Quyết tâm xóa rủi ro trong thanh toán không dùng tiền mặt

Những con số biết nói

Những năm qua, thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam đã có bước phát triển vượt bậc, dần trở thành xu hướng tiêu dùng thông minh trong kỷ nguyên mới.

Theo thống kê tính đến cuối năm 2024, toàn quốc có hơn 204,5 triệu tài khoản thanh toán của khách hàng cá nhân, 154,1 triệu thẻ ngân hàng đang lưu hành và gần 87% người trưởng thành đã có tài khoản tại ngân hàng.

Sự bùng nổ này được thể hiện qua quy mô giao dịch khổng lồ hàng ngày. Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, ông Phạm Tiến Dũng cho biết: "Một ngày hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng xử lý 820.000 tỷ đồng (khoảng 40 tỉ USD). Với khoảng 30 triệu giao dịch thanh toán và chúng ta thấy đó là những con số rất lớn và chúng ta duy trì được sự tăng trưởng 2 con số từ 40-50% về cả số lượng và giá trị thanh toán không dùng tiền mặt trong nhiều năm qua".

Ông Phạm Tiến Dũng - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Tuy nhiên, quá trình thúc đẩy thanh toán không tiền mặt vẫn còn đối mặt với nhiều "nút thắt" lớn. Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đã chỉ ra những khó khăn cốt lõi bao gồm: hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ, rủi ro về an ninh bảo mật ngày càng tinh vi, và thói quen sử dụng tiền mặt vẫn còn sâu rễ trong một bộ phận dân cư.

Thêm vào đó, một số nền tảng pháp lý quan trọng vẫn chưa được hoàn thiện, đặc biệt là quy định liên quan đến tiền ảo, tài sản mã hóa và cơ chế thanh toán xuyên biên giới, tạo ra những khoảng trống có thể bị lợi dụng.

Để tháo gỡ những thách thức trên, Chính phủ và các bộ, ngành đang quyết liệt triển khai các giải pháp đồng bộ trên quy mô quốc gia, tập trung vào các trụ cột chính. Trước hết là hoàn thiện khung pháp lý.

"Đầu tiên là hoàn thiện pháp luật. Chúng ta sẽ nghiên cứu để ban hành các quy định pháp luật, vừa tạo ra khung pháp lý để thực thi, vừa xử lý những hành vi sai phạm, tạo ra sự phát triển trong tương lai. Hiện nay, chúng tôi đang bàn giao cho Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và các bộ, ngành liên quan nghiên cứu ban hành quy định về pháp luật, thí điểm về việc phát triển tài sản mã hóa hiện nay, xây dựng một khung pháp lý", Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh.

Những "nút thắt" cần tháo gỡ

Bên cạnh đó, công tác nghiên cứu cơ sở pháp lý về thanh toán xuyên biên giới cũng đang được đẩy mạnh. Chính phủ sẽ tập trung phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, đặc biệt là mạng 5G, 6G, mạng cáp quang, lấy các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu làm nòng cốt. Đồng thời, Nhà nước cũng sẽ tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng làm chủ các công nghệ lõi, đảm bảo phát triển lĩnh vực thanh toán số theo cả chiều rộng lẫn chiều sâu một cách bền vững và an toàn.

Cụ thể hóa chủ trương của Chính phủ, TP.HCM đang đi đầu với nhiều giải pháp thiết thực. Thành phố đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị phối hợp chặt chẽ với ngân hàng và các tổ chức tín dụng để thúc đẩy thanh toán điện tử trong mọi dịch vụ công, đặc biệt là trong lĩnh vực hành chính, giáo dục, y tế và giao thông.

Ông Nguyễn Văn Dũng – Phó Chủ tịch UBND TP.HCM.

Theo ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, thành phố sẽ tập trung triển khai đồng bộ nhiều biện pháp trọng tâm nhằm tạo ra sự chuyển biến thực chất: "Đồng thời, đề xuất những giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, hộ kinh doanh, tiểu thương, người dân áp dụng các giải pháp thanh toán số phù hợp với quy mô và điều kiện thực tế. Đẩy mạnh tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng thanh toán không tiền mặt cho người dân. Vận động thay đổi thói quen tiêu dùng tiền mặt trong cộng đồng, nhất là tại các khu dân cư, chợ truyền thống khu vực ngoại thành. Phối hợp chia sẻ dữ liệu, thông tin và phản hồi kịp thời những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai để Thành phố có biện pháp tháo gỡ, điều chỉnh phù hợp".

Phó Chủ tịch UBND TP.HCM cũng đề nghị các sở, ban, ngành chủ động phối hợp với các cơ quan Trung ương để kết nối, liên thông dữ liệu, hướng tới hình thành một hệ sinh thái số toàn diện phục vụ thanh toán thông minh trên địa bàn.

Hoàng Minh-CTV Xuân Giao/VOV-TP.HCM