Phát hiện bất ngờ: Nước cam làm thay đổi gần 4.000 gene trong cơ thể

Nước cam không chỉ có hương vị thơm ngon mà còn có thể tác động mạnh mẽ đến sức khỏe. Ảnh: Eating Well

Một chế độ ăn uống cân bằng luôn được xem là nền tảng của lối sống lành mạnh. Trong đó, nước cam từ lâu đã là lựa chọn quen thuộc không chỉ nhờ hương vị dễ uống mà còn bởi những lợi ích dinh dưỡng tiềm tàng.

Nước cam nguyên chất là nguồn chứa flavonoid dồi dào, đặc biệt là hesperidin hợp chất có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm mạnh. Đây cũng là lý do khiến giới khoa học đặt câu hỏi: liệu uống nước cam hàng ngày có thể trở thành biện pháp đơn giản để hỗ trợ sức khỏe tim mạch và chuyển hóa?

Một nghiên cứu mới, công bố trên tạp chí Molecular Nutrition and Food Research, đã phân tích những thay đổi phân tử trong cơ thể khi con người uống nước cam mỗi ngày. Kết quả hé lộ tác động đáng chú ý của loại nước ép quen thuộc này đối với hoạt động gene và sức khỏe tổng thể.

Một ly nước cam mỗi ngày không chỉ giải khát mà còn mang lại lợi ích sức khỏe vượt trội. Ảnh: iStock

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được tiến hành trên 20 người trưởng thành khỏe mạnh (10 nam, 10 nữ), từ 21 đến 36 tuổi. Những người tham gia không mắc bệnh mãn tính, không hút thuốc, không mang thai và không sử dụng thuốc hay thực phẩm bổ sung có thể ảnh hưởng đến kết quả.

Trước khi bắt đầu, họ trải qua ba ngày “loại bỏ” các loại thực phẩm giàu flavonoid như trái cây có múi, dâu tây, cà phê, socola và trà. Trong 60 ngày tiếp theo, mỗi người uống 500 ml nước cam nguyên chất (khoảng hơn hai cốc), chia làm hai lần mỗi ngày. Mẫu máu được thu thập vào ngày đầu và ngày cuối của nghiên cứu, đồng thời ghi nhận huyết áp và các chỉ số cơ thể khác. Nhóm nghiên cứu duy trì liên lạc hai lần mỗi tuần để đảm bảo việc tuân thủ.

Điểm trọng tâm của nghiên cứu là phân tích cách các gene được “bật” hoặc “tắt” sau thời gian can thiệp. Việc so sánh biểu hiện gene giữa ngày 0 và ngày 60 giúp các nhà khoa học nhận diện chính xác những biến đổi xảy ra trong cơ thể.

Những phát hiện chính

Sau hai tháng uống nước cam nguyên chất hàng ngày, cơ thể người tham gia ghi nhận sự thay đổi đáng kể ở cấp độ gene.

Việc uống 500 ml nước cam nguyên chất hàng ngày trong 60 ngày có thể điều chỉnh biểu hiện hàng nghìn gene liên quan đến huyết áp, viêm và chuyển hóa chất béo. Ảnh: iStock

Tổng cộng 3.790 biểu hiện gene đã thay đổi sau nghiên cứu, trong đó 2.487 gene giảm hoạt động và 1.303 gene tăng hoạt động. Các thay đổi này liên quan trực tiếp đến nhiều chức năng sinh lý quan trọng:

1. Điều hòa huyết áp

Các gene liên quan đến huyết áp cao giảm hoạt động. Kết quả này phù hợp với những nghiên cứu trước đây cho thấy nước cam có thể góp phần hạ huyết áp ở người có chỉ số cao.

2. Giảm viêm

Viêm mãn tính là yếu tố nguy cơ cho nhiều bệnh lý như tim mạch, tiểu đường và béo phì. Nghiên cứu ghi nhận sự giảm hoạt động của các gene gây viêm, cho thấy nước cam có thể giúp làm dịu tình trạng viêm trong cơ thể.

3. Tác động đến chuyển hóa chất béo

Nước cam ảnh hưởng tới các gene tham gia xử lý và dự trữ chất béo. Điều này cho thấy nó có thể hỗ trợ cải thiện chuyển hóa lipid và thành phần cơ thể theo thời gian.

4. Khác biệt theo thể trạng

Hiệu ứng của nước cam không hoàn toàn giống nhau ở tất cả mọi người: ở người thừa cân, tác động nổi bật hơn ở khả năng chuyển hóa chất béo, trong khi ở người cân nặng bình thường, hiệu quả rõ hơn ở việc giảm viêm.

Điều này cho thấy các lợi ích tiềm tàng của nước cam có thể “tùy chỉnh” theo cơ địa.

Ngoài nghiên cứu quy mô nhỏ này, bằng chứng từ các phân tích lớn hơn cũng ủng hộ lợi ích của nước cam. Một tổng quan hệ thống đăng trên Critical Reviews in Food Science and Nutrition tổng hợp 10 thử nghiệm lâm sàng cho thấy uống ít nhất 500 ml nước cam mỗi ngày giúp cải thiện đường huyết, cholesterol và các chỉ số viêm.

Nghiên cứu mới cho thấy uống nước cam nguyên chất hàng ngày có thể điều chỉnh hàng nghìn biểu hiện gene, hỗ trợ giảm huyết áp, kiểm soát viêm và cải thiện chuyển hóa chất béo.

Một số hạn chế

Dù đầy hứa hẹn, nghiên cứu vẫn có giới hạn:

• Số lượng người tham gia nhỏ (20 người), khó phản ánh toàn bộ phản ứng của các nhóm dân số khác nhau.

• Thời gian nghiên cứu 60 ngày, chưa rõ các tác động này có kéo dài về lâu dài hay không.

• Đối tượng nghiên cứu chỉ gồm người dân Brazil, cần thêm dữ liệu từ các nhóm dân cư đa dạng hơn.

Ý nghĩa của nghiên cứu

Việc bổ sung một lượng nước cam hợp lý vào chế độ ăn có thể là biện pháp đơn giản để hỗ trợ sức khỏe tim mạch và chuyển hóa. Với hàm lượng flavonoid cao, đặc biệt là hesperidin, nước cam mang đến các tác động có lợi như giảm viêm, điều hòa huyết áp và hỗ trợ xử lý chất béo - những yếu tố quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính.

Tuy nhiên, những người cần kiểm soát đường huyết nên chú ý đến lượng tiêu thụ vì nước cam chứa đường tự nhiên có thể ảnh hưởng đến mức glucose nếu dùng quá nhiều.

Điểm đáng chú ý là lợi ích của nước cam có thể khác nhau tùy từng cơ địa, phản ánh xu hướng cá thể hóa trong dinh dưỡng hiện đại.

Nhận định của chuyên gia

Các kết quả công bố trong Molecular Nutrition and Food Research cho thấy nước cam có thể là thành phần giá trị trong chế độ ăn uống lành mạnh. Việc uống đều đặn dường như kích hoạt một loạt thay đổi gene có lợi, góp phần điều hòa huyết áp, giảm viêm và cải thiện chuyển hóa chất béo.

Dù cần thêm các nghiên cứu quy mô lớn hơn, bằng chứng hiện tại tiếp tục củng cố nhận định rằng nước cam là loại đồ uống giàu lợi ích sức khỏe - nhiều hơn những gì chúng ta vẫn nghĩ.

Hồng Nhung