Nhật Bản mất thị phần ô tô tại Trung Quốc và Thái Lan

Các mẫu xe điện của BYD. Ảnh: Văn Xuyên/BNEWS/TTXVN

Tình trạng này xảy ra vào thời điểm các nhà đầu tư đang chú ý chặt chẽ đến hiệu suất của các công ty danh tiếng này khi đồng yen tăng giá gần đây đe dọa sẽ ăn mòn lợi nhuận tỷ giá hối đoái của họ và gây áp lực với lợi nhuận.

Các hãng sản xuất ô tô lớn của Nhật Bản như Toyota Motor và Honda Motor đã mở rộng doanh thu tại châu Á trong quý kết thúc vào tháng 6, nhờ vào động lực từ sự suy yếu của đồng yen trong giai đoạn này.

Doanh thu của Toyota trong khu vực đạt 2.200 tỷ yen (15 tỷ USD), tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái. Doanh thu của Honda tại châu Á đạt 990 tỷ yen, tăng 4,4%, mặc dù doanh số bán xe bốn bánh giảm 23% xuống còn 264.000 chiếc.

Mặc dù xu hướng bán hàng khác nhau tùy theo thị trường, nhưng có những dấu hiệu đặc biệt rõ ràng về sự sụt giảm ở Trung Quốc và Thái Lan.

Honda báo cáo vào ngày 7/8 rằng họ đã bán được 209.000 xe tại Trung Quốc trong ba tháng tính đến tháng 6, giảm 32% so với năm trước. Trước tình hình đó, công ty hiện đang đặt mục tiêu bán được 3,9 triệu xe tại đây trong năm tài chính này - ít hơn 220.000 xe so với dự báo trước đó.

"Thị trường xe ô tô động cơ đốt trong đang giảm trong khi thị trường 'xe năng lượng mới' đang tăng với tốc độ không ngờ", Giám đốc tài chính của Honda Eiji Fujimura cho biết, trong một cuộc họp báo, sử dụng thuật ngữ ở Trung Quốc gọi xe điện, xe hybrid cắm điện và xe chạy bằng pin nhiên liệu. Ông nói thêm: "Cuộc chiến giá cả cũng khiến hoạt động kinh doanh trở nên rất khó khăn".

Theo công ty nghiên cứu MarkLines có trụ sở tại Tokyo, thị phần của các thương hiệu Nhật Bản tại Trung Quốc là 12,2% trong nửa đầu năm 2024, trong khi các thương hiệu địa phương chiếm 62%. Thị phần của Nhật Bản đã giảm mạnh so với mức 21,3% của cả năm 2019.

Trong số 10 mẫu xe mới bán chạy nhất vào tháng 6 tại Trung Quốc, có 5 mẫu đến từ BYD của Trung Quốc, trong đó Nissan Motor là thương hiệu Nhật Bản duy nhất góp mặt - ở vị trí thứ sáu.

"Nhu cầu về ô tô động cơ đốt trong vẫn cao ... nhưng chúng tôi không thể lạc quan", Chủ tịch Nissan Makoto Uchida phát biểu tại một cuộc họp báo vào tháng 7. Công ty đã sản xuất 169.000 xe tại Trung Quốc trong ba tháng tính đến tháng 6, giảm 17% so với cùng kỳ năm ngoái. Vào tháng 6, công ty đã đóng cửa một nhà máy chiếm 8% công suất sản xuất của mình tại quốc gia này.

"Chúng tôi cần những chiếc xe năng lượng mới do chúng tôi phát triển tại địa phương để đóng góp vào sự tăng trưởng của mình", ông Uchida cho biết, ám chỉ đến 4 mẫu xe mà Nissan đã giới thiệu tại một triển lãm ô tô ở Bắc Kinh vào tháng 4.

Doanh số bán xe mới của Toyota tại Trung Quốc trong giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 6, bao gồm cả thương hiệu xe hạng sang Lexus, đã giảm 18% so với năm ngoái xuống còn 411.000 xe. "Tốc độ mở rộng của xe năng lượng mới là điều không ngờ tới", Masahiro Yamamoto, Giám đốc nhóm kế toán của Toyota cho biết. Ông cho rằng: "Để vượt qua giai đoạn này, chúng tôi phải chi đáng kể vào việc thúc đẩy doanh số và hỗ trợ các đại lý".

Masatoshi Nishimoto, người đứng đầu nghiên cứu và phân tích các chiến lược sản xuất và phát triển của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản tại S&P Global Mobility, cho biết, các thương hiệu Trung Quốc đang dẫn đầu tại thị trường trong nước vì họ có thể sản xuất xe điện giá rẻ bằng pin sản xuất tại địa phương, đáp ứng sở thích của người tiêu dùng Trung Quốc đối với những chiếc xe được số hóa cao và nhanh chóng tung ra các mẫu xe mới.

Ông Nishimoto nói: "Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản không nhất thiết phải thua kém các đối thủ Trung Quốc, nhưng họ đang ở thế bất lợi". Theo ông, việc điều chỉnh năng lực sản xuất và tăng cường hợp tác với các đối tác địa phương sẽ giúp cắt giảm chi phí phát triển tại Trung Quốc.

Nishimoto cho biết, các công ty sau đó có thể chi bất kỳ khoản tiền thặng dư nào vào các thị trường quan trọng khác như Mỹ và Ấn Độ, nơi căng thẳng địa chính trị cản trở các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc thâm nhập và tạo điều kiện cho các thương hiệu Nhật Bản chiếm ưu thế.

Các công ty ô tô Trung Quốc cũng đang thách thức các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản tại Thái Lan, nơi thị trường xe điện đang phát triển và xe điện Trung Quốc đang chiếm lĩnh thị phần với sự trợ cấp từ Chính phủ Thái Lan.

Trong số 10 công ty lớn trên thị trường Thái Lan, Toyota nắm giữ thị phần cao nhất ở mức 38% trong sáu tháng tính đến tháng 6 nhưng bán ít hơn 15% so với cùng kỳ năm ngoái, theo MarkLines. Doanh số của Honda, Nissan và bốn thương hiệu Nhật Bản khác cũng giảm. Doanh số chỉ cải thiện tại BYD của Trung Quốc, tăng tốc 32% so với nửa đầu năm 2023.

Honda đã công bố vào tháng 7 rằng họ sẽ hợp nhất hai cơ sở sản xuất của mình tại Thái Lan thành một vào năm 2025. Suzuki Motor cũng cho biết vào tháng 6 rằng họ sẽ ngừng sản xuất ô tô tại quốc gia này.

Theo ông Nishimoto, những động thái như vậy là dễ hiểu vì các công ty Nhật Bản không sản xuất những chiếc xe điện nhỏ phổ biến ở Thái Lan. Ông nói: "Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản có thể sẽ phải chờ thêm một hoặc hai năm nữa để xem liệu sự tăng trưởng gần đây của thị trường xe điện Thái Lan có duy trì được hay không và trong thời gian đó, các thương hiệu Trung Quốc có thể sẽ vẫn mạnh mẽ".

Việc tinh giản hoạt động đang trở nên quan trọng hơn khi đồng yen tăng vọt trong tuần qua đe dọa đến lợi nhuận giao dịch. Đồng yen yếu hơn dự kiến thường thúc đẩy hiệu suất tài chính của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản, vì lợi nhuận ở nước ngoài của họ bằng ngoại tệ trở nên lớn hơn khi chuyển đổi sang đồng yen.

Các nhà đầu tư buộc phải từ bỏ hy vọng rằng đồng yen yếu sẽ tiếp tục thúc đẩy lợi nhuận của các nhà sản xuất ô tô.

Koji Endo, Giám đốc điều hành tại SBI Securities, cho biết: "Thu nhập của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản trong quý này được hỗ trợ rất nhiều bởi đồng yen yếu, nhưng điều đó sẽ không xảy ra từ quý tiếp theo trở đi.

Sau đó, trọng tâm sẽ là liệu họ có thể bù đắp khoản lỗ đó bằng cách thành công ở các thị trường như Mỹ và Ấn Độ hay không".

Nguyễn Tuyến (P/v TTXVN tại Tokyo)