Sự trừng phạt dành cho sĩ quan KGB hai lần phản bội

Leonid Poleshchuk sinh năm 1938 tại thành phố Shadrinsk (Nga) và từng là giáo viên tiếng Anh. Sau khi được nhận vào làm việc tại bộ phận tình báo đối ngoại của KGB, ông ta đã được cử đến Thủ đô Kathmandu (Nepal) vào năm 1971 dưới vỏ bọc là nhân viên Phòng Kinh tế Đại sứ quán Liên Xô. Sĩ quan tình báo Poleshchuk nhanh chóng tuyển mộ được một số liên lạc viên người Nepal.

Do vợ và con trai 9 tuổi vẫn sống ở Mátxcơva, Poleshchuk hay uống rượu và bắt đầu lui tới sòng bạc, bị thua 300 USD (tương đương 5.000 rupee), vốn là tiền của cơ quan. Sợ bị KGB sa thải, ông ta liên hệ với đại diện của CIA ở Nepal là John Bellingham xin giúp đỡ. Bellingham đồng ý với điều kiện Poleshchuk phải hợp tác với CIA.

Leonid Poleshchuk (bên phải) khi bị tuyên án

Poleshchuk đã tiết lộ địa chỉ 2 ngôi nhà an toàn và nhận được 1.000 USD. Danh sách các nhân viên GRU (Tổng cục Tình báo Quân đội Liên Xô) và KGB mà ông ta có, kể cả những người hoạt động ở Nepal, được chuyển cho CIA. Poleshchuk được CIA trả 80.000 rupee/tháng, nhận được máy ảnh Nhật Bản, đồng hồ Thụy Sĩ bằng vàng, trang sức bằng kim cương. Poleshchuk còn tiết lộ các chiến dịch tình báo của Liên Xô đã được lên kế hoạch và tiếp tục hợp tác với CIA đến năm 1974, khi ông ta về nước. Tại Mátxcơva, Poleshchuk làm việc tại trụ sở của KGB, sau đó được điều động về Cục K (Cục Phản gián)...

Năm 1984, Poleshchuk được cử tới Nigeria. Một năm sau, khi cần tiền để mua nhà tặng con trai, ông ta quyết định hợp tác trở lại với CIA. Poleshchuk đã được hứa trả 20.000 rúp, được cấp hộ chiếu Mỹ mang tên Christopher Johnson nếu định cư tại Mỹ. Ông ta sau đó tiết lộ danh tính của các nhân viên tình báo và những người làm gián điệp cho Liên Xô ở Nigeria, cung cấp thông tin về các kế hoạch và hoạt động tình báo của Liên Xô ở miền Nam và Đông Nam châu Phi…

Mùa hè năm 1985, Poleshchuk về nước nghỉ phép. CIA đã quyết định tiếp tục hợp tác với ông ta và thuyết phục Poleshchuk nhận tiền mua nhà qua hộp thư bí mật ở Mátxcơva. Trước khi Poleshchuk về nước, 2 bên thảo luận các điều kiện, tần suất, phương thức liên lạc. Ông ta mang về Liên Xô bản hướng dẫn của CIA được giấu dưới lớp lót trong hộp kính mắt.

Thực tế, Poleshchuk không biết mình bị KGB giám sát. Tên ông ta xuất hiện trong danh sách những kẻ phản bội được điệp viên CIA Aldrich Ames bán cho Liên Xô. Ngày 18-7-1985, một ngày trước khi Poleshchuk về tới Mátxcơva, KGB xác định được 3 chiếc ô tô lần lượt rời Đại sứ quán Mỹ. Nhóm người này cho xe chạy vòng quanh thành phố, thường xuyên kiểm tra xem có ai bám đuôi không rồi tới khu vực cầu vượt Serebryakov, nơi có nhiều cột điện cao thế.

Để đảm bảo bí mật, các nhân viên KGB tổ chức kiểm tra khu vực này vào sáng hôm sau. Tại cây cột điện thứ tư, họ tìm được một hòn đá bất thường. Chuyên gia KGB xác định rằng đó là hộp đựng đồ của Mỹ, bên trong có 20.000 rúp và bản hướng dẫn của CIA. Hòn đá này sau đó được đặt vào vị trí cũ và được các nhân viên KGB tiến hành giám sát chặt chẽ.

Vào lúc 13h ngày 2-8-1985, Poleshchuk xuất hiện. Khi vừa nhặt hộp thư bí mật lên, ông ta đã bị lính đặc nhiệm Alpha bắt giữ. Trong thời gian bị tạm giam, Poleshchuk đề nghị mang kính mắt đến cho mình, sau đó khăng khăng yêu cầu mang cả hộp đựng kính. KGB đã tìm thấy bản chỉ dẫn liên lạc với người Mỹ bên dưới lớp lót trong hộp kính. Poleshchuk sau đó đã thừa nhận hành vi phạm tội.

Phiên tòa xét xử Poleshchuk diễn ra vào ngày 12-6-1986. Ông ta bị kết án tử hình và tịch thu tài sản. Bản án đã được thi hành vào ngày 26-7-1986.

Theo Theo Lenta