năng suất lúa của mô hình thí điểm đạt 6,13-6,51 tấn/ha so với mức 5,89 tấn/ha của mô hình đối chứng. Lợi nhuận mô hình thí điểm đạt 21-25,8 triệu đồng/ha, cao hơn 1,3-6,2 triệu đồng/ha so với mô hình đối chứng.

Mô hình thí điểm đã giúp giảm 2 tấn CO2/ha so với mô hình đối chứng lấy rơm rạ khỏi đồng ruộng và giảm 12 tấn CO2/ha so với mô hình đối chứng ngập liên tục áp dụng phương thức vùi rơm rạ sau khi thu hoạch.

Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp đã cam kết thu mua toàn bộ sản phẩm lúa gạo được sản xuất tại các mô hình thí điểm.

Trong thời gian tới, để thúc đẩy triển khai Đề án bảo đảm đúng tiến độ và mục tiêu đề ra, Bộ NN&PTNT kiến nghị Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết thí điểm một số chính sách đặc thù về sử dụng nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài tại kỳ họp tháng 10/2024.

Bộ cũng kiến nghị Chính phủ đồng ý chủ trương cho Bộ NN&PTNT làm việc với Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) để chuẩn bị dự án đối với khoản vay 270 triệu USD đồng thời hỗ trợ thực hiện Đề án.

Tại cuộc họp, lãnh đạo các bộ, ngành đều khẳng định sẽ cùng đồng hành với Bộ NN&PTNT trong quá trình triển khai Đề án theo tinh thần của Thủ tướng Chính phủ là chỉ bàn làm, không bàn lùi.

Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng nhấn mạnh Đề án khởi tạo một phương thức sản xuất mới phù hợp với xu thế sản xuất và tiêu dùng của thế giới; tạo bước chuyển mang tính đột phá về tư duy làm nông nghiệp tại vùng đất "Chín Rồng" vốn đang phải đối mặt với ảnh hưởng của biến đổi khí hậu diễn biến nhanh và khó lường; góp phần nâng cao thu nhập và đời sống của người trồng lúa và doanh nghiệp; giúp Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu đạt phát thải ròng bằng không vào năm 2050.

Phó Thủ tướng nghe báo cáo về tiến độ triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp - Ảnh: VGP/Hải Minh

Phó Thủ tướng đánh giá cao Bộ NN&PTNT và các địa phương đã chủ động triển khai Đề án, bước đầu mang lại những kết quả rất tích cực, thể hiện qua các chỉ số như năng suất tăng, chi phí giảm, lợi nhuận tăng từ việc áp dụng các mô hình thí điểm trên cơ sở kế thừa thành tựu từ Dự án VnSAT và một loạt các dự án hỗ trợ kỹ thuật của các tổ chức phi Chính phủ.

Đồng tình với các ý kiến cho rằng cần có sự vào cuộc đồng bộ của cả Trung ương, địa phương, người nông dân và doanh nghiệp trong triển khai Đề án, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ NN&PTNT phải giữ vai trò điều phối, chủ động xử lý công việc theo thẩm quyền, báo cáo Thủ tướng Chính phủ những vấn đề vượt thẩm quyền.

Nhấn mạnh còn nhiều việc cần triển khai, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ NN&PTNT phải xác định rõ nhiệm vụ, trách nhiệm tổ chức triển khai, sản phẩm dự kiến và thời hạn hoàn thành của từng nhiệm vụ, nội dung công việc.

Về dự án vay vốn của WB, Bộ NN&PTNT phải làm rõ các hạng mục đầu tư, nội dung công việc, bảo đảm thống nhất, không trùng lắp, không chồng chéo với những nội dung đã và sẽ được các dự án phát triển bền vững vùng Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu (Mekong DPO) đầu tư; bảo đảm phù hợp với các quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Thụy Anh