So với đại dịch, căng thẳng thương mại đem lại thách thức lớn hơn cho các thị trường mới nổi

Gita Gopinath, Phó giám đốc điều hành IMF cho biết, tác động khó lường của thuế quan đối với các nền kinh tế đang phát triển và thị trường toàn cầu sẽ khiến các ngân hàng trung ương đặc biệt khó khăn trong việc hỗ trợ nền kinh tế.

Trong giai đoạn đầu của đại dịch, "các ngân hàng trung ương ở khắp mọi nơi đều hành động theo cùng một hướng là nới lỏng chính sách tiền tệ rất nhanh, nhưng lần này cú sốc có những tác động khác nhau…Lần này thách thức sẽ lớn hơn so với đại dịch", bà Gopinath cho biết.

Các nhà hoạch định chính sách của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã đưa ra tín hiệu chưa sẵn sàng hạ lãi suất cho đến khi chắc chắn rằng thuế quan sẽ không làm tăng lạm phát. Nhưng đối với các thị trường mới nổi đang phải đối mặt với các rào cản thương mại cao hơn của Mỹ, tình hình có vẻ giống một cú sốc cầu hơn, tức là cả lạm phát và tăng trưởng đều chậm lại.

Tình hình trái ngược với thời điểm bắt đầu đại dịch, khi các ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất hoặc công bố các chương trình mua trái phiếu để cố gắng phục hồi tăng trưởng ở cả các quốc gia giàu có và trung bình.

"Khi có sự phân kỳ như thế này, chúng ta có thể kết thúc bằng việc thắt chặt các điều kiện tài chính toàn cầu và các thị trường mới nổi đặc biệt nhạy cảm với những thay đổi như vậy trên thị trường toàn cầu", bà Gopinath cho biết.

Thị trường tiền tệ và cổ phiếu của các thị trường mới nổi đã phục hồi đáng kể trong hai tháng kể từ khi Tổng thống Trump công bố mức thuế quan toàn diện vào ngày 2/4, vì các nhà đầu tư kỳ vọng rằng các ngân hàng trung ương sẽ tự do kích thích nền kinh tế bất chấp rủi ro rằng lãi suất cao hơn ở các nước phát triển sẽ thu hút vốn.

Chỉ số MSCI của các thị trường mới nổi ngoài Trung Quốc đã tăng gần 20% kể từ mức thấp nhất ngay sau ngày 2/4. Đồng peso Mexico, đồng won Hàn Quốc và đồng rand Nam Phi đã tăng hơn 5% trong, khi nhà đầu tư lại tháo chạy khỏi đồng đô la trong cùng kỳ.

Tuy nhiên, báo cáo từ OECD tuần này đã cảnh báo rằng "rủi ro về dòng vốn gián đoạn đã gia tăng ở các nền kinh tế thị trường mới nổi". Nhiều tiền tệ của thị trường mới nổi đã tăng giá so với đồng đô la khi các nhà đầu tư giảm mức độ tiếp xúc với Mỹ, nhưng OECD cho biết trong báo cáo triển vọng kinh tế mới nhất rằng tình hình vẫn không ổn định.

“Nhiều nền kinh tế thị trường mới nổi có nguy cơ bị dòng vốn chảy ra nếu triển vọng kinh tế tương đối và tâm lý rủi ro toàn cầu xấu đi, điều này có thể dẫn đến áp lực mất giá tiền tệ và chi phí tài chính cao hơn”, báo cáo cho biết.

Bên cạnh đó, bà Gopinath cho biết các thị trường mới nổi đang trong vùng bất định do sự biến động của chính sách thương mại của Tổng thống Trump, khiến tình hình trở nên bấp bênh hơn.

Tháng trước, Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý tạm thời hạ thuế quan sau các cuộc đàm phán tại Geneva, nhưng sau đó Tổng thống Trump đã cáo buộc Trung Quốc vi phạm thỏa thuận thương mại, và căng thẳng giữa hai cường quốc đã leo thang trở lại.

Các nhà kinh tế đã cảnh báo về tác động của thuế quan và nhu cầu thấp hơn của Mỹ đối với các thị trường mới nổi, vì lãi suất và chi phí vay dài hạn của Mỹ vẫn không xa mức đỉnh gần đây.

Alicia Garcia Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực Châu Á - Thái Bình Dương tại Natixis cho biết: “Theo truyền thống, đồng đô la yếu hơn có nghĩa là xuất khẩu ít hơn đối với các thị trường mới nổi, nhưng chi phí tài trợ rẻ hơn…Nhưng tình hình hiện tại đang là xuất khẩu yếu hơn nhưng không có nguồn tài trợ rẻ hơn”.

Mặt khác, khả năng phục hồi của các nền kinh tế đang phát triển cũng bị ảnh hưởng bởi sự phụ thuộc vào dòng tài chính phi ngân hàng và tầm quan trọng ngày càng tăng của tiền điện tử như một loại tài sản.

“Thị trường đang ở giai đoạn tương đối mới, nhưng chúng tôi đang chứng kiến sự tăng trưởng khá nhanh chóng về việc tiếp nhận tiền điện tử ở một số thị trường mới nổi…Những tác động đối với các thị trường mới nổi về mặt thay thế tiền tệ, thì những rủi ro đó đang gia tăng, đặc biệt là khi nói đến tiền điện tử ổn định về mặt rủi ro phá vỡ trung gian của các tổ chức tài chính”, bà Gopinath cho biết.

Một số chuyên gia lo ngại rằng sự gia tăng của stablecoin được hỗ trợ bằng đô la và tài sản có thể làm mất ổn định các tiền tệ của thị trường mới nổi vì các nhà đầu tư trong nước có thể dịch chuyển tiền tiết kiệm ra khỏi tiền tệ địa phương.

“Các ngân hàng trung ương thị trường mới nổi đã xây dựng được uy tín theo thời gian và một số đã chuyển sang khuôn khổ mục tiêu lạm phát…Các yếu tố toàn cầu vẫn là động lực lớn hơn đối với các ngân hàng trung ương này so với các nền kinh tế tiên tiến, vì vậy khi chúng ta bước vào môi trường này, chúng ta đang chứng kiến những thay đổi lớn trong chính sách kinh tế toàn cầu cùng với sự không chắc chắn, điều này sẽ đặt ra nhiều thách thức”, bà Gopinath cho biết.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài