Người Việt mua sắm gì cho chi tiêu cuối năm?

Trong bối cảnh kinh tế chưa hoàn toàn phục hồi, người tiêu dùng đang “thắt chặt hầu bao” hay vẫn sẵn sàng chi mạnh cho những nhu cầu thiết yếu và trải nghiệm cá nhân?

Người Việt đang “thắt chặt” hay sẵn sàng chi mạnh tay mua sắm vào dịp cuối năm 2025 (Ảnh minh họa)

Nếu như giai đoạn trước đây, chi tiêu cuối năm thường gắn liền với mua sắm ồ ạt, “xả láng” cho Tết, du lịch và quà biếu thì cuối năm 2025 lại mang một màu sắc khác. Người tiêu dùng Việt không còn mua sắm theo cảm xúc quá nhiều, mà thay vào đó là sự tính toán kỹ lưỡng, cân nhắc giá trị sử dụng và lợi ích lâu dài.

Nhiều khảo sát thị trường cho thấy, tâm lý chung của người tiêu dùng hiện nay là chi tiêu có chọn lọc, ưu tiên những khoản “đáng tiền” thay vì mua sắm dàn trải. Điều này phản ánh rõ xu hướng thắt chặt chi tiêu, nhưng không đồng nghĩa với việc người dân ngừng mua sắm.

Vì sao người Việt có xu hướng “thắt chặt” chi tiêu?

Thu nhập phục hồi chưa đồng đều

Dù kinh tế năm 2025 đã có nhiều tín hiệu tích cực, nhưng mức độ phục hồi giữa các nhóm ngành và khu vực vẫn chưa đồng đều. Một bộ phận người lao động, đặc biệt trong các lĩnh vực sản xuất, dịch vụ truyền thống vẫn chịu áp lực về thu nhập và việc làm.

Điều này khiến nhiều gia đình ưu tiên giữ tiền mặt, hạn chế các khoản chi lớn không thực sự cần thiết, nhất là vào thời điểm cuối năm khi áp lực chi tiêu cho Tết, học hành và sinh hoạt gia tăng.

Chi phí sinh hoạt vẫn ở mức cao

Giá cả thực phẩm, điện nước, y tế và giáo dục vẫn là những khoản chi cố định chiếm tỷ trọng lớn trong ngân sách hộ gia đình. Khi chi phí thiết yếu tăng, người tiêu dùng buộc phải điều chỉnh thói quen mua sắm, cắt giảm các khoản chi mang tính “xa xỉ” hoặc chưa cấp bách.

Tâm lý tiêu dùng phòng thủ

Sau những biến động kinh tế trong vài năm gần đây, người Việt hình thành thói quen tiêu dùng thận trọng hơn. Nhiều người có xu hướng tiết kiệm, tích lũy dự phòng thay vì chi tiêu mạnh tay, nhất là trong bối cảnh rủi ro kinh tế toàn cầu vẫn hiện hữu.

Người Việt chi tiền cho những gì?

Dù thắt chặt nhưng người tiêu dùng không hoàn toàn đóng băng chi tiêu. Ngược lại, tiền đang được tái phân bổ sang những nhóm hàng hóa và dịch vụ có giá trị thực tế cao hơn.

Ưu tiên chi cho nhu cầu thiết yếu và sức khỏe

Thực phẩm chất lượng, sản phẩm tốt cho sức khỏe, chăm sóc y tế và bảo hiểm tiếp tục là nhóm chi tiêu được ưu tiên hàng đầu. Người tiêu dùng sẵn sàng trả giá cao hơn cho các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, an toàn và mang lại lợi ích lâu dài. Xu hướng này đặc biệt rõ nét ở các gia đình trẻ và nhóm trung lưu đô thị.

Chi cho trải nghiệm thay vì vật chất

Một điểm đáng chú ý trong chi tiêu cuối năm 2025 là sự dịch chuyển từ mua sắm vật chất sang trải nghiệm. Du lịch ngắn ngày, nghỉ dưỡng gần nhà, ẩm thực, giải trí gia đình được nhiều người lựa chọn thay vì mua sắm đồ đạc đắt tiền.

Với nhiều người, một chuyến đi nghỉ cuối năm mang lại giá trị tinh thần cao hơn so với việc mua thêm đồ dùng chưa thực sự cần thiết.

Mua sắm có kế hoạch, săn khuyến mãi thông minh

Các dịp sale lớn cuối năm như 11.11, 12.12, Black Friday hay Tết Dương lịch vẫn thu hút lượng lớn người mua. Tuy nhiên, hành vi tiêu dùng đã thay đổi rõ rệt người mua lập danh sách từ trước, so sánh giá kỹ lưỡng và chỉ xuống tiền khi cảm thấy thực sự có lợi. Khái niệm “mua vì rẻ” dần được thay thế bằng “mua vì cần”.

Sự phân hóa rõ rệt giữa các nhóm tiêu dùng

Nhóm trẻ và người độc thân: Linh hoạt và trải nghiệm

Người trẻ, đặc biệt là nhóm độc thân hoặc gia đình nhỏ vẫn giữ mức chi tiêu tương đối ổn định cho trải nghiệm cá nhân, công nghệ và giải trí. Tuy nhiên, họ ưu tiên các sản phẩm có tính đa dụng, giá hợp lý và phù hợp phong cách sống.

Gia đình trung lưu: Cân đối và chọn lọc

Các gia đình trung lưu có xu hướng siết chặt ngân sách rõ rệt hơn, nhất là với các khoản chi lớn như mua sắm đồ gia dụng, xe cộ hay nhà cửa. Thay vào đó, họ tập trung vào chất lượng cuộc sống, sức khỏe và giáo dục cho con cái.

Nhóm thu nhập cao: Ít bị ảnh hưởng nhưng vẫn thận trọng

Ngay cả nhóm thu nhập cao cũng không còn chi tiêu phóng khoáng như trước. Họ vẫn mua sắm, nhưng ưu tiên hàng cao cấp có giá trị bền vững, thương hiệu uy tín và trải nghiệm cá nhân hóa.

Doanh nghiệp bán lẻ cần thích ứng ra sao?

Trước sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng cuối năm 2025, doanh nghiệp không thể trông chờ vào chiến lược “khuyến mãi đại trà” như trước.

Thay vào đó, các chuyên gia cho rằng doanh nghiệp cần:

- Tập trung vào giá trị sản phẩm, thay vì chỉ giảm giá

- Cá nhân hóa ưu đãi theo từng nhóm khách hàng

- Đẩy mạnh thông điệp tiết kiệm, thông minh, bền vững

- Kết hợp mua sắm với trải nghiệm.

Những thương hiệu hiểu rõ tâm lý “thắt chặt nhưng không ngừng chi” sẽ có nhiều cơ hội bứt phá trong mùa mua sắm cuối năm.

Thực tế cho thấy, người Việt không hoàn toàn thắt chặt chi tiêu theo nghĩa tiêu cực, mà đang chi tiêu thông minh và có chiến lược hơn. Tiền không biến mất khỏi thị trường, mà được phân bổ lại theo hướng ưu tiên giá trị thực, sức khỏe và trải nghiệm.

Cuối năm 2025, thay vì cảnh mua sắm ồ ạt, thị trường đang chứng kiến một thế hệ người tiêu dùng tỉnh táo hơn, hiểu rõ nhu cầu bản thân và sẵn sàng chi tiền khi cảm thấy “đáng”.

Hoàng Ly