Nghệ An đề xuất điều chỉnh hướng tuyến đường sắt tốc độ cao để bảo tồn di tích

Ngày 7/7, ông Nguyễn Đức An, Phó giám đốc Sở Xây dựng Nghệ An cho biết: UBND tỉnh Nghệ An vừa có văn bản gửi Bộ Xây dựng đề xuất điều chỉnh hướng tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam đi qua địa bàn tỉnh, nhằm hạn chế tối đa ảnh hưởng đến hơn 2.100 hộ dân và nhiều công trình hạ tầng, di tích văn hóa, tôn giáo.

Đồ họa miêu tả đường sắt tốc độ cao đi qua Nghệ An.

Theo lãnh đạo Sở Xây dựng Nghệ An, những đề xuất này xuất phát từ quá trình rà soát hiện trạng sử dụng đất tại các địa phương thông qua việc đối chiếu với Hồ sơ ranh giới thuộc báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam do Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ Xây dựng) gửi về địa phương.

Qua rà soát, tỉnh Nghệ An xác định hướng tuyến hiện nay đi qua nhiều khu vực dân cư đông đúc, tác động đến số lượng hộ dân phải tái định cư lớn. Như tại địa phận phường Hoàng Mai và phương Quỳnh Mai, tuyến đi qua điểm tập trung đông dân cư tại xã Quỳnh Vinh cũ, với chiều dài tuyến gần 600m. Hàng trăm hộ sẽ bị ảnh hưởng; trong đó có hơn 200 hộ phải di dời tái định cư.

Tiếp đó, tuyến đi qua các khu vực dân cư đông đúc ở xã Quỳnh Lưu, xã Quỳnh Văn, xã Quỳnh Sơn, xã Nghi Lộc, xã Thần Lĩnh.

Tuyến giao cắt với các tuyến đường bộ trọng yếu của tỉnh, về lâu dài sẽ tác động mạnh đến mạng lưới giao thông vận tải của địa phương, như: Điểm giao cắt với QL48 tại xã Hùng Châu, điểm giao đường tỉnh 537 và điểm cắt QL7B tại xã Đức Châu, đường liên xã Hoa - Hạnh xã Minh Châu, QL7 đoạn qua xã Diễn Châu và đoạn qua 2 xã Tân Châu, An Châu. Đặc biệt, tuyến còn cắt qua nút giao của tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam tại xã Hưng Nguyên.

Bên cạnh đó, hướng tuyến hiện nay còn đi qua, tác động trực tiếp tới các khu di tích lịch sử cấp tỉnh như: Nhà thờ họ Lưu Đức đại tôn, Đền Làng Rào, Nghĩa trang Liệt sỹ huyện Hưng Nguyên, ga depot trên đường tỉnh 542C và sông Hoàng Cần.

Đặc biệt là khu vực nhà thờ Giáo xứ Mỹ Yên (xã Nghi Phương cũ, nay là Thần Lĩnh) đã có từ lâu đời và là nơi có đông đồng bào giáo dân sinh sống.

Nhà ga depot tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam qua Nghệ An. (Ảnh đồ họa dùng AI).

Từ những yếu tố trên, ông Hoàng Phú Hiền, Phó chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An kiến nghị: Để bảo tồn giá trị văn hóa - lịch sử - tâm linh, giảm thiểu tối đa ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, nhà cửa, tài sản của người dân, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình bồi thường hỗ trợ và tái định cư, đặc biệt là giảm thiểu giải phóng mặt bằng các cơ sở tôn giáo, UBND tỉnh Nghệ An đề nghị Bộ Xây dựng chỉ đạo Ban Quản lý dự án đường sắt yêu cầu đơn vị tư vấn khảo sát, thiết kế rà soát cụ thể từng vị trí, tổ chức kiểm tra thực tế và phối hợp với Sở Xây dựng, chính quyền địa phương để đề xuất giải pháp thiết kế, điều chỉnh hướng tuyến đảm bảo phù hợp.

Được biết, tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam qua tỉnh Nghệ An dài 85,5km. Tuyến dự kiến đi qua 18 xã, phường, gồm: Hoàng Mai, Quỳnh Văn, Quỳnh Sơn, Quỳnh Lưu, Hùng Châu, Đức Châu, Quảng Châu, Minh Châu, Diễn Châu, An Châu, Tân Châu, Đông Thành, Thần Linh, Nghi Lộc, Yên Trung, Hưng Nguyên, Hưng Nguyên Nam và Lam Thành.

Trong đó, sẽ có một ga depot với tên gọi dự kiến là ga Vinh đặt tại xã Hưng Nguyên. Đến thời điểm này, dù chưa được bàn giao mốc giải phóng mặt bằng, nhưng UBND tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo các sở, ngành địa phương tiến hành rà soát, xác định sẽ có khoảng 2.150 hộ dân đất ở bị tác động trực tiếp. Trong số đó, dự kiến có 1.942 hộ phải tái định cư.

Tỉnh này dự định sẽ xây dựng 30 khu tái định cư, diện tích khoảng 102,69ha, với tổng kinh phí ước tính khoảng 1.450 tỷ đồng. Trước mắt, tỉnh Nghệ An chọn ra 3 khu tái định cư có thể khởi công sớm, gồm: Phường Hoàng Mai, xã Tân Châu và xã Hưng Nguyên Nam; tổng diện tích 14,5ha, đáp ứng chỗ ở cho 375 hộ. Kinh phí dự kiến là 178 tỷ đồng.

Văn Thanh