Phân bổ hợp lý vốn đầu tư công giữa những ngành, lĩnh vực quan trọng

Ưu tiên bố trí vốn để thực hiện, đẩy nhanh tiến độ các dự án quan trọng quốc gia

Báo cáo của Chính phủ cho biết, so với Nghị quyết số 973/2020/UBTVQH14 về nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách Nhà nước giai đoạn 2021-2025, dự thảo Nghị quyết về nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách Nhà nước giai đoạn 2026-2030 có nhiều điểm điều chỉnh, bổ sung.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì phiên họp.

Cụ thể là bổ sung, hoàn thiện các lĩnh vực ưu tiên đầu tư, phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030, dự kiến Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm 2026-2030.

Tập trung ưu tiên bố trí vốn để thực hiện, đẩy nhanh tiến độ, sớm hoàn thành các chương trình, dự án: Chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, dự án đường cao tốc, dự án đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, dự án kết nối, có tác động liên vùng, dự án có ý nghĩa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững; chương trình, nhiệm vụ, dự án thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh; tư pháp; khoa học, công nghệ; đổi mới sáng tạo; năng lượng nguyên tử; hạ tầng số; vi mạch bán dẫn; giáo dục, đào tạo nhân lực chất lượng cao; bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu…

Điểm mới quan trọng khác của dự thảo nghị quyết về ngân sách Trung ương là tiếp tục ưu tiên nguồn lực để thực hiện các nhiệm vụ lớn, có ý nghĩa chiến lược, quan trọng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Đối với ngân sách trung ương hỗ trợ có mục tiêu cho địa phương, bổ sung một số tiêu chí làm cơ sở tính điểm, như khu vực chịu tác động của công trình quốc phòng và khu vực quân sự nhóm đặc biệt; xã đặc biệt khó khăn vùng III; ưu tiên địa phương theo các Nghị quyết đặc thù của Quốc hội; ưu tiên hỗ trợ khu vực Tây Nguyên, Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Dự thảo nghị quyết cũng quy định đổi mới công tác bố trí vốn nước ngoài: Đảm bảo bố trí vốn cho dự án chuyển tiếp; bố trí vốn cho dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt; mức vốn nước ngoài còn lại (nếu có) được quản lý thống nhất tại Trung ương, để bố trí cho chương trình, nhiệm vụ, dự án phát sinh trong kỳ trung hạn, sau khi hoàn thiện thủ tục đầu tư theo quy định.

Đối với ngân sách địa phương, Nghị quyết quy định về nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách địa phương theo hướng tập trung đầu tư vào các công trình, dự án có tính liên tỉnh, liên huyện; đầu tư tập trung, trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả, có tính lan tỏa cao; đảm bảo không dàn trải, manh mún.

Đồng thời, đảm bảo bố trí đủ vốn ngân sách địa phương theo chủ trương đầu tư được duyệt hoặc cam kết đối với các chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, dự án đường cao tốc, dự án đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, dự án kết nối, có tác động liên vùng, dự án có ý nghĩa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Quang cảnh phiên họp.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, việc Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định ban hành Nghị quyết về nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách Nhà nước giai đoạn 2026-2030 là đúng thẩm quyền, quy định pháp luật.

Về các ngành, lĩnh vực sử dụng vốn đầu tư công nguồn ngân sách Nhà nước giai đoạn 2026-2030 (Điều 3), đa số ý kiến trong Ủy ban cho rằng, khoản 2, Điều 7 của Luật Đầu tư công năm 2024 đã quy định ngành, lĩnh vực sử dụng vốn đầu tư công và giao Chính phủ quy định chi tiết. Do vậy, đề nghị bỏ Điều 3 và chỉnh lý nội dung liên quan cho phù hợp.

Về nguyên tắc chung về phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách Nhà nước giai đoạn 2026-2030 (Điều 4), Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, 9 nguyên tắc chung quy định tại Điều 4 của dự thảo Nghị quyết đã cơ bản kế thừa nguyên tắc chung tại Nghị quyết số 973, đồng thời đã cập nhật để thống nhất với Luật Đầu tư công số 58/2024/QH15.

Do vậy, cơ quan thẩm tra cơ bản thống nhất với đề xuất của Chính phủ, bên cạnh đó, đề nghị rà soát, nhấn mạnh nguyên tắc về bảo đảm thời gian bố trí vốn thực hiện dự án nhóm A, nhóm B, nhóm C, theo quy định tại điều 57 của Luật Đầu tư công, để bảo đảm định hướng xuyên suốt là phân bổ vốn tập trung, tránh dàn trải.

Khắc phục tình trạng phân bổ vốn dàn trải

Qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất các nhóm chính sách và nhiều nội dung trong dự thảo nghị quyết về nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách Nhà nước giai đoạn 2026-2030.

Nhất trí với việc ban hành Nghị quyết, tuy nhiên Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý, cần phải khắc phục cho được tình trạng phân bổ dàn trải trong thời gian vừa qua; bảo đảm phân bổ hợp lý giữa những ngành, lĩnh vực quan trọng; khắc phục các tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 973/2020/UBTVQH14.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu chỉ đạo tại phiên họp.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư ưu tiên bố trí vốn cho lĩnh vực khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo.

Sau khi thảo luận, với 100% đại biểu có mặt tán thành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Nghị quyết về các nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách Nhà nước giai đoạn 2026-2030.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Ủy ban Tài chính - Ngân sách chủ trì, phối hợp với Ủy ban Pháp luật, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp thu ý kiến, hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết, xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành.

Tin, ảnh: VŨ DUNG