Nhà nước có chính sách ưu đãi cao nhất để nghiên cứu, sử dụng trí tuệ nhân tạo

Các đại biểu Quốc hội bấm nút biểu quyết thông qua Luật (Ảnh: Quang Vinh)

Luật quy định về phát triển công nghiệp công nghệ số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, tài sản số, quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Trong đó, Luật quy định về: Huy động nguồn lực đầu tư cho nghiên cứu, phát triển, thiết kế, chuyển giao công nghệ; từng bước làm chủ công nghệ số; xây dựng hạ tầng công nghiệp công nghệ số dùng chung quy mô vùng, quốc gia nhằm thúc đẩy hoạt động công nghiệp công nghệ số. Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực công nghiệp công nghệ số; phát triển cơ sở giáo dục, cơ sở giáo dục nghề nghiệp chuyên ngành công nghệ số; có cơ chế ưu đãi đặc biệt nhằm thu hút, trọng dụng nhân lực công nghiệp công nghệ số chất lượng cao, nhân tài công nghệ số.

Bên cạnh đó, có cơ chế thử nghiệm có kiểm soát đối với sản phẩm, dịch vụ ứng dụng công nghệ số trong các ngành, lĩnh vực, trong đó có cơ chế loại trừ trách nhiệm đối với cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong thử nghiệm. Có cơ chế ưu đãi về đất đai, tín dụng, thuế và các cơ chế ưu đãi khác trong nghiên cứu, thử nghiệm, phát triển, sản xuất, ứng dụng sản phẩm, dịch vụ công nghệ số. Phát triển thị trường cho công nghiệp công nghệ số; có cơ chế đặt hàng, ưu tiên đầu tư, thuê, mua sắm sản phẩm, dịch vụ công nghệ số sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước.

Đồng thời, phát triển dữ liệu số trong hoạt động công nghiệp công nghệ số trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng và là nền tảng phục vụ nghiên cứu, phát triển, thúc đẩy công nghiệp công nghệ số. Đẩy mạnh phát triển, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong các ngành, lĩnh vực và các mặt của đời sống kinh tế - xã hội; đưa trí tuệ nhân tạo trở thành phương thức sản xuất mới; thúc đẩy mạnh mẽ năng lực nội sinh quốc gia, tạo ra những mô hình kinh tế mới với năng suất và giá trị vượt trội. Nhà nước có chính sách ưu đãi cao nhất để thúc đẩy, nghiên cứu, phát triển, triển khai, sử dụng trí tuệ nhân tạo. Có chính sách ưu đãi vượt trội để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, hình thành hệ sinh thái bán dẫn Việt Nam. Phát triển công nghiệp công nghệ số bền vững, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, giảm thiểu tác động xấu đến môi trường.

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, Luật quy định một số chính sách phát triển công nghiệp công nghệ số, trong đó huy động nguồn lực đầu tư cho nghiên cứu, phát triển, thiết kế, chuyển giao công nghệ; từng bước làm chủ công nghệ số; xây dựng hạ tầng công nghiệp công nghệ số dùng chung quy mô vùng, quốc gia nhằm thúc đẩy hoạt động công nghiệp công nghệ số.

Bên cạnh đó, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực công nghiệp công nghệ số; phát triển cơ sở giáo dục, cơ sở giáo dục nghề nghiệp chuyên ngành công nghệ số; có cơ chế ưu đãi đặc biệt nhằm thu hút, trọng dụng nhân lực công nghiệp công nghệ số chất lượng cao, nhân tài công nghệ số.

Một trong những điểm mới đáng chú ý tại dự thảo Luật theo ông Huy, Công nghiệp công nghệ số là chính sách thu hút, phát triển nhân tài công nghệ số.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, dự thảo Luật sử dụng thuật ngữ “nhân tài công nghệ số” để chỉ những người có trình độ, kinh nghiệm, đóng góp nổi bật trong lĩnh vực công nghệ số, bao gồm cả khu vực nhà nước và tư nhân. “Đây là lĩnh vực có tốc độ đổi mới rất cao nên việc phát triển nguồn lực chất lượng là vấn đề then chốt”, ông Huy nói.

Dự thảo Luật quy định rõ về tiêu chí đánh giá nhân tài, dẫn chiếu theo pháp luật về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo để bảo đảm tính khả thi và minh bạch trong tổ chức thực hiện. Điều này được kỳ vọng sẽ tạo ra cơ sở pháp lý để tuyển chọn, sử dụng và đãi ngộ đúng người, đúng năng lực trong thời đại chuyển đổi số.

Về trí tuệ nhân tạo, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã được chỉnh lý để tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nhân lực AI trong và ngoài hệ thống cơ quan nhà nước. Cụ thể, tại Điều 18, dự thảo luật quy định thúc đẩy hoạt động đào tạo, đào tạo lại và bồi dưỡng kỹ năng công nghệ số (bao gồm cả AI) trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đồng thời, Luật cũng khuyến khích các doanh nghiệp, cơ quan nhà nước chủ động xây dựng chiến lược phát triển nhân lực phù hợp với yêu cầu của thời đại công nghiệp 4.0.

Không chỉ dừng ở đào tạo, dự thảo Luật còn xác định trí tuệ nhân tạo là lĩnh vực trọng tâm cần ưu tiên nghiên cứu, phát triển và ứng dụng, được thể hiện rõ tại Điều 43. Các nội dung này sẽ là nền tảng để xây dựng chính sách hỗ trợ đào tạo chuyên sâu và nghiên cứu AI bài bản, có định hướng.

Việt Thắng