Sắp vận hành thí điểm thị trường carbon tại Việt Nam

Xem xét phân bổ miễn phí và qua đấu giá

Theo lộ trình, đến trước tháng 6/2025, từng bước xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho việc trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon và cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ, đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc triển khai thí điểm sàn giao dịch carbon.

Xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ tổ chức vận hành thị trường. Năng lực quản lý, tổ chức vận hành thị trường carbon của cơ quan quản lý nhà nước, năng lực và nhận thức của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đáp ứng việc sẵn sàng tham gia thị trường này.

Từ tháng 6/2025 đến hết năm 2028, sẽ vận hành thí điểm sàn giao dịch carbon trong nước. Bên cạnh đó, tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật phục vụ tổ chức vận hành thị trường carbon.

Giai đoạn này sẽ riển khai thực hiện thí điểm trên toàn quốc. Việc chuyển nhượng tín chỉ carbon, kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cho đối tác nước ngoài, quốc tế được nghiên cứu, quy định cụ thể tại các văn bản quy phạm pháp luật và được cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Thị trường tín chỉ carbon sẽ được vận hành thí điểm trong nửa đầu năm 2025.

Toàn bộ hạn ngạch phát thải khí nhà kính được nghiên cứu, xem xét phân bổ miễn phí cho các cơ sở phát thải khí nhà kính thuộc một số lĩnh vực phát thải lớn.

Từ năm 2029, chính thức vận hành sàn giao dịch carbon trong nước. Theo đó, các lĩnh vực, cơ sở được phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính được nghiên cứu, xem xét mở rộng theo lộ trình.

Hạn ngạch phát thải được nghiên cứu, xem xét phân bổ miễn phí và phân bổ qua đấu giá. Tỷ lệ chi tiết về phân bổ miễn phí, đấu giá hạn ngạch phát thải sẽ được đề xuất trong giai đoạn triển khai thí điểm và sau khi có đầy đủ thông tin, số liệu về hạn ngạch được cấp, khối lượng giao dịch.

Ngoài ra, xem xét bổ sung thêm các loại tín chỉ carbon được xác nhận để giao dịch trên sàn. Tỷ lệ tín chỉ carbon sử dụng để bù trừ phát thải trên tổng số hạn ngạch phát thải được phân bổ cho cơ sở do Chính phủ quy định.

Đề án cũng nêu rõ, hạn ngạch phát thải khí nhà kính được phân bổ cho các cơ sở thuộc Danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính do Thủ tướng Chính phủ ban hành theo phương thức miễn phí và phương thức đấu giá.

Tín chỉ carbon được xác nhận giao dịch trên thị trường, gồm: tín chỉ carbon thu được từ chương trình, dự án theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ trong nước theo quy định; tín chỉ carbon thu được từ chương trình, dự án theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon quốc tế (tín chỉ thu được từ Cơ chế phát triển sạch, Cơ chế tín chỉ chung, Cơ chế theo Điều 6 Thỏa thuận Paris).

Hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon được cấp mã số

Cũng theo đề án, Hệ thống đăng ký quốc gia về hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon được thiết lập để phục vụ việc quản lý, vận hành, cập nhật, khai thác thông tin hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ; xử lý các hoạt động vay mượn, nộp trả, chuyển giao, bù trừ hạn ngạch phát thải khí nhà kính.

Bộ Tài nguyên và Môi trường được giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng, quản lý và vận hành hệ thống này.

Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội sẽ xây dựng và cung ứng dịch vụ sàn giao dịch carbon trong nước theo yêu cầu nghiệp vụ về tổ chức, quản lý thị trường và các điều kiện, tiêu chuẩn kỹ thuật.

Việc tổ chức giao dịch trên thị trường carbon được thực hiện theo phương thức tập trung trên sàn giao dịch carbon. Trong đó, hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon do Bộ Tài nguyên và Môi trường xác nhận được giao dịch trên sàn sẽ được cấp mã số trong nước để phục vụ cho việc giao dịch, mã số được cấp là duy nhất và không trùng lặp.

Chủ thể khi tham gia giao dịch trên thị trường carbon tại Việt Nam có tài khoản lưu ký giao dịch hạn ngạch phát thải khí nhà kính hoặc tài khoản lưu ký giao dịch tín chỉ carbon. Hoạt động đăng ký, cấp mã số được thực hiện tập trung để đảm bảo dữ liệu được thống nhất, đồng bộ và bảo đảm yêu cầu quản lý, giám sát.

Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam cung ứng dịch vụ lưu ký, thanh toán giao dịch theo yêu cầu nghiệp vụ về tổ chức, quản lý thị trường và các điều kiện, tiêu chuẩn kỹ thuật do Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp cơ quan có liên quan xây dựng.

Việc thanh toán giao dịch sẽ do hệ thống tự động thực hiện trên cơ sở kết quả giao dịch do Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội gửi, đảm bảo nguyên tắc việc chuyển giao hàng hóa được thực hiện đồng thời với thanh toán tiền tại ngân hàng.

Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ ngành, cơ quan có liên quan tổ chức vận hành thị trường carbon trong nước, đảm bảo không để phát triển tự do, tự phát, gây thất thoát tài nguyên, tài sản của Nhà nước.

Tâm An