Nghiên cứu lý giải tại sao phụ nữ đốt cháy nhiều mỡ hơn đàn ông

Người dân tập thể dục tại Leeds, miền Bắc Anh. Ảnh tư liệu - minh họa: AFP/TTXVN

Nghiên cứu được công bố ngày 14/7 trên tạp chí Nature Communications, do các nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học Tokyo phối hợp cùng Đại học Tokyo thực hiện.

Nghiên cứu cho thấy, thông thường nam giới có tỷ lệ cơ bắp cao nên đốt cháy tổng lượng calo nhiều hơn, nhưng nữ giới lại có xu hướng đốt cháy calo chủ yếu từ chất béo. Nhóm nghiên cứu đã tập trung vào mô mỡ nâu (Brown Adipose Tissue - BAT), một loại mỡ đặc biệt trong cơ thể có chức năng đốt năng lượng để sinh nhiệt.

Trong các nghiên cứu trước đây, nữ giới có BAT hoạt động mạnh hơn nam giới và ít có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 hoặc các rối loạn chuyển hóa khác. Tuy nhiên, không có lý do rõ ràng giải thích cho sự khác biệt này .

Khi nghiên cứu trên chuột, nhóm khoa học đã phát hiện một loại protein có tên PGC-1alpha, đóng vai trò then chốt trong việc tăng cường khả năng tiêu hao calo ở những con chuột cái. Protein này củng cố sức mạnh của ty thể, một bộ phận của tế bào có nhiệm vụ chuyển hóa dinh dưỡng thành năng lượng và thường được gọi là “nhà máy năng lượng” của tế bào, bằng cách thúc đẩy sản sinh các loại chất béo đặc biệt hỗ trợ cho chức năng của ty thể. Kết quả là cơ thể đốt cháy nhiều năng lượng hơn dưới dạng nhiệt.

Khi các nhà khoa học loại bỏ protein PGC-1alpha ở chuột cái, hiệu suất ty thể và khả năng đốt cháy calo bị giảm mạnh,. Trong khi đó, việc loại bỏ protein này ở chuột đực hầu như không gây ảnh hưởng. Điều này cho thấy PGC-1alpha hoạt động đặc trưng hơn ở chuột cái để tăng cường quá trình chuyển hóa chất béo.

Nghiên cứu cũng cho thấy hormone sinh dục nữ estrogen kết hợp với protein PGC-1alpha để kích hoạt các gen liên quan đến quá trình xử lý chất béo. Ở chuột cái, sự kết hợp này cho hiệu quả kích hoạt cao hơn các phân tử quan trọng giúp BAT đốt cháy calo.

Bằng cách phân tích những khác biệt này ở cấp độ phân tử, nhóm nghiên cứu chỉ ra rằng phụ nữ có thể sở hữu một lợi thế tự nhiên trong việc tiêu hao năng lượng, nhờ sự kết hợp giữa hormone và các yếu tố điều hòa gene.

Mặc dù những phát hiện hiện tại dựa trên mô hình động vật nhưng nhóm nghiên cứu cho rằng kết quả này có thể giúp giải thích lý do tại sao phụ nữ thường ít mắc các bệnh liên quan đến cân nặng hơn nam giới, từ đó có thể phát triển các liệu pháp mới liên quan đến cơ chế đốt cháy calo trong cơ thể.

Phát hiện từ nghiên cứu giúp mang lại hiểu biết mới về khác biệt giới tính trong quá trình chuyển hóa năng lượng, giúp làm sáng tỏ cơ chế gây béo phì và góp phần phát triển các phương pháp hay loại thuốc mới điều trị chứng béo phì và các bệnh liên quan.

Xuân Giao (TTXVN)