Nhạc sĩ 'Bài ca đất phương Nam' qua đời

Nhạc sĩ Lư Nhất Vũ - tác giả 'Bài ca đất phương Nam' qua đời. (Nguồn: Hội nhạc sĩ Việt Nam)

Nhạc sĩ Lư Nhất Vũ tên thật là Lê Văn Gắt, sinh ngày 13/4/1936, quê ở Phú Cường, TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Ông được Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên trao huy hiệu 45 năm tuổi Đảng vào tháng 3/2024.

Ông tốt nghiệp Khoa Sáng tác, Trường Âm nhạc Việt Nam, Hà Nội (1956-1962). Ông từng công tác tại Đoàn Ca múa miền Nam, Cục Âm nhạc và Múa (Bộ Văn hóa-Thông tin), Viện Nghiên cứu Âm nhạc Việt Nam... Ông là Phó Tổng thư ký Hội Âm nhạc Thành phố Hồ Chí Minh khóa 11 (năm 1981), là Ủy viên, Thư ký Hội Nhạc sỹ Việt Nam khóa 3 (1983), Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Nhạc sĩ Lư Nhất Vũ từng được trao Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật đợt 1 (năm 2001), Huân chương chống Mỹ hạng Nhất, Huân chương Quyết thắng hạng Nhì, Huân chương Lao động hạng Nhất. Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam xác lập ông là "nhạc sĩ có nhiều công trình sưu tầm và nghiên cứu các thể loại dân ca Việt Nam" (năm 2009).

Nhiều sáng tác của nhạc sĩ Lư Nhất Vũ đậm nét đời sống, tâm hồn, tình cảm của người miền Nam trải qua bao thăng trầm, cũng như thể hiện mối gắn kết quân dân một lòng với tình yêu quê hương đất nước.

Ông cũng được trao Giải thưởng về Văn học Nghệ thuật TP. Hồ Chí Minh năm 1997-1998 với tác phẩm “Bài ca đất phương Nam” (lời: Nhà thơ Lê Giang, bạn đời của nhạc sỹ Lư Nhất Vũ); Giải thưởng Huỳnh Văn Nghệ (Bình Dương, 2005); Giải thưởng Sách hay cho công trình khảo cứu, sưu tập Hành khúc giải phóng (Hội Xuất bản Việt Nam trao tặng năm 2012); Giải thưởng Văn học nghệ thuật Nguyễn Thông lần 5 (năm 2017).

Những sáng tác thanh nhạc của ông bao gồm: Chiều trên bản Mèo, Hàng em mang tới chiến hào, Cô gái Sài Gòn đi tải đạn, Bên tượng đài Bác Hồ, Hãy yên lòng mẹ ơi, Tiếng cồng vượt thác, Hòn Khoai, Bài ca đất phương Nam và nhiều tác phẩm có giá trị khác.

Về lĩnh vực nghiên cứu, ông có một loạt công trình đồ sộ về dân ca Nam bộ đã xuất bản cùng các tác giả Lê Giang, Nguyễn Đồng Nai, Thạch An, Nguyễn Văn Hoa, Quách Vũ.

Công trình sách bao gồm: Tìm hiểu dân ca Nam bộ (1983); Dân ca người Việt ở Nam bộ (1986); Tập ca khúc Lư Nhất Vũ (1995); Nhạc và đời (1989); 300 điệu lý Nam bộ (2002), Hò trong dân ca Việt Nam (2004), Hát ru Việt Nam (2005), Lý trong dân ca người Việt (2006); Nói thơ-Nói vè-Thơ rơi Nam bộ (2010); Hành khúc giải phóng (2011); Đi tìm kho báu vô hình (2014); Vi vu tình đời (2022)…

Nhạc sĩ Trương Quang Lục (tác giả ca khúc Vàm Cỏ Đông) chia sẻ, hơn 50 năm quen biết Lư Nhất Vũ, ông ngưỡng mộ ở nhạc sĩ ở khả năng sáng tác dồi dào dù trong hoàn cảnh ngặt nghèo của thời chiến. Thập niên 1970, nhạc sĩ xung phong "đi B" (từ Bắc vào chiến trường miền Nam), sau đó sáng tác nên những ca khúc bất hủ.

"Tôi thích âm nhạc của anh ở giai đoạn sau ngày đất nước thống nhất, với những nhạc phẩm đậm tinh thần dân tộc nhưng vẫn mang màu sắc hiện đại. Đó cũng là điểm chung, kết nối tình bạn chúng tôi nhiều thập niên qua", nhạc sĩ Trương Quang Lục nói.

Phi Yến