Sân chơi robocon: Khởi nguồn cho những sáng kiến công nghệ

Tính ứng dụng cao

Đổi mới phương pháp dạy và học, đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới, thời gian qua, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh đã tích cực khuyến khích học sinh tham gia nghiên cứu, sáng tạo, ứng dụng kiến thức vào cuộc sống, nhất là sân chơi robocon do Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Phong trào thi đua sáng tạo khoa học đã góp phần thúc đẩy giáo viên tự bồi dưỡng, nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ, khích lệ tinh thần hăng say học tập, nghiên cứu, thực hành của học sinh.

Học sinh tham dự cuộc thi Robocon tỉnh Bắc Ninh năm 2025.

Nhiều năm học liên tiếp, Trường Trung học cơ sở Danh Thắng (xã Hiệp Hòa) là đơn vị dẫn đầu toàn tỉnh về số lượng học sinh đăng ký dự thi robocon và có nhiều em đoạt giải cao trong cuộc thi khoa học kỹ thuật dành cho học sinh. Trong cuộc thi Robocon tỉnh Bắc Ninh năm 2025, đội dự thi của nhà trường đoạt giải Nhất bảng B (dành cho học sinh trung học cơ sở). Thầy giáo Nguyễn Đặng Hoàng, Phó Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: “Nhà trường luôn chú trọng bồi đắp tình yêu khoa học, đam mê khám phá cho học trò, tạo điều kiện tốt nhất cho các em nghiên cứu lập trình, sáng tạo robocon. Ngay từ đầu năm học, nhà trường đã khuyến khích học sinh đăng ký đề tài, hướng dẫn các em phương pháp nghiên cứu”. Thực hiện sự chỉ đạo của nhà trường, giáo viên chú trọng đổi mới phương pháp giáo dục theo mô hình STEM tích hợp kiến thức liên môn để ứng dụng thực tiễn, tạo thói quen thực học, thực hành cho các em. Nhà trường chú trọng rà soát mua sắm thiết bị thực hành, nhất là thiết bị để giảng dạy theo phương pháp STEM. Qua đó tạo môi trường trải nghiệm cho học sinh phát huy tư duy sáng tạo, giúp các em yêu thích các môn học, đề xuất ý tưởng sáng tạo, trong đó có lĩnh vực lập trình robot.

Ứng dụng bài học vào thực tiễn, từ kiến thức về hệ thống cảm biến, bảng mạch trong môn Vật lí và những hiểu biết về lập trình, thuật toán, nhiều học sinh đã lắp ráp, thiết lập hệ điều hành robot. Lúc đầu chỉ là những con robot đơn giản, sau đó các em nâng cấp những tính năng hữu ích bằng cách trang bị thêm những bộ cảm biến ánh sáng, cảm biến màu sắc để robot có thể dò đường đi, vượt chướng ngại vật, lên dốc, tiến lùi, nâng đồ vật. Đặc biệt, nhiều học trò thích thú phát triển các sản phẩm robot hình người có tính năng phục vụ sản xuất công nghiệp, chăm sóc y tế, dịch vụ gia đình.

Thầy Đinh Văn Thành, giáo viên Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Phúc Sơn I (xã Đại Sơn) thường xuyên hướng dẫn học sinh tham dự các cuộc thi Robocon đạt giải cao cho biết: “Để có những sản phẩm hữu ích, các em cần miệt mài học tập, nghiên cứu, dành thời gian bổ trợ kiến thức, xây dựng ý tưởng, đưa ra các phương án giải quyết. Trong đó, người điều khiển robot phải lập trình chi tiết từng động tác của robot bảo đảm chính xác, đúng vị trí, xử lý nhanh các tình huống để về đích".

Thông qua nghiên cứu, sáng tạo robot, học sinh đã biết vận dụng kiến thức đã học, làm quen với phương pháp làm việc chuyên sâu, sáng chế ra những sản phẩm, đề xuất giải pháp hữu ích trong cuộc sống.

Sân chơi trí tuệ

Theo đánh giá của Sở Giáo dục và Đào tạo, hoạt động lắp ráp, vận hành robot để tham dự các cuộc thi robocon là một trong những phương thức đổi mới giáo dục để giảng dạy tích hợp liên môn, góp phần thúc đẩy giáo dục STEM trong nhà trường, tạo hứng thú cho học sinh tham gia thực hành, trải nghiệm, rèn tư duy sáng tạo, hoạt động nhóm để chủ động khám phá kiến thức mới. Vì vậy, trong các cuộc thi robocon hằng năm do UBND tỉnh Bắc Ninh tổ chức dành cho thanh, thiếu niên, học sinh trên địa bàn tỉnh luôn giành nhiều giải thưởng. Nhiều năm liên tục, học sinh Bắc Ninh còn giành giải cao tại cuộc thi Roboncon toàn quốc, khu vực và thế giới.

Mới đây, tháng 11/2025, trong cuộc thi sáng tạo Robotics toàn quốc lần thứ V năm 2025 do Trung ương Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức, 2 đội dự thi của Trường Trung học cơ sở Hợp Thịnh 2 (xã Hợp Thịnh) và Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Phúc Sơn I (xã Đại Sơn) đoạt giải Ba. Tháng 8/2025, trong khuôn khổ Hội nghị robot thế giới với chủ đề “Để robot trí tuệ hơn, robot hình người thông minh hơn” diễn ra cuộc thi sáng tạo điều khiển robot, hai học sinh tỉnh Bắc Ninh đã giành Huy chương Bạc là: Em Nguyễn Duy Khánh, Trường Trung học cơ sở Lương Phong và Hoàng Phú Khang, Trường Trung học cơ sở thị trấn Thắng (xã Hiệp Hòa). Trước đó, 2 nam sinh đã giành giải Nhất bảng C tại vòng loại cuộc thi Robocon thế giới năm 2025 tổ chức tại phường Bình Dương (Thành phố Hồ Chí Minh) vào tháng 6/2025 và được chọn tham dự vòng chung kết thế giới năm 2025 tại Bắc Kinh (Trung Quốc). Mới đây, trong cuộc thi Robocon tỉnh Bắc Ninh năm 2026 vừa kết thúc thời hạn đăng ký ngày 28/11/2025, ngành Giáo dục có 878 đội dự thi là học sinh từ lớp 3 đến lớp 12 trên địa bàn tỉnh.

Ông Bạch Đăng Khoa, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết: “Ngành Giáo dục Bắc Ninh chú trọng ứng dụng phương pháp giáo dục STEM vào giảng dạy tích hợp các môn học nhằm khơi dậy niềm đam mê phát triển khoa học công nghệ, tạo ra những sân chơi sáng tạo robocon hấp dẫn, trí tuệ. Qua đó thúc đẩy phong trào nghiên cứu khoa học và lan tỏa sự yêu thích khám phá đối với ngành khoa học lập trình, thiết kế robot”.

Bài, ảnh: Minh Thu