Sản phẩm OCOP góp phần nâng cao thu nhập, xây dựng nông thôn mới theo chiều sâu

Khi sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP, cơ hội tiếp cận thị trường được mở rộng hơn

Trong bối cảnh đó, Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đã và đang khẳng định vai trò là một trụ cột quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn, góp phần tổ chức lại sản xuất, khai thác hiệu quả lợi thế địa phương và thúc đẩy xây dựng nông thôn mới theo chiều sâu, bền vững.

OCOP – Giải pháp phát huy nội lực nông thôn

Khác với phương thức sản xuất manh mún, nhỏ lẻ trước đây, OCOP thúc đẩy tổ chức lại sản xuất theo hướng liên kết, hình thành các hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia sâu vào các khâu sản xuất – chế biến – tiêu thụ. Thông qua việc chuẩn hóa sản phẩm, xây dựng thương hiệu, xếp hạng sao và hỗ trợ xúc tiến thương mại, giá trị kinh tế của nhiều sản phẩm đặc trưng đã được nâng lên rõ rệt.

Chương trình OCOP được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 919/QĐ-TTg, với mục tiêu phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát huy nội lực, gia tăng giá trị, gắn sản xuất với thị trường. Trọng tâm của OCOP là phát triển các sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp và dịch vụ có lợi thế ở mỗi địa phương theo chuỗi giá trị, lấy người dân và các chủ thể kinh tế nông thôn làm trung tâm.

Gạo ST25 ở Bắc Ruộng cũng là một trong những sản phẩm OCOP

Thực tiễn cho thấy, khi sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP, cơ hội tiếp cận thị trường được mở rộng hơn, từ chợ truyền thống đến hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi, sàn thương mại điện tử và xuất khẩu. Nhờ đó, thu nhập của người dân nông thôn được cải thiện, việc làm tại chỗ được tạo ra, góp phần thực hiện bền vững các tiêu chí thu nhập và tổ chức sản xuất trong xây dựng nông thôn mới.

Trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng, OCOP được xác định là một chính sách lớn, xuyên suốt trong phát triển kinh tế nông thôn. Các sản phẩm OCOP của tỉnh chủ yếu là những mặt hàng thế mạnh, đặc trưng như nước mắm, thanh long và các sản phẩm chế biến từ thanh long, hải sản chế biến, gạo hữu cơ, yến sào…

Qua đó, không chỉ khai thác hiệu quả tiềm năng sẵn có mà còn tạo dựng hình ảnh, thương hiệu cho nông sản địa phương trên thị trường trong và ngoài nước.

Hợp tác xã Thanh long sạch Hòa Lệ (xã Hàm Thuận) là một trong những HTX tiêu biểu vì có nhiều sản phẩm OCOP

Từ sản phẩm OCOP đến sinh kế bền vững cho người dân

Một trong những minh chứng sinh động cho hiệu quả của chương trình OCOP là Hợp tác xã Thanh long sạch Hòa Lệ (xã Hàm Thuận). Thành lập từ năm 2017, Hợp tác xã Thanh long sạch Hòa Lệ hiện có 12 thành viên, canh tác hơn 35 ha thanh long trắng và đỏ, trong đó 12 ha đạt chứng nhận GlobalGAP, diện tích còn lại sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP.

Ngay từ đầu, hợp tác xã đã xác định hướng đi bền vững là sản xuất gắn với tiêu chuẩn chất lượng, lấy thị trường làm định hướng, từng bước xây dựng thương hiệu cho trái thanh long trên địa bàn tỉnh.

Không chỉ tập trung vào xuất khẩu thanh long tươi sang các thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Ấn Độ…, Hợp tác xã Hòa Lệ còn mạnh dạn đầu tư vào chế biến sâu nhằm gia tăng giá trị sản phẩm và hạn chế rủi ro do biến động thị trường.

Từ trái và bông thanh long, hợp tác xã đã nghiên cứu, phát triển nhiều dòng sản phẩm chế biến như rượu vang thanh long, nước ép, mứt, kem, trà hoa thanh long, búp thanh long sấy khô, tinh dầu, hạt thanh long… Qua đó, những sản phẩm tưởng chừng ít giá trị đã trở thành hàng hóa có thương hiệu, được thị trường đón nhận.

Những sản phẩm làm từ thanh long như kem của HTX Hòa Lệ được công nhận đạt chuẩn OCOP

Đến nay, hợp tác xã có 17 sản phẩm được công nhận OCOP từ 3 đến 4 sao, trong đó 11 sản phẩm OCOP 3 sao và 1 sản phẩm OCOP 4 sao thuộc nhóm chế biến sâu; nhiều sản phẩm được tôn vinh là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh và khu vực.

Việc chú trọng nâng hạng sao OCOP không chỉ góp phần khẳng định chất lượng, uy tín sản phẩm mà còn tạo động lực để hợp tác xã không ngừng đổi mới, hoàn thiện mẫu mã, bao bì, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.

Quan trọng hơn, mô hình OCOP của Hợp tác xã Thanh long sạch Hòa Lệ đã góp phần giải quyết đầu ra ổn định cho nông dân, nhất là trong những giai đoạn khó khăn như dịch Covid-19.

Toàn bộ sản lượng thanh long của các thành viên được bao tiêu, một phần phục vụ xuất khẩu, phần còn lại đưa vào chế biến, giúp nâng cao giá trị kinh tế và tạo sinh kế bền vững cho người trồng thanh long.

Đây chính là minh chứng rõ nét cho vai trò của OCOP trong việc nâng cao thu nhập, ổn định đời sống người dân và đóng góp thiết thực vào xây dựng nông thôn mới bền vững.

Hợp tác xã măng tre tứ quý (phường Phước Hội) là mô hình OCOP gắn sản xuất với du lịch nông nghiệp

Tương tự, Hợp tác xã măng tre tứ quý (phường Phước Hội) là mô hình OCOP gắn sản xuất với du lịch nông nghiệp, mở ra hướng đi mới cho kinh tế nông thôn. Sản phẩm măng tre hữu cơ của hợp tác xã không chỉ được công nhận OCOP 3 sao mà còn xuất khẩu sang thị trường khó tính.

Trên cơ sở đó, đơn vị đã phát triển mô hình du lịch sinh thái vườn măng, thu hút hàng trăm lượt khách mỗi dịp cuối tuần, tạo thêm nguồn thu, việc làm cho người dân địa phương.

Toàn tỉnh hiện có hàng trăm sản phẩm OCOP còn hiệu lực, trong đó nhiều sản phẩm đã tham gia hệ thống phân phối hiện đại như siêu thị Co.opmart, cửa hàng trưng bày OCOP, cửa hàng tiện lợi. Một số sản phẩm chủ lực như nước mắm, nước ép thanh long, hải sản chế biến, yến sào… không chỉ tiêu thụ mạnh trong nước mà còn từng bước mở rộng thị trường xuất khẩu.

Nghệ - sản phẩm OCOP ở xã Trà Tân

Sau khi được công nhận sao OCOP, các sản phẩm được hỗ trợ tuyên truyền, quảng bá, xúc tiến thương mại bằng nhiều hình thức. Nhiều chủ thể đã ký kết hợp đồng tiêu thụ ổn định, duy trì và mở rộng quy mô sản xuất. Quan trọng hơn, OCOP đã góp phần bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa, làng nghề truyền thống, đưa những câu chuyện sản phẩm mang đậm bản sắc vùng miền đến với người tiêu dùng.

Phát triển OCOP chính là hướng đi đúng đắn để xây dựng nông thôn mới không chỉ “mới” về diện mạo, mà còn “mạnh” về kinh tế, “bền” về sinh kế. Khi các sản phẩm OCOP thực sự đứng vững trên thị trường, nông thôn sẽ trở thành không gian đáng sống, nơi người dân có thể làm giàu chính đáng từ những giá trị bản địa của quê hương mình.

Thanh Nhàn