Người dân Khun Há (Lai Châu) vươn lên từ cây dược liệu dưới tán rừng
Từ một loài cây mọc hoang trong rừng sâu, cây sâm và nhiều loại dược liệu quý khác đang dần trở thành cây trồng chủ lực, góp phần nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo cho người dân xã vùng cao Khun Há, tỉnh Lai Châu.
Gần 10 năm trước, một số người dân địa phương lần đầu tiên mang vài củ sâm từ rừng sâu về trồng thử. Bất ngờ thay, loài cây dược liệu này lại thích nghi rất tốt với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu mát mẻ của vùng núi cao Khun Há. Từ đó, mô hình trồng dược liệu dưới tán rừng được hình thành và phát triển theo hướng bền vững.
Anh Cứ A Chinh, một trong những người đầu tiên trồng sâm tại Khun Há, chia sẻ: “Nói đến cây sâm thì trước tiên mình phải có đam mê, rồi phải chăm sóc tỉ mỉ. Cây sâm vốn là cây rừng, để trồng hiệu quả thì mình cũng phải hiểu và đáp ứng điều kiện sống của nó.”
Đến nay tại Khun Há đã phát triển hàng chục ha dược liệu, trong đó có sâm và được coi là cây trồng chủ lực của địa phương.
Không dừng lại ở việc trồng thử nghiệm, người dân nơi đây đã từng bước nhân rộng mô hình, hình thành các tổ hợp tác, hợp tác xã để sản xuất chuyên nghiệp hơn. Tiêu biểu là Hợp tác xã Sâm Lai Châu – Khun Há với diện tích trồng hơn 1.000m², hiện đã có khoảng 6.000 cây sâm từ 3 đến 20 năm tuổi. Ngoài bảo tồn cây mẹ, các thành viên hợp tác xã còn chủ động sản xuất cây giống để mở rộng vùng trồng.
Ông Sùng A Mang, Phó Chủ nhiệm Hợp tác xã Sâm Lai Châu – Khun Há, cho biết: “Từ năm 2018, tổ hợp tác bản Lao Chải 2 đã bắt đầu trồng thử nghiệm và thấy cây phát triển rất tốt. Mong muốn của chúng tôi là phát triển cây sâm thành sản phẩm chủ lực giúp bà con thoát nghèo và gìn giữ nguồn gen quý của địa phương.”
Hiện nay, không chỉ các hợp tác xã, nhiều hộ dân và tổ hợp tác ở các bản làng cũng đang tích cực mở rộng diện tích trồng sâm. Anh Giàng A Lứ – Tổ trưởng tổ hợp tác bản Lao Chải 2 thông tin: “Dựa vào điều kiện tự nhiên thuận lợi, hiện mô hình trồng sâm đã được nhân rộng trên hơn 5ha tại nhiều bản.”
Nhận thấy tiềm năng lớn từ cây dược liệu, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư vào địa bàn, triển khai 7ha trồng sâm tại Khun Há. Sau ba năm, cây phát triển tốt, hứa hẹn mang lại giá trị kinh tế cao, đồng thời góp phần xây dựng thương hiệu sâm Lai Châu trên thị trường.
Không chỉ có doanh nghiệp vào đầu tư, nhiều tổ hợp tác, hợp tác xã phát triển dược liệu tại Khun Há đã được hình thành tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân
Theo bà Bùi Thị Hòa, Phó Chủ tịch UBND xã Khun Há: “Địa phương có điều kiện tự nhiên rất phù hợp để phát triển cây dược liệu như sâm Lai Châu, với diện tích rừng lớn, độ che phủ cao và khí hậu mát mẻ. Ngoài ra, người dân cũng có nhiều kinh nghiệm trong bảo vệ rừng và chăm sóc cây trồng.”
Được biết, sâm Lai Châu đã được nghiên cứu có chứa tới 52 loại saponin tốt cho sức khỏe. Đây là cơ sở để Khun Há xác định cây sâm là một trong những sản phẩm nông nghiệp chủ lực trong định hướng phát triển kinh tế.
Để phát triển bền vững, chính quyền xã đang phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành quy hoạch vùng trồng, kiểm đếm diện tích, hướng tới cấp mã số vùng trồng phục vụ truy xuất nguồn gốc và xuất khẩu.
Ông Đoàn Đình Hùng, Phó Trưởng phòng Kinh tế xã Khun Há cho biết: “Xã đã tham mưu xây dựng kế hoạch mở rộng vùng trồng, thu hút doanh nghiệp đầu tư và phối hợp với các đơn vị như Hạt Kiểm lâm, Ban quản lý rừng phòng hộ để hỗ trợ bà con về giống, kỹ thuật và tiêu thụ sản phẩm.”
Sâm Lai Châu được trồng tại Khun Há được giới khoa học đánh giá là phù hợp và triển vọng
Từ một loài cây mọc hoang giữa đại ngàn, sâm Lai Châu đang từng bước bén rễ, mang lại “mùa vàng” mới cho người dân Khun Há. Quan trọng hơn, tư duy "lấy của rừng" đang dần được thay thế bằng tinh thần “sống cùng rừng, làm giàu từ rừng”, tạo tiền đề vững chắc để phát triển vùng dược liệu hàng hóa, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững ở vùng cao Lai Châu.
