Nỗ lực cứu 100.000 cuốn sách khỏi bọ cánh cứng ở thư viện lâu đời nhất Hungary

Một cuốn sách cổ bị bọ cánh cứng cắn thủng lỗ ở thư viện của tu viện Pannonhalma, Hungary.

Với niên đại hơn 1.000 năm, Tu viện Pannonhalma là một trong những trung tâm học thuật lâu đời nhất tại Hungary và là một Di sản Văn hóa Thế giới được UNESCO công nhận.

Các chuyên gia phục chế tại đây đang thực hiện quá trình khử trùng 100.000 cuốn sách, nhằm tiêu diệt những con bọ cánh cứng ẩn náu trong đó. Loài bọ này thường kí sinh trong các loại thực phẩm khô như ngũ cốc, bột mì và gia vị. Tuy nhiên, chúng cũng bị thu hút bởi chất keo gelatin và tinh bột có trong sách.

Bọ đã xâm nhập một khu vực lưu giữ 1/4 trong tổng số 400.000 đầu sách của tu viện. Bà Zsófia Edit Hajdu, chuyên gia phục chế chính của dự án, cho biết: "Trước đây, chúng tôi chưa bao giờ gặp phải tình trạng côn trùng xâm nhập nghiêm trọng đến như vậy”.

Tu viện Pannonhalma được thành lập vào năm 996, bốn năm trước Vương quốc Hungary. Tọa lạc trên một ngọn đồi cao ở Tây Bắc Hungary, đây là nơi lưu trữ bộ sưu tập sách và tài liệu cổ nhất nước. Tu viện còn là một trong những di tích tôn giáo và văn hóa nổi bật nhất tại Trung Âu, tồn tại qua nhiều cuộc chiến tranh và xâm lược trải dài hàng thế kỷ, bao gồm cả cuộc xâm lược và chiếm đóng Hungary của Đế chế Ottoman vào thế kỷ 16.

Ilona Ásványi, giám đốc thư viện Tu viện Pannonhalma, chia sẻ rằng bà cảm thấy thật “khiêm nhường” trước những báu vật lịch sử và văn hóa nằm trong bộ sưu tập này. Bà nói: "Thật choáng ngợp khi nghĩ rằng thư viện đã có ở đây từ 1.000 năm trước và chúng tôi là những người lưu giữ những đầu sách đầu tiên của Hungary".

Trong số những tác phẩm nổi bật nhất của thư viện có 19 bộ sách cổ, bao gồm một cuốn Kinh Thánh từ thế kỷ 13. Thư viện cũng lưu trữ hàng trăm tài liệu viết tay từ trước khi máy in được phát minh vào giữa thế kỷ 15 và hàng chục nghìn cuốn sách từ thế kỷ 16.

Sách được đặt trong các túi nhựa kín để khử trùng.

Những cuốn sách và tài liệu cổ và quý hiếm nhất được lưu trữ riêng biệt và do đó không bị bọ xâm nhập. Tuy nhiên, Ásványi cho rằng bất cứ thiệt hại nào đối với bộ sưu tập cũng là một đòn giáng mạnh vào văn hóa, lịch sử và tôn giáo.

Bà nói: "Mỗi khi nhìn thấy một cuốn sách bị bọ cánh cứng cắn hoặc bị phá hoại theo bất kỳ cách nào khác, tôi cảm thấy dù cuốn sách có thể được tái bản hay thay thế thì một phần văn hóa cũng đã bị mất đi".

Các thùng sách được đặt vào những túi nhựa kín, loại bỏ hoàn toàn khí oxy. Bọ sẽ bị tiêu diệt sau sáu tuần trong môi trường đặc khí nitơ. Trước khi được xếp lại lên kệ, mỗi cuốn sách sẽ được kiểm tra và hút bụi riêng. Những cuốn sách bị hư hại sẽ được để riêng cho công tác phục chế sau này.

Một linh mục đeo khẩu trang đứng cạnh những túi sách chuẩn bị được khử trùng.

Phía tu viện tin rằng biến đổi khí hậu đã góp phần gây ra đợt bọ xâm nhập này, khi nhiệt độ trung bình ở Hungary đang tăng một cách nhanh chóng. Hadju cho biết nhiệt độ ấm hơn đã tạo điều kiện cho bọ cánh cứng trải qua nhiều vòng đời phát triển hơn trong một năm.

Bà cho biết: "Nhiệt độ cao hơn rất thuận lợi cho sự sống của côn trùng. Từ trước đến nay, chúng tôi chủ yếu xử lý thiệt hại do nấm mốc. Nhưng giờ đây, tôi nghĩ rằng sẽ ngày càng có nhiều đợt côn trùng xâm nhập do hiện tượng nóng lên toàn cầu."

Tu viện hy vọng sẽ mở cửa thư viện trở lại vào đầu năm sau.

Tuệ Trân (TTXVN/ Báo Tin tức và Dân tộc)