Năm 2025, thương mại điện tử sẽ 'nâng đỡ' ngành bưu chính

Doanh thu tăng trưởng nhanh chóng

Ngành bưu chính, chuyển phát đang phát triển với tốc độ nhanh cả về quy mô, doanh thu và ứng dụng công nghệ. Theo đó, doanh thu tăng trưởng nhanh, đặc biệt nhờ sự bùng nổ của thương mại điện tử, đóng góp đáng kể vào GDP và ngân sách nhà nước. Mạng lưới bưu chính rộng khắp, phục vụ cả người dân và Chính phủ, đang hiện đại hóa với các trung tâm bưu chính khu vực và vùng, nhằm tối ưu hóa hoạt động giao nhận và vận chuyển hàng hóa.

Ông Lã Hoàng Trung, Vụ trưởng Vụ Bưu chính (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho biết, năm 2024, doanh thu dịch vụ bưu chính ước đạt hơn 71.000 tỷ đồng, tăng 21% so với cùng kỳ năm 2023. Đóng góp vào GDP của lĩnh vực bưu chính ước đạt 33.200 tỷ đồng. Tổng sản lượng bưu gửi ước đạt 3,2 tỷ bưu kiện, tăng 32% so với cùng kỳ năm 2023. Đáng chú ý là dịch vụ bưu chính phục vụ thương mại điện tử tăng 30% so với năm 2023.

Điển hình như Viettel Post, năm 2024, doanh thu bưu chính đạt 9.814 tỷ đồng, bằng 107,3% kế hoạch, tăng trưởng 41,6% so với cùng kỳ năm 2023. VNPost đạt tổng doanh thu 16.046,8 tỷ đồng, tăng 9,5% so với thực hiện năm 2023; Công ty cổ phần Giao hàng tiết kiệm đạt doanh thu khoảng 6.267 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế năm 2024 ước đạt 291,6 tỷ đồng; Tổng công ty Chuyển phát nhanh Bưu điện (EMS) ước đạt doanh thu 1.827 tỷ đồng…

Năm 2024 là năm mà các doanh nghiệp bưu chính, chuyển phát tăng tốc ứng dụng công nghệ số. Các doanh nghiệp đã ứng dụng các sản phẩm công nghệ như chia chọn sử dụng robot (robot sorting), nhận dạng sử dụng sóng vô tuyến (RFID), hệ thống quản lý vận tải (TMS), hệ thống quản lý kho bãi (WMS), bản sao số (digital twin), xe tự hành và thiết bị bay không người lái (drone)…

Tuy nhiên, thị trường bưu chính, chuyển phát cũng bộc lộ không ít bất cập. Một số doanh nghiệp có hành vi cạnh tranh không lành mạnh, có hiện tượng bù chéo dịch vụ. Hay hiện tượng doanh nghiệp không triển khai sản xuất, kinh doanh sau khi được cấp giấy phép bưu chính.

Ngoài ra, còn tình trạng doanh nghiệp không chấp hành quy định về thông báo giá cước, niêm yết giá cước, thực hiện đúng và chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực của giá cước đã công khai, thông báo. Một số doanh nghiệp vi phạm khuyến mại trong cung ứng dịch vụ bưu chính… Năm 2024, trên cả nước đã thu hồi được 60 giấy phép bưu chính do các doanh nghiệp không cung ứng dịch vụ theo nội dung được cho phép trên giấy phép bưu chính.

Hoàn thiện hành lang pháp lý

Sự thay đổi nhanh chóng về hình thức kinh doanh, loại hình dịch vụ bưu chính (doanh nghiệp bưu chính công nghệ, doanh nghiệp bưu chính phục vụ sàn thương mại điện tử, doanh nghiệp bưu chính nhượng quyền…) và sự giao thoa giữa các lĩnh vực (bưu chính, vận tải hàng hóa, chuyển phát công nghệ…) chưa được quy định cụ thể, dẫn đến khó quản lý và khó xử lý vi phạm.

Các doanh nghiệp dự báo, trong năm 2025, ngành bưu chính, chuyển phát tiếp tục có sự tăng trưởng mạnh. Điểm tựa cho nhận định này là quy mô thương mại điện tử không ngừng tăng trưởng, vượt ngưỡng 25 tỷ USD. Năng lực vận chuyển, hệ thống logistics của doanh nghiệp không ngừng hoàn thiện.

Ông Nguyễn Kiên Cường, Phó tổng giám đốc Tổng công ty VNPost đề xuất, cần sớm có quy định tính chất của dịch vụ bưu chính công ích cung ứng trên mạng bưu chính công cộng. Xem xét việc điều chỉnh giá cước dịch vụ thư cơ bản đến 2 kg để đảm bảo đủ giá thành, chi phí trong quá trình vận hành, cung ứng dịch vụ bưu chính công ích.

Lãnh đạo VNPost cũng đề xuất, Vụ Bưu chính chủ trì công tác quy hoạch các trung tâm chia chọn theo hướng là hạ tầng dùng chung để đảm bảo tiết kiệm nguồn lực xã hội; bổ sung tiêu chuẩn về cấp phép bưu chính như tiêu chuẩn năng lực mạng lưới, nhân sự, phương tiện để đảm bảo doanh nghiệp bưu chính đủ năng lực.

Còn ông Phan Thanh Long, Giám đốc chiến lược của Viettel Post mong muốn, Vụ Bưu chính làm việc với Bộ Công thương về đảm bảo quyền của người tiêu dùng khi lựa chọn các doanh nghiệp chuyển phát qua sàn thương mại điện tử. Hiện nay, Viettel Post cũng là một trong những doanh nghiệp tham gia chuyển phát hàng thương mại điện tử trên sàn Shopee, nhưng tỷ lệ còn rất hạn chế.

“Chúng tôi mong muốn khách hàng được quyền lựa chọn các doanh nghiệp chuyển phát chất lượng, có giá cả tốt để sử dụng, thay vì đơn vị chuyển phát của sàn có ưu thế đặc biệt”, đại diện Viettel Post kiến nghị.

Năm 2025 cũng là năm tiếp tục đánh giá và công bố chất lượng bưu chính. Ông Phan Thanh Long cho rằng, chất lượng dịch vụ là một trong những yếu tố có ý nghĩa quyết định thành công của doanh nghiệp. Vì vậy, đánh giá, công bố chất lượng dịch vụ bưu chính là việc rất quan trọng, ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp cũng như sự tin tưởng của khách hàng. Do đó, đề nghị cơ quan quản lý trong quá trình nghiên cứu, xây dựng các phương pháp, có sự trao đổi với các đơn vị, để khi các kết quả công bố ra đảm bảo khách quan và sát thực tế.

Ông Bùi Hoàng Phương, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ đạo, Vụ Bưu chính phải đề ra các giải pháp để ngành bưu chính phát triển. Nghiên cứu quan hệ giữa sàn thương mại điện tử và doanh nghiệp bưu chính, hoạt động cấp phép xe công nghệ vận chuyển bưu phẩm, bảo vệ quyền lợi khách hàng, tránh bị lừa đảo, đảm bảo chất lượng hàng hóa.

Mục tiêu của một số doanh nghiệp bưu chính năm 2025

- Viettel Post: Doanh thu đạt 13.573 tỷ đồng, tăng 38,3% so với ước thực hiện năm 2024; lợi nhuận trước thuế đạt 532.37 tỷ đồng; nộp ngân sách nhà nước đạt 741 tỷ đồng.

- VNPost: Doanh thu đạt 20.100 tỷ đồng, tăng 25,1% so với ước thực hiện năm 2024; lợi nhuận trước thuế đạt 596,6 tỷ đồng; nộp ngân sách nhà nước đạt 887 tỷ đồng.

- EMS: Tổng doanh thu đạt 2.130 tỷ đồng, tăng 16,58% so với ước thực hiện năm 2024; lợi nhuận trước thuế đạt 87 tỷ đồng; nộp ngân sách nhà nước đạt 70 tỷ đồng.

Tú Ân