Theo truyện bánh chưng trong sách 'Lĩnh Nam Chích Quái', tục đón Tết Nguyên đán bắt đầu từ việc kính nhớ tổ tiên thời họ Hồng Bàng.
Đối với dân tộc Tày, chuyện trăm năm của đôi lứa thường được các gia đình chọn để tổ chức trong dịp đầu xuân, đây là một nét đẹp truyền thống trong đời sống của dân tộc Tày.
100 ngày trong bóng tối là khoảng thời gian mà ranh giới giữa sự sống và cái chết ngày càng nhạt nhòa. Sau 100 ngày, những chiếc lỗ bị bịt kín để mặc cho những con người ở tuổi xuân thì chết dần trong u uất...
Có lẽ, cũng vì truyền thuyết chôn sống 'thiếu nữ đồng trinh' làm 'thần giữ của', nên gắn liền với khu mộ đá Đống Thếch là những câu chuyện mang đầy màu sắc liêu trai, huyền bí được lưu truyền từ đời này sang đời khác.
Khu mộ từng được xem như một thánh địa linh thiêng, bất khả xâm phạm của nhà lang Mường Động với những câu chuyện thần bí. Những truyền thuyết về nó đến ngày nay vẫn chưa được khám phá hết.
Trang phục truyền thống Mường không cầu kỳ như váy áo của dân tộc Dao, cũng không rực rỡ hoa văn như dân tộc Mông, nhưng váy áo Mường lại thể hiện được nét duyên dáng, tinh tế và dường như ẩn chứa sự dịu dàng kín đáo của người phụ nữ. Chiếc khăn đội đầu - Khăn duyên minh chứng cho sự thủy chung của người phụ nữ là một trong những nét đặc trưng bản sắc văn hóa của dân tộc Mường.
Tào Tháo là một chính trị gia nổi tiếng, nhà lãnh đạo xuất sắc, nhà quân sự tài ba, nhà thơ có phong thái riêng thời Tam quốc.
Cùng với bản Lác, hang Láng, hang Piềng Kẻm, cây thị xóm Mỏ - cây di sản Việt Nam gắn với vùng đất Mường Thượng, xã Chiềng Châu (Mai Châu). Một số người làm du lịch ở địa phương đang ấp ủ thực hiện ý tưởng xây dựng chuỗi hoạt động trải nghiệm với lịch trình cây thị xóm Mỏ - bản Lác - hang Piềng Kẻm để góp phần giới thiệu, quảng bá về điểm đến Chiềng Châu tươi đẹp, mang giá trị lịch sử và giàu bản sắc văn hóa dân tộc Thái.
Trên địa bàn tỉnh hiện có 9 di tích lịch sử cách mạng (LSCM) được xếp hạng cấp quốc gia, trong đó, huyện Đà Bắc có 3 di tích; TP Hòa Bình và huyện Cao Phong mỗi địa phương có 2 di tích; huyện Lạc Sơn, Lạc Thủy mỗi huyện 1 di tích. Các di tích không chỉ là những địa danh, công trình kiến trúc mà còn là nơi lưu dấu giá trị lịch sử lớn lao, là niềm tự hào của dân tộc.
Chiều 24/8, tại UBND xã Bắc Quỳnh, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch đã tổ chức bế giảng lớp truyền dạy hát Quan Lang dân tộc Tày huyện Bắc Sơn.
Được thành lập và mở cửa phục vụ du khách từ năm 2014, Bảo tàng Di sản văn hóa Mường (thành phố Hòa Bình) là nơi lưu giữ và phát huy tinh hoa văn hóa Mường với hơn 6.000 hiện vật.
Ngày càng nhiều người trẻ tham gia vào việc quảng bá, phát huy các giá trị di sản, đặc biệt di sản văn hóa dân tộc thiểu số.
Gần 60 tuổi nhưng đôi tay bà Nguyễn Thị Nguyệt ở TP Hải Dương vẫn rất khéo léo, gói bánh chưng nhanh thoăn thoắt. Gần như năm nào đi thi gói bánh chưng, đội của bà cũng đều giật giải gói nhanh nhất.
Lễ hội Mường Xia là sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng quan trọng trong đời sống văn hóa, tinh thần của người Thái, huyện Quan Sơn (Thanh Hóa).
Năm 45 tuổi, thầy mo Bùi Văn Minh (SN 1970) ở xóm Mận Bùi, xã Văn Sơn (Lạc Sơn) được Chủ tịch nước xét tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú. Năm 2022, ông được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân, loại hình tập quán xã hội và tín ngưỡng. Ông trở thành người đầu tiên của tỉnh được phong tặng danh hiệu cao quý này.
Cùng xem loạt ảnh tư liệu về ba miền Việt Nam những năm 1937-1938 được nữ nhiếp ảnh gia Pháp Jeanne Cuisinie ghi lại khi tham gia một chương trình nghiên cứu về người Mường ở Đông Dương.
Tết Nguyên đán là dịp lễ lớn và quan trọng nhất của người Việt Nam, là ngày để mọi người đoàn tụ với gia đình, trở về quê hương và nhớ về tổ tiên. Thế nhưng khi hỏi về ý nghĩa sâu xa của Tết Nguyên đán thì không phải ai cũng biết. Vậy Tết nguyên đán là gì, vì sao gọi là Tết Nguyên đán?
Biết bao câu chuyện, giá trị truyền thống cùng những kỷ niệm đẹp sẽ được tái hiện trong quá trình cha mẹ hướng dẫn trẻ gói bánh chưng mỗi dịp Tết đến xuân về.
Trong thời đại Hùng Vương, nước Văn Lang là thời kỳ có lịch sử lâu nhất, quốc vận hưng thịnh nhất. Triều Hùng Văn Lang kéo dài hơn 800 năm (8 thế kỷ), từ khi vua Hùng đánh thắng giặc Ân (khoảng thế kỷ XI trước Công nguyên) cho tới khi chuyển sang nước Âu Lạc của An Dương Vương (thế kỷ III, năm 258 trước Công nguyên).
Đình đền Mạo Phổ xã Lương Lỗ, huyện Thanh Ba thờ Thánh mẫu hiệu Trung Hòa, húy Duyên và ba vị thánh ông là các con của Thánh mẫu: Hiệu Đệ nhất Quan lang, húy Bút; Hiệu Đệ nhị Quan lang, húy Lôi và Hiệu Đệ tam Quan lang, húy Mao.
Đám cưới văn minh, tiết kiệm; nghi lễ đơn giản, cắt giảm nhiều thủ tục rườm rà; nhiều hủ tục như ép rượu, cưới kéo dài nhiều ngày... cũng không còn. Đó là nét đẹp trong đám cưới của người Mông trắng ở Tuyên Quang.
Nâng niu những kỷ vật vốn được gìn giữ như đồ gia bảo suốt dặm dài thời gian, anh Đinh Công Thảo, cháu nội ông Đinh Công Niết hiện là người chăm lo hương khói từ đường dòng họ Đinh Công ở xứ Mường Cời, xã Tân Vinh (Lương Sơn) xúc động chia sẻ: Tất cả những kỷ vật, giấy tờ của ông nội từ khi còn tham gia hoạt động cách mạng như thư của Bác Hồ, giấy khen của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, giấy mời dự lễ thành lập và ra mắt Tiểu đoàn Đinh Công Niết ngày 27 - 28/4/1949... đều được gia đình trân trọng gìn giữ, bảo quản, coi đây là những tài sản quý báu, thiêng liêng.
Giỗ tổ Hùng Vương 2002, cùng tìm hiểu về vị vua Hùng đặc biệt lên ngôi nhờ thi tuyển, bạn có biết đó là Hùng Vương thứ mấy?
Trong tiềm thức người Việt cổ từ thuở hồng hoang, loài hổ hiện thân và đồng nhất với các thế lực thiên nhiên, vừa gần gũi nhưng đôi khi cũng là tai họa khủng khiếp đối với cộng đồng. Hơn tất cả, đó là Moong Lồ, con mãnh hổ kì vĩ còn ghi dấu ấn đến tận hôm nay, mà dấu ấn đậm nét nhất là trong bộ sử thi 'Đẻ đất đẻ nước' và những địa danh trên vùng đất của ba nền văn hóa tiền sử tiêu biểu nhất cho Việt Nam và Đông Nam Á.
Người anh dũng, đất anh hùng là những gì mà các già làng trong xã Mông Hóa (TP Hòa Bình) nhắc đến khi nói về những chiến tích năm xưa trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Từ đó đến nay, vùng đất Mông Hóa đã khoác lên mình 'tấm áo mới' của sự ấm no, hạnh phúc, đời sống người dân được nâng lên cả về vật chất và tinh thần.
Sau khi giành thắng lợi trong Cách mạng Tháng Tám, cùng cả nước, Hòa Bình ra sức củng cố chính quyền cách mạng, xây dựng lực lượng vũ trang, sẵn sàng cho công cuộc giai đoạn cách mạng mới: đánh Pháp trở lại xâm lược. Ngày 19/ 12/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến. Ban Cán sự Đảng tỉnh đã họp, phát động Nhân dân đứng lên kháng chiến. Trên cơ sở đó, lực lượng vũ trang Hòa Bình chuẩn bị phương án chiến đấu, toàn dân tiến hành tiêu thổ kháng chiến.
'Chín vía gọi về' – tập truyện ngắn của tác giả Phan Mai Hương (NXB Hội Nhà văn) gồm 11 truyện ngắn, trong đó nổi bật lên là các truyện mang âm hưởng núi rừng Tây Bắc, đậm đặc phong vị sống người xứ Mường. Và những điều chúng ta tò mò về bùa ngải xứ Mường, tập tục nhà quan Lang, chuyện yêu đương trai gái cùng những huyền thoại cũ hoặc mới của người Mường, đều có thể tìm thấy thấp thoáng trong những truyện ngắn của Phan Mai Hương.
Nói đến các vua Hùng trong ngày giỗ Tổ Hùng Vương 10/3, không thể không nhớ đến một vị vua đặc biệt: Hùng Vương thứ 7. Ông là một trong những vị vua nổi tiếng nhất trong 18 đời vua Hùng. Tên ông quen thuộc với tất cả con dân Việt, được mỗi người Việt Nam nhớ đến vào dịp Tết Nguyên đán.
Chuyện thi tuyển vào các vị trí quan chức ngày nay không lạ, nhưng bạn có biết mấy nghìn năm trước đã có vị vua Hùng được ngôi báu nhờ về nhất trong một kỳ thi?
Ai cũng biết mùng 10/3 âm lịch là giỗ Tổ Hùng Vương, thế nhưng bạn đã biết những thông tin thú vị xoay quanh ngày lễ cũng như thời kỳ của các vị vua này chưa?
Văn hóa và Đời sống - Đồng nghiệp của tôi kể rằng, trong chuyến đi thực tế vùng cao chị gặp một bà mế bán mèo và mật ong rừng ở bến sông. Chị hỏi mèo có bắt được chuột không, mế bảo chuột thì tao chưa thấy, nhưng gà con thì phát một.
Trải qua chiều dài lịch sử, người Mường nói chung, người Mường Hòa Bình nói riêng cùng cả nước Việt Nam đoàn kết chống giặc ngoại xâm, bảo vệ và xây dựng quê hương, đất nước. Tuy nhiên đến nay lịch sử và văn học trung đại, cận đại của người Mường Hòa Bình rất mỏng (thời trung đại gần như không có gì thể hiện bằng văn bản).
Ngày 26/3, tại xóm Bãi Bệ I, xã Dũng Phong, UBND huyện Cao Phong tổ chức lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh 'Địa điểm thành lập Trung đoàn 12 Hòa Bình, năm 1951'. Dự lễ có lãnh đạo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Sở VH-TT&DL, Bộ CHQS tỉnh và một số sở, ngành, lãnh đạo Huyện ủy, UBND huyện Cao Phong.
Ông Đinh Công Nhung sinh năm 1840 tại làng Thao Cả xã Vĩnh Đồng, Mường Động, nay là Vĩnh Tiến, huyện Kim Bôi, tỉnh Hòa Bình. Ông là dòng dõi quan lang nổi tiếng mường Động. Ông nội của ông Đinh Công Nhung là Đinh Công Trinh từng được nhà Lê phong Quận công Tuyên úy sứ.