Nhà khoa học của bản, của dân

GS Tô Ngọc Thanh là giáo sư đầu ngành về dân tộc học, âm nhạc và văn hóa dân gian. Cả cuộc đời ông 'tắm mình' trong dòng suối dân ca của các tộc người ở Việt Nam. Tìm hiểu về ông lại càng hiểu thêm về nền âm nhạc của dân tộc.

Từ điển những nỗi sợ hãi

Qua 'Từ điển những nỗi sợ hãi và cuồng loạn', tác giả Kate Summerscale đã luận bàn về nguồn gốc cũng như phương pháp trị liệu của 99 ám ảnh phổ biến nhất của con người hiện nay, từ các nỗi sợ phổ biến như sợ rắn, sợ máu, sợ nước... cho đến hiếm hơn như sợ rong biển, sợ những từ dài, sợ từ đối xứng…

Phát hiện 'trung tâm' chạm khắc đá cổ ở Mù Cang Chải

Bảo tàng Yên Bái và chuyên gia khảo cổ học Việt Nam vừa phát hiện thêm 15 khối đá chạm khắc cổ tại thôn Háng Chua Xay, xã Chế Cu Nha, huyện Mù Cang Chải.

Khởi sắc kinh tế rừng xanh: 'Ăn rừng' từ bán tín chỉ carbon

'Chúng tôi ăn rừng' là tựa cuốn sách kinh điển của nhà dân tộc học Georges Condominas kể về cách 'ăn rừng' của người xưa rất hay, đó là phải giữ rừng một cách văn hóa. Hiện nay, con cháu của 'chúng tôi ăn rừng' có thêm phương cách mới tiếp nối sự thông minh ấy, đó là 'ăn rừng' từ bán tín chỉ carbon, từ trồng rừng gỗ lớn một cách căn cơ, khoa học và bền vững.

Cuốn sách tôi chọn: Những đỉnh núi du ca - Một lối tìm về cá tính H'Mông

Trong Tủ sách 'Hiểu Việt Nam', có nhiều tác phẩm được người đọc gọi là những công trình; và theo đó, cuốn 'Những đỉnh núi du ca: Một lối tìm về cá tính H'Mông' cũng cho thấy một góc nhìn đặc biệt ấn tượng, thể hiện dấu ấn nghiên cứu rất riêng của Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Tiến. Với hàng trăm hàng ngàn trang sách - mà ẩn phía sau là bao nhiêu sương nắng, gió mưa của những dặm dài thực địa - nhà dân tộc học trẻ tuổi này đã nỗ lực mang đến cho độc giả sự thông hiểu các tộc người, với chiều sâu đa tầng cảm xúc.

Cuốn sách tôi chọn: Hội hè, lễ Tết của người Việt

Trong đời sống văn hóa dân gian thì các hoạt động lễ tết, hội hè cũng như tín ngưỡng, tâm thức tôn giáo... luôn hàm chứa giá trị tinh thần sâu sắc. Từ cách đây hơn bảy chục năm, có một trí thức trẻ người Việt đã cất công mang những ý nghĩa ngàn năm đó vào trang sách, để quảng bá hình ảnh đất nước - con người Việt Nam bằng tiếng Pháp, trên đất Pháp; qua đó làm vỡ ra những nhận thức về sự đa dạng và khác biệt văn hóa - mà càng suy ngẫm thì độc giả càng thấm thía hơn.

Điều gì giúp Yersin tạo kỳ tích khi thám hiểm Đông Dương?

Yersin không bận tâm chia sẻ những câu chuyện thám hiểm của mình với công chúng. Vì vậy, người đọc đương thời gần như quên mất kỳ tích phi thường mà ông tạo nên hơn 100 năm trước.

Nhà trưng bày âm thanh Đak Nông: Độc đáo, mới lạ

Chúng tôi vô cùng phấn khích và ngạc nhiên khi được các bạn đồng nghiệp ở Báo Đak Nông đưa đến tham quan Nhà trưng bày âm thanh (Explore Sound) tại TP. Gia Nghĩa (người ta còn gọi là Bảo tàng âm thanh).

Chuyến du ngoạn 15 năm đập tan định kiến về masquerade

Nhiếp ảnh gia Jason Gardner đi du lịch hơn 15 năm, ghi lại lễ hội trên khắp thế giới, chụp hình những trang phục và truyền thống gắn kết cư dân với văn hóa dân gian của tổ tiên.

Có hay không một nền văn hóa Mỹ? [Kỳ 1]

Văn hóa là một tổng thể những hệ thống biểu trưng chi phối cách ứng xử và sự giao tiếp trong một cộng đồng, khiến cộng đồng ấy có đặc thù riêng.

Gìn giữ nghệ thuật tạo hoa văn cạp váy dân tộc Mường Hòa Bình

Trong sinh hoạt và lao động sản xuất, người Mường ở Hòa Bình đã sáng tạo, gìn giữ và phát triển các giá trị văn hóa riêng biệt. Một trong những yếu tố tạo nên sự độc đáo của văn hóa Mường là trang phục truyền thống và nghệ thuật trang trí hoa văn trên cạp váy.

Ai giữ chức Bộ trưởng Bộ GD-ĐT lâu nhất nước ta?

Ông là người giữ chức vụ Bộ trưởng Bộ GD-ĐT trong thời gian dài nhất ở nước ta với gần 29 năm.

Gìn giữ nghệ thuật tạo hoa văn cạp váy dân tộc Mường Hòa Bình

Trong sinh hoạt và lao động sản xuất, người Mường ở Hòa Bình đã sáng tạo, gìn giữ và phát triển các giá trị văn hóa riêng biệt. Một trong những yếu tố tạo nên sự độc đáo của văn hóa Mường là trang phục truyền thống và nghệ thuật trang trí hoa văn trên cạp váy.

Những điều ít biết về thế giới kỳ lạ của 'Nghìn lẻ một đêm'

Nghìn lẻ một đêm là bộ sưu tập các truyện dân gian Trung Đông và Nam Á được biên soạn bằng tiếng Ả Rập trong thời đại hoàng kim Hồi giáo.

Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số để phát triển kinh tế

TS. Chu Xuân Giao, Viện Nghiên cứu Văn hóa, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam chia sẻ xung quanh nội dung khai thác văn hóa tài nguyên bản địa thúc đẩy quá trình xóa đói, giảm nghèo tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Vũ điệu Mặt trời của dân tộc Buryat ở xứ sở Bạch Dương

Mỗi dân tộc trên thế giới đều có những điệu múa, điệu nhảy dân gian truyền thống đặc trưng, ẩn chứa quan niệm của dân tộc đó về cuộc sống và cái đẹp. Một trong số đó là Vũ điệu Mặt trời Yohor - điệu nhảy vòng tròn đặc trưng của dân tộc Buryat định cư ở vùng Siberia, nước Nga.

Hội tụ nguồn lực để kiến tạo phát triển: 'Nước đi ra bể lại mưa về nguồn'

Câu thơ của thi sĩ xứ Đoài Tản Đà nhắc nhớ tâm thức về nguồn của đời người, cũng như của nước non trong hành trình sống không ngừng kết nối hôm qua - hôm nay.

Hiểu và dùng đúng tên gọi của người Mông

Hiện nay, trên các phương tiện thông tin đại chúng của Việt Nam, có ba cách viết tên gọi của người Mông là H'mông, H'Mông) và Mông với hai cách đọc là Hơ Mông và Mông. Có bài viết, bài nói dùng cả hai, thậm chí dùng cả Hmong của tiếng Anh. Các cách viết đọc trên có từ đâu, việc dùng chúng lợi hại ra sao, có nên thống nhất một cách không và nên chọn cách nào?

Tết Đoan ngọ nên ăn gì?

Trong ngày tết Đoan ngọ, mọi thường ăn những món ăn có ý nghĩa tiêu trừ những điều xấu xa, bệnh tật, giúp đem lại may mắn.

Công tác bảo tàng

Theo quy định của Luật di sản văn hóa (sửa đổi, bổ sung năm 2009) thì bảo tàng là thiết chế văn hóa có chức năng sưu tầm, bảo quản, nghiên cứu, trưng bày, giới thiệu di sản văn hóa, bằng chứng vật chất về thiên nhiên, con người và môi trường sống của con người, nhằm phục vụ nhu cầu nghiên cứu, học tập, tham quan và hưởng thụ văn hóa của công chúng.

Chuyên gia bàn về hạn chế của AI

Trong sách 'More than a Glitch', tác giả Meredith Broussard cho rằng AI khi làm việc với các vấn đề xã hội sâu sắc đã cho ra những kết quả thảm hại.

Khai trừ khỏi Đảng hai cán bộ tỉnh Bắc Ninh

Ban Bí thư quyết định khai trừ khỏi Đảng với hai cán bộ tỉnh Bắc Ninh là Giám đốc Sở TNMT Nguyễn Xuân Thanh và nguyên Giám đốc Sở Tài chính Nguyễn Văn Hải.

Ông Đỗ Hữu Ca khai nhận 35 tỷ nhưng chưa tác động chạy án

Người phát ngôn của Bộ Công an cho hay thiếu tướng Đỗ Hữu Ca khai đã nhận tiền của doanh nhân nhưng chưa tác động đến cá nhân, cơ quan chức năng nào để 'chạy án'.

Xe tải đối đầu ôtô khách trên cao tốc, tài xế mắc kẹt trong cabin

Sau cú tông trực diện, 2 ôtô hư hỏng nặng phần đầu, tài xế xe tải mắc kẹt trong cabin. Một giờ sau, lực lượng cứu hộ đưa nạn nhân ra ngoài trong tình trạng bị thương nặng.

Ngày vía Thần Tài 2023 nếu không mua vàng, mọi người có thể mua những thứ này để lấy lộc cả năm

Trong ngày vía Thần Tài mùng 10 tháng Giêng, nhiều người đổ đi mua vàng để cầu may, mong một năm công việc làm ăn phát tài, tấn tới. Tuy nhiên, nếu không mua vàng, mọi người có thể mua những thứ này để lấy lộc cả năm.

Dựng lại cầu gỗ Ông Cọp dài nhất Việt Nam

Sau mỗi mùa mưa, cầu gỗ Ông Cọp dài khoảng 800 m bắc qua sông ở huyện Tuy An (Phú Yên) thường bị hư hỏng, cuốn trôi, được người dân góp tiền dựng lại.

Người đàn ông thiệt mạng khi va chạm xe máy cày ở TP.HCM

Cú va chạm giữa xe máy và xe máy cày trên đường Phan Văn Hớn, huyện Hóc Môn (TP.HCM) khiến người đàn ông tử vong tại chỗ.

Độc đáo ngôi nhà làm từ xác những con thuyền giữa lưng chừng núi

Ngôi nhà được làm từ hơn 400 mảnh ghép của 2 con thuyền gỗ, 3 con thuyền nan và 5 cái thúng chai cũ của ngư dân làng chài Nam Thọ.

Đọc sách 'Trò chơi của trẻ em ở Bắc Kỳ'

'Trò chơi của trẻ em ở Bắc Kỳ' được dịch giả Phùng Hồng Minh chuyển ngữ từ nguyên bản tiếng Pháp do nhà nghiên cứu Ngô Quý Sơn biên soạn, Nhà xuất bản Thế giới và Nhã Nam ấn hành.

Phát hiện bích họa 1.000 năm tuổi

Các nhà khảo cổ vừa phát hiện một bức bích họa thời tiền Colombia tại Peru. Trưởng nhóm khai quật Sam Ghavami, nhà khảo cổ học từ Đại học Fribourg của Thụy Sĩ, cùng với một nhóm sinh viên Peru đã dành 4 năm để tìm kiếm bức bích họa này.

Bí ẩn người phụ nữ sống cô độc gần hai thập kỷ trên đảo hoang

Nhiều tin đồn, gièm pha về người phụ nữ bí ẩn này được lan truyền trong xã hội Mỹ lúc bấy giờ và nó gây ra sự tò mò đối với các nhà khảo cổ, ngôn ngữ, sử học.

Ngôi làng lâu đời trên dãy Alps

Tại một vùng của Thụy Sĩ được biết đến với thị trấn nghỉ dưỡng Zermatt, các nhà nghiên cứu đang khám phá lịch sử bị lãng quên dọc theo tuyến đường thương mại thời Trung cổ.

Nguyễn Văn Huyên - Bản giao hưởng văn hóa

Giáo sư Nguyễn Văn Huyên là một nhà sử học, nhà dân tộc học, nhà văn hóa lớn. Ông là một trong những người đặt nền móng về nghiên cứu văn hóa, văn minh Việt Nam.

Cuốn sách tôi chọn: Nguyễn Văn Huyên - Bản giao hưởng văn hóa

Chuyên mục Cuốn sách tôi chọn hôm nay xin giới thiệu cùng khán giả cuốn 'Nguyễn Văn Huyên - Bản giao hưởng văn hóa', qua phần chia sẻ của tác giả Nguyễn Thụy Kha và Phó Giáo sư Nguyễn Văn Huy, con trai của vị Giáo sư khả kính.

Đọc sách: 'Khai nguyên rồng tiên'

Tiếp nối 'Sống đời của chợ' - một biên khảo sống động của Nguyễn Mạnh Tiến, bạn đọc có thêm một lựa chọn với tác phẩm biên khảo thú vị khác của nhà dân tộc học này.