Sự tích cây nêu ngày tết

“Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ

Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh"

Đây là những phẩm vật đặc trưng trong ngày tết Nguyên đán cổ truyền. Vậy cây nêu có ý nghĩa như thế nào mà lại được đặt cùng những phẩm vật trong câu đối xưa kia?

Cây nêu đã xuất hiện từ rất lâu trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam mang ý nghĩa bảo vệ con người khỏi sự xâm phạm của quỷ dữ. Sự tích cây nêu ngày tếtcủa kể rằng:

Thủa xa xưa, loài quỷ thống trị mặt đất, con người phải làm thuê cho chúng để đổi lấy đồ ăn, thức uống, chỗ ở. Với sức mạnh ghê gớm và kích thước khổng lồ, chúng đặt ra nhiều luật lệ oái oăm, thường xuyên bắt bớ, gây khó dễ cho con người.

Năm nọ, vụ lúa của con người bội thu, lũ quỷ liền nói ăn ngọn cho gốc. Thế là bao công sức của con người chỉ đổi lại được toàn là gốc rạ.

Trong lúc đói khổ, con người khẩn cầu bụt giúp đỡ. Bụt hiện lên và bảo bọn chúng đòi ăn ngọn, vậy tại sao các con không trồng khoai?

Ảnh: Sưu tầm

Con người mừng rỡ làm theo lời bụt. Quả nhiên, mùa khoai năm đó, lũ quỷ không thể động vào thành quả của con người. Chúng bực bội lắm, bèn tuyên bố ăn cả ngọn lẫn gốc.

Lại rơi vào hiểm cảnh, con người mong bụt chỉ cho mình cách ứng phó. Bụt mỉm cười đáp, chúng đòi ăn cả ngọn lẫn gốc, sao các con không trồng ngô?.

Con người cảm tạ bụt và lập tức thực hiện phương án thông minh này. Mùa ngô năm ấy, con người ung dung thu hoạch bắp ngô để ăn, để lại hết ngọn và gốc cho lũ quỷ. Chúng nổi trận lôi đình đòi thu hồi tất cả đất đai mà con người đang canh tác.

Lần này, bụt chỉ dẫn: Các con hãy xin lũ quỷ một mảnh đất rồi trồng tre trên đó. Hãy thỏa thuận với chúng: Bóng tre ngả đến chỗ nào thì chỗ đó là đất của các con.

Con người nghe theo và lũ quỷ đồng ý với đề nghị nêu trên. Khi tre dần được trồng trên đất của người, bụt hóa phép ra một chiếc áo, phủ lên ngọn tre. The vươn cao, chiếc áo phủ xuống mặt đất một cái bóng khổng lồ. Cứ như vậy, con người mở rộng đất đai, đẩy lũ quỷ ra tận biển.

Lũ quỷ tuyệt đối không chấp nhận thua cuộc. Chúng hung hăng tấn công con người. Hai bên giằng co nhiều năm trời cho đến khi bụt bảo con người giã tỏi với nước để phun, lấy vôi bột để rắc, hái lá dứa để vụt, khiến quỹ không dám bén mảng tới nữa. Từ đó về sau, con người được hưởng cuộc sống thanh bình trù phú.

Ngày nay, mỗi dịp tết, người Việt thường dựng một cây tre có treo chuông khánh ở giữa sân, gọi là cây nêu, để nhắc loài quỷ nhớ rằng mảnh đất của con người là bất khả xâm phạm.

(Sưu tầm)