OCOP và du lịch nông thôn: Đòn bẩy cho phát triển kinh tế nông thôn bền vững

Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng phát biểu tại Hội nghị.

Khơi dậy tiềm năng, nội lực nông thôn

Phát biểu tại Hội nghị đánh giá kết quả phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn giai đoạn 2021-2025, định hướng 2026–2030 diễn ra sáng 16/10, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng khẳng định: suốt 24 năm qua, cùng với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, hai chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) và “Phát triển du lịch nông thôn” đã đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao đời sống người dân và bảo đảm an ninh nông thôn.

“Các chương trình này đã khơi dậy tiềm năng, nội lực của từng địa phương; gia tăng giá trị cho các sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp và dịch vụ; đồng thời tạo việc làm, ổn định sinh kế, thúc đẩy bình đẳng giới và phát huy tinh thần sáng tạo trong cộng đồng nông thôn,” ông Thắng nhấn mạnh.

Hội nghị diễn ra trong bối cảnh Chính phủ và Quốc hội thống nhất chủ trương tích hợp ba chương trình lớn gồm: xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, trở thành một chương trình thống nhất từ ngày 1/1/2026. Theo Quyền Bộ trưởng, đây là “bước ngoặt quan trọng” giúp nâng cao hiệu quả đầu tư, thúc đẩy phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn theo hướng bền vững, tránh chồng chéo, manh mún và tăng tính kết nối giữa các vùng.

Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng thăm gian hàng của nghệ nhân văn hóa trà Đào Đức Hiếu. Ảnh: Khương Trung.

OCOP tạo giá trị bền vững

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, giai đoạn 2021-2025, cả nước có hơn 8.400 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, nâng tổng số sản phẩm OCOP toàn quốc lên 17.400 sản phẩm, trong đó 9.345 sản phẩm thuộc các hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ và hộ gia đình.

“Thực tế cho thấy, một sản phẩm khi được công nhận OCOP sẽ tiêu thụ tốt hơn, giá bán cao hơn rõ rệt,” Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết, đồng thời nhấn mạnh rằng các sản phẩm OCOP không chỉ chứng minh tiêu chuẩn chất lượng, an toàn, mà còn xây dựng được niềm tin nơi người tiêu dùng, góp phần duy trì sinh kế, phát huy vai trò của phụ nữ và lan tỏa tinh thần làm kinh tế nông thôn sáng tạo.

Ngay tại hội nghị, Bộ Nông nghiệp và Môi trường công bố 75 sản phẩm OCOP mới, tiếp tục bổ sung vào “bản đồ giá trị” của nông thôn Việt Nam.

Song song đó, chương trình phát triển du lịch nông thôn, dù mới triển khai hơn 3 năm cũng ghi nhận nhiều kết quả đáng khích lệ, với hơn 600 mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn trên toàn quốc, tăng 1,6 lần so với năm 2021. Các mô hình du lịch trải nghiệm nông nghiệp, du lịch cộng đồng, du lịch gắn với văn hóa bản địa… ngày càng phong phú, tạo sức hút đặc biệt với du khách trong và ngoài nước.

Quyền Bộ trưởng dẫn chứng, nhiều địa phương đã “bật dậy” mạnh mẽ nhờ chính sách đúng hướng: chè Thái Nguyên sau khi đạt chứng nhận OCOP, giá trị sản phẩm tăng gấp nhiều lần, trở thành sản phẩm chủ lực quốc gia; làng thêu Tứ Kỳ (Hải Dương) từ sản phẩm ít người biết đến, nay kết hợp du lịch trải nghiệm, giá bán tăng 2-3 lần, thu hút đông đảo khách tham quan.

“Từ Quảng Ninh, Thái Nguyên đến miền Tây Nam Bộ, nhiều địa phương đã hình thành các sản phẩm du lịch nông thôn đặc sắc, hấp dẫn du khách quay lại trải nghiệm. Đây là minh chứng cho hướng đi đúng đắn, phù hợp với xu thế phát triển xanh và bền vững”, ông Thắng nói.

Phát triển thực chất, bền vững

Bước sang giai đoạn 2026-2030, Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định chuyển từ phát triển theo lượng sang phát triển theo chất. Theo đó, Bộ sẽ hoàn thiện cơ chế, chính sách riêng cho OCOP và du lịch nông thôn, nghiên cứu cơ chế ưu đãi về đất đai, tín dụng, lao động và khoa học - công nghệ.

Đặc biệt, Bộ sẽ đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về OCOP và du lịch nông thôn, phục vụ truy xuất nguồn gốc, quản lý chất lượng và kết nối với các sàn thương mại điện tử. Bộ cũng phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam cùng các cơ quan báo chí để xây dựng chuyên mục tuyên truyền thường xuyên, lan tỏa giá trị của chương trình.

Cùng với đó, công tác xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường được đặt lên hàng đầu. Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ phối hợp Bộ Công Thương, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch tổ chức các hội chợ, triển lãm trong và ngoài nước, hỗ trợ doanh nghiệp OCOP tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, hướng tới xuất khẩu sản phẩm OCOP.

Bộ cũng giao Văn phòng Điều phối Trung ương Chương trình nông thôn mới xây dựng hướng dẫn cụ thể về phát triển OCOP và du lịch nông thôn, gắn với các chương trình giảm nghèo bền vững và phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng khẳng định: “Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiên phong, chủ động phối hợp với các bộ, ngành, địa phương và tổ chức xã hội để thúc đẩy chương trình OCOP và du lịch nông thôn phát triển thực chất, góp phần nâng tầm thương hiệu sản phẩm Việt”.

Ông cũng dẫn lại lời Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi gặp 95 nông dân tiêu biểu và nhà khoa học ngành nông nghiệp: “Phải xây dựng nông thôn văn minh, an ninh, nghĩa tình; để nông dân thật sự là chủ thể của phát triển, để nông thôn đi cùng sự phát triển của đất nước”.

Với tinh thần chủ động, trách nhiệm và khát vọng đổi mới, người đứng đầu ngành nông nghiệp khẳng định sẽ đồng hành sát sao cùng các địa phương, doanh nghiệp, hợp tác xã và chủ thể OCOP, để chương trình thực sự “cất cánh” trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.

“Hiện nay, nông nghiệp Việt Nam tăng trưởng khoảng 4% mỗi năm, nhưng tiềm năng vẫn còn rất lớn. Nếu biết khai thác hiệu quả chương trình OCOP và du lịch nông thôn, chúng ta hoàn toàn có thể tạo nên những bước đột phá mạnh mẽ, mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân vùng nông thôn”, Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng khẳng định.

Hạnh Phúc