Nhà thầu đòi gần 4.000 tỷ đồng chi phí phát sinh ở dự án Metro số 1

Một số đoàn tàu thuộc tuyến Metro số 1 tại depot Long Bình (thành phố Thủ Đức).

Ban Quản lý đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh (MAUR - chủ đầu tư) cho biết, đơn vị này vừa có văn bản gửi Sở Ngoại vụ Thành phố về dự thảo báo cáo Thủ tướng và Bộ Ngoại giao về đề xuất các giải pháp giải quyết các vướng mắc dự án Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên).

MAUR cho biết, khối lượng thực hiện của toàn dự án Metro số 1 đến nay đạt trên 98%. Bên cạnh công tác thi công, dự án đang tiến hành thử nghiệm liên động toàn tuyến theo các tiêu chuẩn chất lượng và kỹ thuật của Nhật Bản; thực hiện và hoàn thành đào tạo nhân sự cho Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị số 1 (HURC1) để sẵn sàng đưa dự án vào vận hành thử; hoàn thành hồ sơ hoàn công và tiến hành nghiệm thu dự án với sự tham gia của Hội đồng kiểm tra Nhà nước trước khi đưa vào khai thác vận hành chính thức.

Để đưa dự án vào khai thác, vận hành thương mại như kế hoạch vào cuối quý IV/2024, chủ đầu tư cho biết, cần phải tiếp tục thực hiện các công tác như: Nghiệm thu hoàn thành; đánh giá và cấp chứng nhận an toàn hệ thống; bàn giao tài sản kết cấu hạ tầng; thực hiện các thủ tục kết thúc dự án.

Tàu Metro số 1 chạy thử nghiệm trên chính tuyến.

Tuy nhiên, dù dự án đang bước vào giai đoạn cuối nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc, liên quan đến cách diễn giải về hợp đồng và sự phối hợp giữa liên danh tư vấn NJPT với các nhà thầu Nhật Bản, làm chậm tiến độ.

Trong đó, vướng mắc lớn nhất, theo MAUR, là tại gói thầu CP3 (mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray và bảo dưỡng) do nhà thầu Hitachi thực hiện. Gói thầu này có thời gian thực hiện từ tháng 8/2013 đến tháng 4/2018 (244 tuần). Do quá trình triển khai dự án gặp nhiều vướng mắc, kéo dài, nhà thầu yêu cầu tính thêm chi phí cho việc gia hạn thời gian hoàn thành là 4.124 ngày.

Theo đánh giá của liên danh tư vấn chung NJPT, thời gian Hitachi được hưởng do kéo dài thực hiện hợp đồng là 2.161 ngày. Không đồng ý với tư vấn, Hitachi khởi kiện chủ đầu tư tại Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) với yêu cầu gia hạn thời gian hoàn thành ít nhất 2.773 ngày và chi phí bồi thường khoảng 527 tỷ đồng. Đến nay, tổng chi phí phát sinh cho việc gia hạn thời gian hoàn thành Metro số 1 được nhà thầu trên đơn phương đưa ra khoảng 23,721 tỷ Yen (gần 4.000 tỷ đồng).

MAUR cho rằng, những điều kiện, đòi hỏi của nhà thầu Hitachi chưa đủ pháp lý để giải quyết. Cụ thể, theo quy định của hợp đồng, nhà thầu có quyền hưởng EoT (Extension of Time - EoT) do lỗi từ chủ đầu tư gây ra do chậm tiến độ, hoặc nhà thầu phải bồi thường thiệt hại do chậm trễ nếu việc chậm tiến độ là lỗi của nhà thầu.

Theo MAUR, do sự phức tạp của các khiếu nại về EoT, các nguyên nhân gây kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng, xác định trách nhiệm của mỗi bên vẫn đang diễn ra và chưa xác định được thời điểm kết thúc. Việc xử lý, giải quyết và thương thảo với nhà thầu đòi hỏi nhiều thời gian để tính toán thời điểm gia hạn hợp đồng và các chi phí bồi thường một cách hợp lý. Do đó, hiện nay chủ đầu tư vẫn chưa thể ban hành EoT và các chi phí có liên quan cho nhà thầu.

Hiện nay, UBND Thành phố Hồ Chí Minh đã giao chủ đầu tư tích cực phối hợp với tư vấn chung và nhà thầu thống nhất phương án xử lý và triển khai thực hiện dự án theo kế hoạch mục tiêu đề ra. Đồng thời, phối hợp với các bên để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của dự án và chủ đầu tư.

Để đảm bảo tiến độ dự án, MAUR đề xuất UBND Thành phố Hồ Chí Minh kiến nghị Thủ tướng để đề nghị phía Nhật Bản quan tâm, hỗ trợ. Đồng thời, có các trao đổi, tác động với các nhà thầu Nhật Bản (đặc biệt là nhà thầu Hitachi) sớm hoàn thành công việc để đưa Metro số 1 vào khai thác thương mại.

Viết Dũng – Bình An