Shark Tank Việt Nam trước khi bị khai tử

Chương trình truyền hình thực tế thành công nhất thế giới

Shark Tank là chương trình truyền hình thực tế thành công nhất thế giới, hiện diện tại hơn 50 quốc gia với hàng triệu ý tưởng khởi nghiệp được giới thiệu. Có sức sống bền bỉ nhất là Shark TankMỹ với 16 mùa, Canada với 18 mùa và Anh với 21 mùa phát sóng.

Chương trình đã được vinh danh với hơn 40 giải thưởng toàn cầu, trong đó có 4 năm liên tiếp đạt giải thưởng Primetime Emmy Award ở hạng mục Chương trình truyền hình thực tế xuất sắc nhất.

Mỗi mùa, Shark Tank đều có sự điều chỉnh trên ghế nhà đầu tư.

Ở Việt Nam, chương trình được mua bản quyền phát sóng từ năm 2016. CEO Lê Hạnh - Giám đốc sản xuất - cho biết Shark Tank Việt Nam ra đời hưởng ứng lời kêu gọi quốc gia khởi nghiệp. Bà Hạnh đánh cược toàn bộ tài sản tích lũy sau nhiều năm kinh doanh vào cuộc chơi của Shark Tank.

Tháng 10/2024 ghi nhận cột mốc 100 tập phát sóng của chương trình Shark Tank Việt Nam (Thương vụ bạc tỷ). Sau dấu mốc này, chương trình cũng dừng lại ở 7 mùa phát sóng. Nhà sản xuất chính thức thông báo khai tử Shark Tank Việt Nam hôm 25/12.

Dù không phải game show về giải trí, nhưng chương trình vẫn được khán giả quan tâm nhờ những màn gọi vốn ấn tượng của nhà khởi nghiệp và kỹ năng phân tích tài chính của các nhà đầu tư (hay còn gọi là các shark).

Trong mùa cuối lên sóng, chương trình ghi nhận 25 thương vụ gọi vốn thành công. Tổng số tiền mà các Shark đã cam kết đầu tư lên đến hơn 180 tỷ đồng.

Những thương vụ đã xuất hiện trên Shark Tank Việt Nam thường trở thành nghiên cứu điển hình để các chuyên gia lĩnh vực đầu tư tài chính và ngay cả khán giả tham khảo, phân tích. Ngay tập đầu của mùa 1, hai thanh niên 20 tuổi gây chú ý bởi sự hài hước khi gọi được 3,1 tỷ đồng vốn cho dự án cosplay siêu nhân. Ban đầu, Đức Mười và Văn Trung hy vọng sẽ được đầu tư 3 tỷ đồng tương ứng với 15%. Tuy vậy, do hai nhà khởi nghiệp chưa tốt nghiệp đại học nên các shark không thể tin tưởng vào khả năng điều hành cũng như phát triển của dự án. Chính vì vậy, con số cuối cùng được đưa ra là đề nghị 3,1 tỷ đồng cho 51% cổ phần đến từ Shark Vương và Shark Linh.

Diễn viên Phi Thanh Vân có màn gọi vốn thất bại nhưng viral nhất Shark Tank.

Đối lập với thương vụ nhỏ của hai thanh niên, Shark Tank Việt Nam cũng ghi dấu ấn nhờ cái thương vụ triệu USD. Tập 5 Shark Tank Việt Nam mùa 6 chứng kiến nền tảng cho thuê căn hộ dịch vụ gọi vốn thành công được 2 triệu USD. Đây là một trong số thương vụ lớn nhất của Shark Tank Việt Nam.

Diễn viên Phi Thanh Vân từng gây chú ý khi đến chương trình kêu gọi đầu tư nhưng không thành công. Với vai trò là đồng sáng lập của công ty giáo dục quốc tế, Phi Thanh Vân hóa thân thành cô giáo để thuyết trình về lớp học hạnh phúc.

Màn gọi vốn của nữ diễn viên bị cho là điệu đà, khó hiểu, khiến các nhà đầu tư hoang mang. Kết quả, mô hình của Phi Thanh Vân bị từ chối đầu tư và màn gọi vốn của nữ diễn viên viral khắp mạng xã hội, trở thành điểm nhấn mỗi khi khán giả nhắc đến Shark Tank.

Ồn ào từ nhà đầu tư

Với sức hút không thể phủ nhận, Shark Tank Việt Nam kéo dài tới 7 mùa. Tuy nhiên, theo CEO Lê Hạnh, chương trình phải dừng lại vì những rủi ro bên ngoài mà nhà sản xuất khó kiểm soát. Doanh nhân Lê Hạnh cũng cho rằng thị trường khắc nghiệt hơn khiến nhiều người chọn an toàn thay vì khác biệt. Khi trải nghiệm nhiều hơn, thực tế hơn, nhiều nhà khởi nghiệp nhận ra đổi mới sáng tạo không chỉ cần đam mê, mà cần môi trường, nội lực, kỷ luật và sức bền.

Sự hấp dẫn của Shark Tank không chỉ đến từ các thương vụ gọi vốn của start up. Yếu tố làm nên thương hiệu chương trình chính là các nhà đầu tư có tên tuổi, gắn với doanh nghiệp lớn. Khi những người dẫn đường cho giới khởi nghiệp vướng ồn ào, uy tín của Shark Tank cũng giảm sút.

Hai nhà đầu tư nổi tiếng bị khởi tố.

Doanh nhân Nguyễn Hòa Bình (Shark Bình) là nhà đầu tư cam kết rót vốn nhiều nhất Shark Tank mùa 7. Vụ việc Shark Bình vướng vòng lao lý cũng làm dậy sóng cộng đồng mạng. Ông được ví là cá mập công nghệ và từng rót vốn vào hàng chục startup hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực thương mại điện tử, công nghệ tài chính và truyền thông.

Ông Nguyễn Hòa Bình bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội khởi tố, tạm giam để điều tra hai tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng.

Giữa tháng 12, cơ quan điều tra đã khởi tố bổ sung với ông Nguyễn Hòa Bình về tội trốn thuế.

Khi những người dẫn đường cho giới khởi nghiệp vướng ồn ào, uy tín của Shark Tank cũng giảm sút.

Cũng trong tháng 12, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao ban hành cáo trạng truy tố Nguyễn Ngọc Thủy (Shark Thủy) cùng 28 bị can trong vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đưa hối lộ, nhận hối lộ. Cáo trạng xác định ông Nguyễn Ngọc Thủy phải chịu trách nhiệm chính trong vụ án với số tiền chiếm đoạt hơn 7.677 tỷ đồng của 10.063 bị hại.

Ngoài ảnh hưởng từ những nhà đầu tư vi phạm pháp luật, Shark Tank Việt Nam những mùa sau cũng bị cho là show quảng bá cho doanh nghiệp thay vì gọi vốn.

Nghi ngờ từ giấc mơ khởi nghiệp

Thông tin dừng Shark Tank khiến nhiều người tiếc nuối. Cộng đồng mạng và những doanh nhân khởi nghiệp cũng bày tỏ biết ơn chương trình và ý tưởng táo bạo mà nhà sản xuất đem lại suốt gần 10 năm qua.

Tuy nhiên, sự kết thúc của Shark Tank Việt Nam cũng cho thấy xu thế tất yếu của thời đại mạng xã hội bùng nổ. KOL, người nổi tiếng có thể đảm đương tốt vai trò quảng bá cho thương hiệu. Vì thế, cơ hội xuất hiện trên đài truyền hình không còn là ưu tiên số một của các start up.

Người dùng mạng xã hội động viên nhà sản xuất vì hành trình Shark Tank truyền cảm hứng cho cộng đồng. Ông Vũ Trung Hiệp - Phó Chủ tịch CLB Tiếp thị và Truyền thông Việt Nam - chia sẻ: "Không dễ show nào cũng tạo ảnh hưởng, truyền cảm hứng và kéo dài 10 năm như Shark Tank Việt Nam".

Không ít dự án sau khi nhận vốn từ các shark đã gặp khó khăn, bị đình trệ.

Luồng ý kiến khác lại cho rằng Shark Tank Việt Nam đáng lẽ nên kết thúc từ lâu, khi Shark Thủy và Apax Leaders vướng vào vụ nợ học phí phụ huynh cả nước gây ồn ào đầu năm 2024. Những bê bối của nhà đầu tư khiến khán giả mất niềm tin vào chương trình. Thậm chí, nhiều người nghi ngại nếu các shark đang nợ tiền, thì chuyện rót vốn suông, hứa suông trên truyền hình hoàn toàn có thể xảy ra.

"Đã đến lúc nghiêm túc hơn về chuyện của các cá mập. Chương trình định hướng tích cực cho giới trẻ khởi nghiệp cần sự thận trọng và minh bạch. Shark Tank tạo ảo tưởng về việc gọi vốn dễ dàng, trong khi số liệu mà start up đưa ra chưa được kiểm chứng kỹ", một tài khoản Facebook bình luận.

Không ít dự án sau khi nhận vốn từ các shark đã gặp khó khăn, bị đình trệ, hoặc thậm chí đóng cửa "chìm xuồng". Nếu quá tin theo những nội dung trên game show, con đường khởi nghiệp thậm chí còn bị ảnh hưởng xấu.

Soya Garden từng được xem là một trong những thương vụ thành công nhất của Shark Tank Việt Nam, được cam kết đầu tư khoảng 15 tỷ đồng để đổi lấy 45% cổ phần. Sau chương trình, chuỗi cửa hàng Soya Garden phát triển nhanh chóng, mở hàng chục điểm bán. Tuy nhiên, chỉ sau vài năm, “đế chế sữa đậu nành hữu cơ” này bắt đầu lao dốc. Đến năm 2023, hầu hết cửa hàng đã ngừng hoạt động, đánh dấu sự chấm dứt của một thương vụ bạc tỷ.

Thu An