Quốc hội 'chốt' nhiều chính sách đột phá giáo dục giai đoạn 2026-2030

Hoàn thành cung cấp sách giáo khoa miễn phí đến năm 2030

Với 419/431 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, sáng nay (10/12) Quốc hội đã thông qua Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ 1/1/2026.

Trước khi tiến hành biểu quyết, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến về dự thảo Nghị quyết này.

Nghị quyết đưa ra nhiều chính sách đãi ngộ vượt trội đối với nhân lực trong ngành giáo dục. Theo đó, phụ cấp ưu đãi nghề được thực hiện theo lộ trình do Chính phủ quy định đối với cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông công lập với mức tối thiểu 70% đối với giáo viên, tối thiểu 30% đối với nhân viên và 100% đối với giáo viên công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo.

Cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học được tự chủ quyết định mức thu nhập tăng thêm cho nhà giáo, viên chức và người lao động từ nguồn thu hợp pháp ngoài ngân sách nhà nước cấp được để lại theo quy định của pháp luật, phù hợp với quy chế chi tiêu nội bộ và kết quả hoạt động của đơn vị.

Về phát triển nguồn nhân lực ngành giáo dục, Chính phủ đã tiếp thu và chỉnh lý dự thảo theo hướng phân cấp rõ thẩm quyền tuyển dụng, sử dụng và quản lý nhân lực. Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tuyển dụng, tiếp nhận và quyết định điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bổ nhiệm, thay đổi vị trí làm việc với trường hợp thuộc thẩm quyền hoặc liên quan đến hai xã trở lên. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định các nội dung nhân sự thuộc phạm vi quản lý. Dự thảo Nghị quyết bổ sung tự chủ cho cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học về vị trí việc làm, tuyển và hợp đồng chuyên gia, các nhà khoa học nước ngoài, đồng thời quy định phụ cấp ưu đãi nghề theo lộ trình.

Về phát triển chương trình giáo dục, Chính phủ tiếp thu và chỉnh lý dự thảo nghị quyết theo hướng, quy định thống nhất sách giáo khoa và lộ trình cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho người học. Cụ thể, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc từ năm học 2026-2027 và đến năm 2030 hoàn thành cung cấp miễn phí, ưu tiên vùng khó khăn. Nhà nước đảm bảo lộ trình miễn học phí và giáo trình giáo dục quốc phòng an ninh tại giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học; đồng thời mở rộng hợp tác với viện nghiên cứu, doanh nghiệp để phát triển chương trình gắn với thị trường lao động, khoa học và đổi mới sáng tạo.

Đối với quy định về chuyển đổi số và hợp tác quốc tế, Chính phủ đã tiếp thu và chỉnh lý dự thảo theo hướng, Nhà nước ưu tiên xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về giáo dục; đầu tư hạ tầng và nền tảng số dùng chung, đảm bảo kết nối toàn hệ thống. Đến năm 2030, các cơ sở giáo dục đại học hoàn thiện hạ tầng số đồng bộ và khuyến khích mô hình đối tác công - tư trong giáo dục số.

Về hỗ trợ người học và đào tạo nhân lực trình độ cao, người học được tiếp cận tín dụng ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội và xem xét tăng nguồn vốn để đảm bảo thực hiện chính sách. Dự thảo bổ sung chương trình trọng điểm quốc gia đào tạo tiến sĩ toàn thời gian theo cơ chế đặt hàng gắn với nhiệm vụ khoa học công nghệ, có học bổng và hỗ trợ sinh hoạt. Đồng thời, có cơ chế phát hiện, ươm tạo tài năng sớm cho lĩnh vực đặc thù như các lĩnh vực nghệ thuật, thể thao, đặt hàng đào tạo dài hạn và cho phép ký hợp đồng với nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên.

Dự thảo Nghị quyết trao thẩm quyền cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định bổ sung dự án đầu tư trung hạn và kế hoạch sử dụng đất cho giáo dục theo thủ tục rút gọn. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ưu tiên bố trí quỹ đất, khai thác trụ sở công dư thừa để thu hút đầu tư và cho phép chuyển một số loại đất sang mục đích giáo dục không phải căn cứ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Nhà nước đảm bảo chi tối thiểu 20% tổng chi ngân sách cho giáo dục và ưu tiên vùng đặc biệt khó khăn.

580.000 tỷ đồng hiện đại hóa giáo dục đến năm 2035

Cũng trong sáng nay (10/12), Quốc hội cũng thông qua Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035. Dự kiến kinh phí thực hiện chương trình giai đoạn 2026-2030 là 174.600 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách trung ương 100.000 tỷ đồng, vốn đối ứng địa phương 45.100 tỷ đồng, vốn đối ứng của các trường đại học và cao đẳng 20.400 tỷ đồng, vốn huy động khác 9.100 tỷ đồng.

Giai đoạn 2031-2035, căn cứ kết quả thực hiện giai đoạn đầu, Chính phủ trình Quốc hội quyết định nguồn lực tiếp tục triển khai chương trình. Tổng các nguồn lực dự kiến huy động trong 10 năm là 580.100 tỷ đồng.

Quốc hội đặt mục tiêu đến năm 2030 phấn đấu xây dựng mạng lưới trường mầm non, trường phổ thông công lập, cơ bản đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh; kiên cố hóa 100% phòng học, bảo đảm đủ nhà công vụ cho giáo viên tại địa bàn khó khăn; 30% cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông có thiết bị để triển khai thực hiện dạy và học một số môn bằng tiếng Anh, từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.

Một mục tiêu khác Quốc hội đề ra trong nghị quyết là phấn đấu 50% cơ sở giáo dục đại học đạt chuẩn, ít nhất 30 cơ sở giáo dục đại học được đầu tư hiện đại tương đương các nước phát triển ở châu Á; 8 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 200 đại học hàng đầu châu Á và 1 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới trong một số ngành, lĩnh vực, 18 trường cao đẳng trọng điểm được đầu tư đào tạo nhân lực có kỹ năng nghề cao trong các ngành, nghề kỹ thuật, công nghệ phục vụ các chương trình, dự án trọng điểm quốc gia...

Đến năm 2035, Quốc hội nêu mục tiêu 100% cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông đạt chuẩn về cơ sở vật chất và thiết bị dạy học tối thiểu; 100% cơ sở giáo dục đại học đạt chuẩn, ít nhất có 12 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 200 đại học hàng đầu châu Á và 2 cơ sở giáo dục đại học thuộc nhóm 100 đại học hàng đầu thế giới; phấn đấu có 60 trường cao đẳng tiếp cận trình độ các nước ASEAN-4; 6 trường tiếp cận trình độ các nước phát triển thuộc Nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu...

Thùy Liên