Nhiều ưu đãi của Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam vượt trội so với thế giới

Nhiều ưu đãi vượt trội, Việt Nam có cơ hội thu hút dòng vốn lớn

Theo đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM), hiện đất nước đang có nhu cầu vốn để đầu tư phát triển hạ tầng là rất lớn, do đó, thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế để thu hút vốn đầu tư phát triển là rất cần thiết. Việc thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế cũng rất cần thiết với nền kinh tế có độ mở cao như Việt Nam. Đặc biệt, dù nước ta có thế mạnh về nông nghiệp, nhiều mặt hàng nông sản xuất khẩu đứng đầu thế giới nhưng lại không thể làm chủ về giá cả. Thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế và các sàn giao dịch hàng hóa sẽ hỗ trợ rất lớn cho giá cả nông sản.

Theo Chỉ số Trung tâm tài chính toàn cầu (GFCI), TP.HCM đứng 98/119 thành phố xếp hạng, thua Jakarta (Indonesia) một bậc và Bangkok (Thái Lan) hai bậc. Đại biểu cho rằng, việc thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế sẽ giúp TP.HCM vượt qua hai quốc gia trên về thứ hạng trung tâm tài chính trên toàn cầu.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM).

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) cũng cho rằng, chủ trương xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là vấn đề “bàn làm, không bàn lùi”, vấn đề là phải làm như thế nào. Tán thành với tờ trình của Chính phủ về cơ hội của việc xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam, đại biểu góp ý một số vấn đề nhằm thu hút giới đầu tư tài chính quốc tế đầu tư vào Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam, đặc biệt về nhân sự, hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng pháp lý. Đại biểu cũng cảnh báo một số rủi ro như khó quản lý dòng vốn “nóng”, nguy cơ lừa đảo, thao túng, trốn thuế, rửa tiền…

Theo đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị), dự thảo về Trung tâm tài chính quốc tế là một đề án chiến lược, thể hiện tư duy cải cách thể chế mạnh mẽ, đột phá.

Để Nghị quyết khả thi, thực sự tạo động lực thu hút dòng vốn quốc tế, nhân tài và công nghệ tài chính toàn cầu vào Việt Nam, đại biểu đề nghị làm rõ mối quan hệ giữa các cơ quan Trung ương (Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước...) và Cơ quan điều hành Trung tâm để tránh chồng lấn thẩm quyền, phân tán trách nhiệm. Đồng thời, tăng quyền tự chủ cho Cơ quan điều hành trung tâm.

Về chính sách áp dụng pháp luật nước ngoài và trọng tài quốc tế, dự thảo Nghị quyết cho phép lựa chọn áp dụng luật nước ngoài và cơ chế trọng tài quốc tế. Đây là bước tiến phù hợp thông lệ, song cũng tiềm ẩn rủi ro pháp lý nếu không được kiểm soát chặt. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung cơ chế giám sát việc áp dụng pháp luật nước ngoài, bảo đảm không trái Hiến pháp và lợi ích quốc gia.

Về chính sách tài khóa và ưu đãi đầu tư, đại biểu Hà Sỹ Đồng tán thành các ưu đãi vượt trội về thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, thuế xuất nhập khẩu, phí và lệ phí như dự thảo. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị bổ sung quy định về cơ chế giám sát, đánh giá hiệu quả chính sách ưu đãi sau 5 năm thực hiện. Các ưu đãi nên có tính cạnh tranh quốc tế nhưng có điều kiện đi kèm - như cam kết về tỷ lệ vốn đầu tư, số lượng việc làm, hàm lượng công nghệ, tránh tạo ưu đãi đại trà.

“Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế không chỉ là một dự án đầu tư - mà là một cuộc cách mạng thể chế quy mô, phức tạp, nhiều thách thức. Tôi đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và cơ quan soạn thảo tiếp tục hoàn thiện Dự thảo, bảo đảm chặt chẽ về pháp lý, vững chắc về tài chính, đồng thời đủ linh hoạt để cạnh tranh trong môi trường quốc tế”, đại biểu đề nghị.

Nhiều đại biểu Quốc hội cũng đánh giá cao các ưu đãi đưa ra trong dự thảo. Tuy nhiên, theo các đại biểu, với Trung tâm Tài chính quốc tế, hạ tầng bất động sản không quan trọng bằng hạ tầng kỹ thuật (đòi hỏi công nghệ ổn định, bảo mật cao, đường truyền không bị đứt đoạn…). Vì vậy, không cần quá ưu đãi quá nhiều về bất động sản mà cần tập trung vào các ưu đãi khác như ưu đãi thuế, phí…

Ngoài ra, theo đại biểu Nguyễn Quang Huân (Bình Dương), nên cân nhắc việc đặt Trung tâm Tài chính quốc tế tại hai địa phương (TP.HCM và Đà Nẵng) vì như vậy sẽ phải đầu tư xây dựng hạ tầng song song ở cả hai nơi, trong khi diện tích và nguồn lực của Việt Nam có hạn. Việc chia sẻ hệ sinh thái tài chính giữa hai địa phương cũng không dễ dàng.

Chính phủ đã lường trước các rủi ro, sẽ có cơ chế giám sát chặt chẽ

Hồi âm ý kiến của đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, trước khi trình Quốc hội, Ban soạn thảo tham khảo ý kiến các chuyên gia, các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Theo đánh giá của nhiều nhà đầu tư, nhiều cơ chế cơ chế ưu đãi của dự thảo Nghị quyết xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam thậm chí vượt trội so với các Trung tâm Tài chính quốc tế khác trên thế giới. Một số chính sách như quản lý ngoại hối, cơ chế giải quyết tranh chấp sẽ mở cửa có lộ trình, có kiểm soát do tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng.

Về việc đặt Trung tâm Tài chính tại hai nơi là TP.HCM và Đà Nẵng, Bộ trưởng khẳng định, đề xuất này dựa trên cơ sở tận dụng những tiềm năng, thế mạnh và sự khác biệt của hai nơi.

Theo đó, Trung tâm Tài chính quốc tế đặt tại TP.HCM sẽ phát triển thị trường vốn; hệ thống ngân hàng; thị trường tiền tệ; cơ chế thử nghiệm sandbox; về Fintech, đổi mới sáng tạo trong giao dịch tài chính; sàn giao dịch chuyên biệt; nền tảng giao dịch vốn; xây dựng sàn giao dịch hàng hóa, hàng hóa phái sinh; các dịch vụ chuỗi cung ứng khu vực, trung tâm logistics.

Trung tâm Tài chính khu vực tại Đà Nẵng sẽ phát triển tài chính xanh, tài chính thương mại, doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, các hoạt động xuyên biên giới gắn với khu thương mại tự do, thử nghiệm có kiểm soát một số mô hình mới như tài sản số, tiền số, thu hút các quỹ đầu tư và phát triển các startup cung cấp các dịch vụ tiêu dùng, du lịch, thương mại, logistics.

Dự thảo quy định có 3 cơ quan giám sát hoạt động của với Trung tâm Tài chính quốc tế là: Cơ quan điều hành Trung tâm Tài chính quốc tế, cơ quan giám sát và cơ quan giải quyết tranh chấp tại Trung tâm Tài chính quốc tế. Trong giai đoạn đầu vận hành, năng lực của cơ quan giám sát có thể chưa đáp ứng được yêu cầu, các bộ, ngành sẽ phải tham gia giám sát một phần (Chính phủ sẽ ban hành Nghị định quy định cụ thể để tránh chồng chéo, nâng cao hiệu quả giám sát). Về lâu dài, sẽ nâng cao hiệu quả để cơ quan giám sát của Trung tâm Tài chính quốc tế có thể hoạt động độc lập.

Theo Bộ trưởng, thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế là rất cần thiết để đất nước tăng tốc phát triển, song đây là vấn đề chưa có tiền lệ. Trên thế giới, các nước khi thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế cũng phải đối mặt với nhiều rủi ro: nguy cơ rút vốn, nguy cơ đầu cơ, thổi giá, bong bóng tài sản… Tuy nhiên, Chính phủ đã lường trước những rủi ro, do đó sẽ có có cơ chế giám sát chặt chẽ.

T.L