Phát triển các dịch vụ số cho người nộp thuế

Xây dựng hệ thống quản lý thuế hiện đại

Hiện nay, cơ quan thuế đang quản lý hơn 1 triệu doanh nghiệp, hơn 300.000 tổ chức, hơn 2 triệu cá nhân, hộ kinh doanh và hơn 80 triệu mã số thuế cá nhân. Hệ thống thủ tục hành chính thuế liên tục được rà soát, cắt giảm và đơn giản hóa, từ 435 thủ tục xuống còn 304 thủ tục vào năm 2021; đến năm 2025 giảm còn 219 thủ tục, trong đó khoảng 44% tiếp tục được kiến nghị cắt giảm, tinh gọn hơn. Cùng với đó, yêu cầu đổi mới phương thức quản lý thuế đặt ra trong bối cảnh bùng nổ kinh tế số, thương mại điện tử xuyên biên giới và sự xuất hiện của các mô hình kinh doanh mới.

Theo Cục trưởng Cục Thuế Mai Xuân Thành: Thời gian qua, ngành thuế đã triển khai chuyển đổi số mạnh mẽ, xây dựng hệ thống công nghệ thông tin hiện đại, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) trong quản lý. Hàng loạt dịch vụ thuế điện tử tiên tiến được đưa vào vận hành như hóa đơn điện tử, hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, ứng dụng eTax Mobile, cổng thông tin dành cho nhà cung cấp nước ngoài, cổng thông tin cho hộ và cá nhân kinh doanh thương mại điện tử, ứng dụng AI hỗ trợ người nộp thuế, ứng dụng hoàn thuế thu nhập cá nhân tự động... Đến nay, hơn 99% doanh nghiệp đã sử dụng dịch vụ khai, nộp thuế điện tử; 100% doanh nghiệp sử dụng hóa đơn điện tử; gần 7 triệu người dùng phần mềm eTax Mobile.

Các đại biểu trải nghiệm những công nghệ quản lý thuế mới nhất tại hội chợ chuyển đổi số của ngành thuế, tháng 9-2025. Ảnh: VĂN HÙNG

Ngành thuế được các chuyên gia đánh giá là một trong những đơn vị đi đầu trong kết nối dữ liệu quốc gia và khai thác hiệu quả nguồn dữ liệu theo Đề án 06 về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia. Việc kết nối định danh điện tử đã giúp cơ quan thuế “làm sạch” dữ liệu người nộp thuế, đồng thời phục vụ quản lý thống nhất cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp. Đến nay, có hơn 30 triệu lượt người nộp thuế truy cập hệ thống bằng tài khoản định danh điện tử. Năm 2025, ngành thuế sẽ tiếp tục kết nối với trung tâm dữ liệu quốc gia nhằm khai thác tối ưu dữ liệu dùng chung phục vụ các thủ tục hành chính, đặc biệt là lĩnh vực đất đai, đăng ký phương tiện, thống kê, tài chính và điều hành ngân sách.

Một bước đột phá quan trọng là định hướng từ ngày 1-1-2026, toàn ngành sẽ xóa bỏ hoàn toàn hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh, chuyển đồng bộ sang cơ chế tự khai, tự nộp. Việc này nhằm tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch, khuyến khích phát triển sản xuất, kinh doanh và đóng góp bền vững cho ngân sách nhà nước. Để phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn, ngành thuế vừa công bố cổng thông tin thuế hỗ trợ doanh nhân, đồng thời phát hành bộ 3 “Sổ tay thuế điện tử” dành cho chủ doanh nghiệp, kế toán trưởng, hộ và cá nhân kinh doanh. Bộ sổ tay được tích hợp AI hỗ trợ hỏi-đáp thông minh, giúp tra cứu và áp dụng chính sách, thủ tục hành chính thuế nhanh chóng, thuận tiện.

Hoàn thiện chính sách và cơ chế cho đổi mới sáng tạo

Theo Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn, dù ngành thuế đã có nhiều bước tiến, vẫn còn những vấn đề cần tiếp tục hoàn thiện. Việc thiết kế lại mô hình quản lý thuế hiện đại, gắn với hạ tầng dữ liệu và công nghệ số là bước đi quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, bảo đảm đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia. Mục tiêu cuối cùng là phục vụ tốt công tác quản lý, đồng thời tạo lập môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, nuôi dưỡng nguồn thu bền vững, góp phần thực hiện các mục tiêu lớn của đất nước về an sinh xã hội, phát triển hạ tầng, củng cố quốc phòng, an ninh.

Nhân viên Công ty Cổ phần MISA tư vấn hộ kinh doanh về phần mềm kê khai nộp thuế cài đặt trên điện thoại thông minh. Ảnh: HÀ TRANG

PGS, TS Phùng Thanh Quang (Viện Ngân hàng-Tài chính, Đại học Kinh tế Quốc dân) cho rằng ngành thuế cần phát triển mạnh các dịch vụ số cho người nộp thuế thông qua cổng thông tin thông minh, chatbot (trợ lý ảo ứng dụng AI) hỗ trợ kê khai, thanh toán thuế thuận tiện qua ví điện tử hoặc ứng dụng ngân hàng di động. Cùng với đó, cần tăng cường quản lý thu, chống thất thu thuế trong hoạt động thương mại điện tử, đặc biệt với các nền tảng xuyên biên giới như: Google, Facebook, Shopee, TikTok...

Để các chính sách thuế phát huy vai trò hỗ trợ khởi nghiệp và doanh nghiệp nhỏ, vừa, TS Tô Hoài Nam, Phó chủ tịch Thường trực kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đề xuất: “Chính sách thuế phải rõ ràng, thống nhất, dễ hiểu; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, giảm tối đa thủ tục, hướng tới hậu kiểm. Với doanh nghiệp khởi nghiệp, cần có chính sách ưu đãi phù hợp như miễn, giảm thuế thu nhập hoặc thuế giá trị gia tăng trong giai đoạn đầu, đặc biệt đối với doanh nghiệp đổi mới sáng tạo”. TS Tô Hoài Nam nêu ví dụ: Doanh nghiệp có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm có thể được miễn thuế giá trị gia tăng để tập trung phát triển, đến khi doanh thu đạt quy mô lớn hơn (khoảng 10 tỷ đồng/năm) sẽ áp dụng lại mức thuế thông thường. Theo ông, những chính sách đột phá như vậy sẽ khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư, phát triển dài hạn, đóng góp tích cực cho nền kinh tế quốc gia.