Nhạc sĩ Phạm Tuyên được vinh danh Giải Hiệp sĩ Dế Mèn

Nhà báo Vũ Việt Trang, Tổng Giám đốc TTXVN và nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng giám khảo trao giải Hiệp sĩ Dế Mèn cho nhạc sĩ Phạm Tuyên

Mùa giải thứ 6 năm 2025 của Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn đã xem xét, thẩm định 97 tác phẩm tiêu biểu được sáng tác, hoàn thiện trong năm 2024 – 2025, do các tác giả trực tiếp gửi dự thi và đề cử của các nhà xuất bản, cộng tác viên.

Qua 2 vòng chấm, Hội đồng giám khảo đã chọn ra top 10 tác phẩm, chùm tác phẩm xuất sắc vào chung khảo. Trong đó có 1 tập truyện tranh, 1 tuyển tập nhạc, 1 bộ tranh, 2 tập thơ cùng 6 tác phẩm văn xuôi.

Giải Hiệp sĩ Dế Mèn là phần thưởng cao quý nhất, được xét "phong tặng" cho tác giả có những cống hiến to lớn cho thiếu nhi trong cả cuộc đời và sự nghiệp của mình; đồng thời có tác phẩm xuất sắc, lọt vào vòng chung khảo của năm xét giải.

Giải Hiệp sĩ Dế Mèn năm nay vinh danh nhạc sĩ Phạm Tuyên vì ông đã cống hiến cả cuộc đời và sự nghiệp cho thiếu nhi với những tác phẩm âm nhạc vượt thời gian, trong đó có cuốn Về quê - Khúc đồng dao của bé (đồng tác giả Phạm Hồng Tuyến) lọt vào chung khảo mùa giải năm nay.

Nói về nhạc sĩ Phạm Tuyên, trong hơn 700 ca khúc để lại dấu ấn sâu đậm trong đời sống âm nhạc Việt Nam, nhạc sĩ Phạm Tuyên dành riêng hơn 200 bài viết cho thiếu nhi. Những ca khúc như Chiếc đèn ông sao, Cánh én tuổi thơ, Tiến lên đoàn viên… đã trở thành một phần ký ức không thể thiếu của bao thế hệ.

Thế nhưng, ít ai biết rằng ông còn có một "kho báu" đặc biệt: 41 bài đồng dao cổ được ông phổ nhạc, ẩn chứa vẻ đẹp hồn hậu và gần gũi của cảnh sắc thiên nhiên, con người, văn hóa dân gian Việt Nam.

Lần đầu tiên, sau bao năm nằm im trong cuốn sổ nhạc, "kho báu" ấy đã được giới thiệu qua dự án sách Khúc đồng dao của bé mà chính con gái ông - nhà báo Phạm Hồng Tuyến là người kể chuyện! Khúc đồng dao của bé là bộ sách gồm 5 tập, trong đó Về quê - Khúc đồng dao của bé là tập đầu tiên đã được xuất bản.

Cục trưởng Cục Báo chí Lưu Đình Phúc và nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh, thành viên Hội đồng Giám khảo trao giải thưởng Dế Mèn dành cho thơ

Không dừng lại ở việc "giới thiệu bài hát", Về quê - Khúc đồng dao của bé của Phạm Tuyên - Phạm Hồng Tuyến chọn hình thức sách đa phương tiện, kết hợp giữa kể chuyện, âm nhạc, minh họa và mã QR để nghe nhạc, nghe kể chuyện - tạo thành trải nghiệm liên hoàn cho trẻ nhỏ.

Mỗi tập sách trong bộ Khúc đồng dao của bé vì thế là một nỗ lực thầm lặng và kiên trì để giữ gìn hồn Việt Nam, qua những nét vẽ minh họa tươi sáng, những câu chuyện giản dị và những bài hát ngọt ngào. Mỗi bài hát đồng dao không chỉ là phần nhạc, là câu chuyện, mà còn là trò chơi, qua đó giúp bài hát trở nên sống động.

Âm nhạc của ông vừa mang tính giáo dục nhẹ nhàng, vừa góp phần nuôi dưỡng tâm hồn trẻ bằng những giai điệu đẹp, giàu chất truyền thống. Với những đóng góp bền bỉ và nhất quán, ông được xem là "người nhạc sĩ của tuổi thơ", là biểu tượng hiếm có của dòng nhạc thiếu nhi Việt Nam suốt nhiều thập kỷ.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo nhận định: "Nhạc sĩ Phạm Tuyên là một cây đại thụ trong nền âm nhạc Việt Nam. Đặc biệt, Phạm Tuyên như là một "bảo tàng lịch sử bằng âm thanh".

Ông luôn dõi theo sự trưởng thành của các em nhỏ một cách sát sao bằng âm nhạc. Ông nâng niu các em từ khi các em còn nằm trong lòng mẹ, cho đến khi giã từ tuổi khăn quàng đỏ để "Tiến lên Đoàn viên"...

Bằng những cống hiến cả đời và sự nghiệp cho thiếu nhi với những tác phẩm âm nhạc vượt thời gian, nhạc sĩ Phạm Tuyên xứng đáng với danh hiệu Hiệp sĩ Dế Mèn”.

Nhà báo Nguyễn Thị Sự, Phó Tổng giám đốc TTXVN và nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung trao giải

Cùng với giải Hiệp sĩ Dế Mèn, Ban tổ chức trao 5 giải Khát vọng Dế Mèn.

Đó là bộ tranh của họa sĩ nhí Phạm Hải Nguyên (13 tuổi); Có một Trái Đất phẳng trong mắt em, bản thảo tập thơ của Lý Thăng Long; Cuốn cổ thư của một mẫu thần, truyện của Nguyễn Hoàng Diệu Thủy (Nhà Xuất bản Kim Đồng); hai cuốn truyện của Dy Duyên: Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu (Đốm Đốm vẽ, Nhà Xuất bản Kim Đồng) và Những thứ bạn dùng để lấp một cái hố (Thanh Vũ vẽ, Nhà Xuất bản Kim Đồng); Trang trại cuối rừng, truyện của Phạm Công Luận (Nhà Xuất bản Kim Đồng).

QUANG ANH; ảnh: BTC