PAPI 2024: Tình trạng phải chi 'lót tay' trong dịch vụ công đã giảm mạnh

Bỏ cấp huyện, loại bỏ các khâu trung gian: Cuộc cải cách rất lớn của Việt Nam

Tại Hội nghị công bố Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI) năm 2024 diễn ra vào sáng 15/4, PGS.TS Dương Trung Ý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho biết: Năm 2024, tăng trưởng kinh tế Việt Nam đạt mức 7,09%, là một điểm sáng về tăng trưởng kinh tế của khu vực và trên thế giới.

Các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ, du lịch và nông nghiệp đều ghi nhận mức tăng trưởng tích cực. Khu vực kinh tế tư nhân tiếp tục đóng vai trò động lực chính cho tăng trưởng, trong khi đầu tư công được đẩy mạnh, góp phần thúc đẩy tổng cầu trong nước.

PGS.TS Dương Trung Ý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. (Ảnh: VV)

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) được kiểm soát ở mức 3,63%, trong khi tỷ giá, lãi suất và thị trường tài chính cơ bản ổn định. Chính sách tiền tệ linh hoạt và chính sách tài khóa mở rộng hợp lý giúp duy trì sự ổn định vĩ mô, đồng thời hỗ trợ sản xuất kinh doanh.

Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giảm còn khoảng 2,93%, trong khi tỷ lệ bảo hiểm y tế toàn dân đạt trên 94,2%.

Bên cạnh những thành công, đại diện Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh, sự phát triển kinh tế-xã hội Việt Nam năm 2024 vẫn còn không ít hạn chế cần phải khắc phục.

Bộ máy nhà nước cồng kềnh, hoạt động kém hiệu quả; chất lượng tăng trưởng chưa cao, xuất khẩu còn phụ thuộc nhiều vào các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài; khả năng tự chủ về công nghệ còn thấp…

Trong năm 2025, Việt Nam đang thực hiện một cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, xây dựng một hệ thống chính trị tinh, gọn, nhẹ, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.

PGS.TS Dương Trung Ý nhấn mạnh, cuộc cải cách bộ máy lần này là cuộc cách mạng mang dấu ấn lịch sử nhằm khắc phục điểm nghẽn của điểm nghẽn đó là thế chế phát triển đã được chỉ ra, đó là bỏ cấp huyện, loại bỏ các khâu trung gian, chồng lấn, hướng tới một chính quyền quyền gần hơn, phục vụ người dân tốt hơn.

Cuộc cải cách lần này chắc chắn còn nhiều khó khăn thử thách, nhưng đây là quyết định tất yếu, không thể không làm nếu muốn Việt Nam phát triển bứt phá, trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045 như mục tiêu đã đề ra.

“Cuộc cải cách lần này chắc chắn sẽ làm thay đổi căn bản cấu trúc và phương thức hoạt động của các cấp chính quyền”, PGS.TS Dương Trung Ý nhấn mạnh.

Tình trạng phải chi ‘lót tay’ trong dịch vụ công đã giảm mạnh

Tại báo cáo lần này đã ghi nhận gần 19.000 ý kiến được người dân được chọn mẫu ngẫu nhiên trên phạm vi toàn quốc.

PAPI 2024 đã chỉ ra rằng, tham nhũng nổi lên là mối quan ngại lớn nhất của người dân trong năm 2024, với 22,58% số người trả lời khảo sát cho rằng đây là vấn đề hệ trọng cần Nhà nước ưu tiên giải quyết trong thời gian tới, tăng 17% so với năm 2023.

Sự gia tăng đáng kể về tỉ lệ người dân cho rằng đây là vấn đề hệ trọng có thể là do tác động của việc đưa ra xét xử nhiều vụ đại án liên quan đến tham nhũng trong năm 2024 và sự chú ý của dư luận đối với công cuộc chống tham nhũng đang được Đảng và Chính phủ thực hiện quyết liệt ở cấp quốc gia.

Đáng chú ý, yêu cầu của người dân về việc tập trung xử lý tham nhũng này có sự tương phản với những ghi nhận của họ về những nỗ lực kiểm soát tham nhũng ở địa phương.

Tình trạng phải chi ‘lót tay’ trong dịch vụ công đã giảm mạnh. (Ảnh minh họa/DT)

Theo kết quả khảo sát năm 2024, tỉ lệ người dân cho biết họ phải trả chi phí không chính thức hoặc đưa 'lót tay' khi sử dụng dịch vụ hành chính công hoặc dịch vụ công đã giảm so với năm 2023.

PAPI khuyến nghị chính quyền các cấp tăng cường tính minh bạch trong cung ứng dịch vụ công, nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật và bảo vệ người tố cáo ngay sau khi các đơn vị hành chính được sắp xếp lại.

Báo cáo PAPI 2024 cho biết tỉ lệ người trả lời khảo sát đánh giá tình hình kinh tế hộ gia đình là “kém” hoặc “rất kém” đã giảm xuống 10,2% trong năm 2024, mức thấp nhất kể từ năm 2019.

Mặc dù vậy, đói nghèo vẫn là vấn đề đáng quan ngại đứng thứ hai (sau tham nhũng), với tỉ lệ 14,2% số người được hỏi đề cập đến vấn đề này.

Tiếp theo đó là vấn đề việc làm, với 12,64% số người trả lời cho rằng đây là vấn đề cần được ưu tiên giải quyết. Mặc dù Việt Nam đạt mức tăng trưởng kinh tế 7,09% vào năm 2024, sự bất an trong đánh giá về điều kiện kinh tế hộ gia đình, đặc biệt là của các nhóm dân cư dễ bị tổn thương, là một vấn đề rất đáng quan tâm.

Ngoài ra, báo cáo cũng nhấn mạnh tác động của các thảm họa liên quan đến khí hậu đối với cảm nhận của người dân về tình hình kinh tế hộ gia đình.

Phát hiện từ khảo sát PAPI năm 2024 cho thấy, khi biến đổi khí hậu ngày càng trở nên rõ nét, cảm giác dễ bị tổn thương của người dân nói chung gia tăng, với gần 40% số người trả lời cho biết gia đình hoặc cộng đồng của họ đã chịu tác động trực tiếp từ các hiện tượng thời tiết cực đoan trong năm qua.

Những tác động tàn khốc của cơn bão Yagi và tần suất ngày càng tăng của các đợt nắng nóng, ngập lụt và hạn hán bất thường cho thấy tính cấp thiết của việc thúc đẩy quản trị môi trường có sự tham gia sớm của cộng đồng.

PAPI kiến nghị cần tăng cường khả năng ứng phó với thảm họa, đầu tư kiên cố hóa cơ sở hạ tầng và đảm bảo thực hiện các biện pháp ứng phó phù hợp với đặc điểm của từng vùng, khu vực dân cư để bảo vệ cộng đồng và nâng cao khả năng chống chịu lâu dài trước biến đổi khí hậu.

Việt Vũ