Sôi động 'sân chơi' đầu tư trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc - Nam

Trên các tuyến đường cao tốc, trạm dừng nghỉ được quy hoạch không chỉ là nơi nghỉ ngơi tái tạo năng lượng cho người tham gia giao thông, cấp nhiên liệu cho các phương tiện sau quãng đường dài mà còn góp phần đảm bảo an toàn giao thông, phát triển vùng miền, trở thành điểm nhấn về cảnh quan, văn hóa cho địa phương và khu vực.

Phương án trạm dừng nghỉ được chọn trên dự án Đồng Đăng - Trà Lĩnh.

Ở góc độ các nhà đầu tư, khi nghiên cứu đầu tư một dự án PPP giao thông, ngoài việc xác định lưu lượng phương tiện, doanh thu thu phí hoàn vốn ở thời điểm công trình đường hoàn thành đưa vào sử dụng, nhà đầu tư cần phải có tầm nhìn xa hơn, tính toán hiệu quả đầu tư lâu dài thông qua lưu lượng, doanh thu kỳ vọng trong tương lai.

Chính vì vậy, bên cạnh việc xây dựng dự án đảm bảo yêu cầu về kỹ thuật, tính mỹ quan công trình, kèm theo các tiện ích công cộng cũng là những yếu tố được nhà đầu tư chú trọng để tối ưu bài toán đầu tư, thúc đẩy hoàn vốn dự án đường cao tốc.

Điển hình, tại dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh, từ cuối năm 2020 khi dự án đang ở giai đoạn nghiên cứu, UBND tỉnh Cao Bằng và nhà đầu tư nghiên cứu đề xuất dự án đã tổ chức thi tuyển phương án thiết kế kiến trúc, chú trọng yếu tốc cảnh quan, thân thiện với môi trường với các trạm dừng chân có kiến trúc đẹp, tiện nghi, thể hiện được nét văn hóa đặc trưng của địa phương.

Mục tiêu để "con đường vàng tạo ra giá trị vàng" và "biến dòng người thành dòng tiền", thu hút người tham gia giao thông lựa chọn tuyến đường đẹp, tiện ích và an toàn, tăng lưu lượng và góp phần vào tính khả thi phương án hoàn vốn dự án.

Thông qua cuộc thi đã tìm ra những tác phẩm xuất sắc, có điểm nhấn cảnh quan mang ý nghĩa đặc trưng như: hình ảnh núi Mẫu Sơn (Lạng Sơn), tượng đài chiến thắng Đông Khê (Cao Bằng), núi non thác Bản Giốc tại công trình hầm; hình tượng chiếc nỏ, cây đàn tính đậm bản sắc dân tộc tại các cầu cạn qua thung lũng…

Trong đó, phương án trạm dừng nghỉ Mộc An trên tuyến cũng đã được lựa chọn với thiết kế theo mô hình nón lá của đồng bào dân tộc tỉnh Cao Bằng, được sử dụng vật liệu địa phương (tre, nứa, gạch trần) gần gũi và thân thiện với môi trường.

Phối cảnh trạm dừng nghỉ Mộc An trên cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh.

Đầu tư trạm dừng nghỉ là "sân chơi" mới trong hệ sinh thái đầu tư hạ tầng giao thông mà nhiều doanh nghiệp quan tâm tham gia.

Điển hình là trường hợp của Futabuslines - nhà đầu tư đứng đầu liên danh vừa trúng thầu 3/4 dự án đầu tư xây dựng và vận hành trạm dừng nghỉ trên các đoạn tuyến cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 1.

Được biết, doanh nghiệp này hoạch định đầu tư tối ưu chi phí, tận dụng nguồn lực sẵn có của mình từ dịch vụ vận tải, sản xuất ô tô, bất động sản…

Bên cạnh đó, Futabusline đã tham gia đấu thầu cạnh tranh và đáp ứng các điều kiện trúng thầu 3 trạm dừng nghỉ liền kề nhau trên đoạn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông dài khoảng 300km, có lưu lượng xe rất tốt từ Dầu Giây (Đồng Nai) - Phan Thiết (Bình Thuận) - Vĩnh Hảo (Bình Thuận) - Cam Lâm (Khánh Hòa).

Trước đó, Bộ GTVT đã từng nhận được đề xuất thành lập chuỗi tổ hợp trạm dừng nghỉ đa chức năng rất hiện đại trên cao tốc Bắc - Nam của một liên danh giữa nhà đầu tư Việt Nam và Hàn Quốc.

Nhà đầu tư này sau đó rút không tham gia do các cơ quan quản lý tổ chức đấu thầu từng trạm dừng nghỉ riêng biệt mà không tiến hành đấu thầu theo gói từ 5 -10 trạm dừng nghỉ như mong đợi của họ.

PGS. TS. Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội các Nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam nhận định: Cuộc đua giành quyền đầu tư khai thác các trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc - Nam vẫn đang hứa hẹn nhiều bất ngờ thú vị phía trước nhưng cũng chứa đầy những rủi ro nếu các nhà đầu tư không tỉnh táo xây dựng kế hoạch kinh doanh dài hơi, bài bản cho lĩnh vực đặc thù này

Chuyên gia Đặng Văn Chung, nguyên Phó vụ trưởng Vụ An toàn giao thông (thuộc Tổng cục Đường bộ Việt Nam trước đây) cho rằng, khi đã có tiêu chuẩn, quy hoạch trạm dừng nghỉ rồi, chọn hình thức xã hội hóa rồi phải tạo điều kiện hết sức để doanh nghiệp làm nhanh nhất có thể.

Các chuyên gia đồng thuận, xã hội hóa đầu tư trạm dừng nghỉ là cách làm đúng hướng. Nhà đầu tư khi được lựa chọn tham gia xây dựng trạm dừng nghỉ theo đúng các quy định pháp luật hiện hành đã được trải qua nhiều quy trình, nhiều tiêu chuẩn lựa chọn khắt khe nên có thể tin tưởng sẽ đảm bảo năng lực, kinh nghiệm để làm tốt công việc theo cam kết, mang lại hiệu quả cho xã hội.

Nam Khánh