Món 'cá nằm võng' ở Hưng Yên: Kỳ lạ từ cái tên đến hương vị

Hưng Yên không chỉ nổi tiếng với nhãn lồng, tương Bần hay những làng nghề lâu đời ven sông Hồng, mà còn sở hữu nhiều món ăn dân dã phản ánh trọn vẹn nếp sống, văn hóa và sự khéo léo của người vùng đồng bằng Bắc Bộ. Trong số đó, món “cá nằm võng” đang trở thành điểm nhấn đặc biệt, không chỉ bởi cái tên gây tò mò mà còn bởi cách chế biến độc đáo và hương vị khó quên.

“Cá nằm võng” là cách gọi dân gian để miêu tả hình dáng món ăn sau khi hoàn thiện. Những con cá rô đồng, cá trắm nhỏ hoặc cá quả – những loại cá tươi được đánh bắt từ vùng nước ngọt sông Hồng – được treo trên thanh tre uốn cong như chiếc võng nhỏ, nằm chênh vênh phía trên bếp than hồng. Thay vì rán, nướng hay om như cách chế biến quen thuộc, người Hưng Yên dùng sức nóng nhẹ từ than liu riu để hong cá trong nhiều giờ, giúp cá vừa chín, vừa khô săn, lại giữ được độ ngọt tự nhiên từ thịt.

Nguyên liệu để làm món ăn này hoàn toàn là những gia vị truyền thống của miền Bắc: riềng, sả, nghệ tươi, mẻ chua, nước mắm thơm và đôi khi là vài lá ổi hoặc lá gừng. Sau khi làm sạch, cá được khứa nhẹ rồi ướp cùng hỗn hợp gia vị trong nhiều giờ. Nhiều gia đình kỹ tính còn để cá nghỉ qua đêm để thấm hoàn toàn. Khi cá đã ngấm, người làm khéo léo móc từng con lên thanh tre, đặt phía trên bếp than; lửa phải đều, không quá mạnh để cá không cháy, cũng không quá yếu khiến cá lâu khô và mất mùi.

Chính sự cầu kỳ này khiến “cá nằm võng” trở thành món ăn đậm đà mà vẫn nguyên vẹn độ thanh của cá đồng. Lớp da ngoài khô vàng và thơm lừng mùi riềng – sả – khói, trong khi thớ thịt bên trong vẫn mềm, không bở, lại có chút vị chua nhẹ của mẻ, vị mặn hài hòa từ nước mắm. Món ăn thường được thưởng thức cùng rau sống, lá ổi non và bát nước mắm gừng ấm, tạo nên tổng thể hài hòa, mộc mạc nhưng đầy sức hút.

Không chỉ đơn thuần là món ăn, “cá nằm võng” còn mang trong mình giá trị văn hóa của người dân Hưng Yên – những con người quen với cuộc sống thôn dã, gắn bó với ruộng đồng và con nước. Từ cách chọn tre, nhóm lửa, ướp cá đến việc treo cá lên “võng”, tất cả đều phản ánh sự tinh tế và sáng tạo của người dân quê lúa trong việc tận dụng những nguyên liệu sẵn có để tạo nên món ngon đặc trưng địa phương.

Ngày nay, nhiều nhà hàng và quán ăn tại Hưng Yên đã đưa “cá nằm võng” vào thực đơn để phục vụ du khách gần xa. Tuy có thêm một số biến tấu để phù hợp khẩu vị hiện đại, nhưng món ăn vẫn giữ nguyên hồn cốt truyền thống, trở thành trải nghiệm ẩm thực mà bất cứ ai đặt chân tới vùng đất này cũng nên thử một lần.

Giữa vô số đặc sản của vùng đồng bằng sông Hồng, “cá nằm võng” nổi bật bởi sự mộc mạc nhưng đầy sáng tạo, là minh chứng cho cách người Hưng Yên biến những điều giản dị thành nét đẹp bền lâu trong ẩm thực. Đây không chỉ là món ngon của một vùng đất, mà còn là câu chuyện văn hóa được gìn giữ qua nhiều thế hệ.

Yến Nguyễn