Tần Hoài Dạ Vũ và những vần thơ 'thương đời'

Tập thơ 5 CHỮ, THƯƠNG ĐỜI được trình bày thành ba phần theo các chủ đề: Thanh xuân lưu lạc, Lỡ bến thương đời, Đợi mùa xuân chúc phúc, gồm 102 bài thơ 5 chữ được chọn lọc trong suốt cuộc đời thơ của Tần Hoài Dạ Vũ.

Được gặp gỡ nhà thơ Tần Hoài Dạ Vũ khi còn là một sinh viên báo chí, tôi vẫn luôn ngưỡng mộ trí tuệ cùng sức sáng tạo bền bỉ của ông. Nhưng chỉ đến khi đã mấp mé bước chân vào tuổi 30, tôi mới thực sự hiểu thêm phần nào đó về tầm vóc của một thi nhân bước ra từ máu lửa thời đại.

Một trái tim đầy thổn thức sống một cuộc đời lắm gian truân

Gà trống nuôi con giữa những năm tháng đất nước còn nhiều biến động, mỗi tuần, nhà thơ Tần Hoài Dạ Vũ có thể cho ra đời 10 bài báo chất lượng. Viết báo vì đời và viết báo cũng vì con. Nhắc lại giai đoạn khó khăn ấy, nhà thơ không khỏi cảm thán: “Những năm tháng ấy quả thật vô cùng khó khăn”. Ông viết báo nhiều đến độ “hàng xóm xung quanh không biết tôi là ai nhưng đều biết tôi làm nhà báo chỉ bởi tiếng máy đánh chữ lạch cạch vang lên mỗi đêm”.

Trái tim nhạy cảm của một thi nhân không sao che giấu hết những nỗi niềm trầm luân, nên ông mượn thơ để “thay cho người đàn bà” bên trong mình bộc bạch những nỗi lòng giấu kín. “Từ rất sớm, tôi đã đi tìm thân phận mình trong những câu thơ”. Những dòng thơ ông gửi đến công chúng mang dáng dấp của một trí thức nho nhã, lịch thiệp nhưng không kém phần sâu sắc, thâm trầm. Và đến lúc này, khi đã là một nhà thơ “cao niên”, nét nho nhã ấy vẫn hiện lên rõ ràng trong từng hành động, lời nói của ông.

“Có nghệ thuật nào không trở dạ trong phút giây mê hoảng”. Có lẽ, những giai đoạn trầm luân của cuộc đời cũng chính là lúc “nghệ thuật” “trở dạ” trong đời thơ của Tần Hoài Dạ Vũ. Giọng thơ của ông lúc này trở nên da diết, nét thâm trầm hiện lên giữa những vần thơ tươi sáng, mang đến cho bạn đọc những cảm xúc đan xen lẫn lộn. Một trái tim nhạy cảm giữa một đời nhiều cơn “mê hoảng” đã tạo nên một đời thơ nhiều cống hiến.

"Trang sách lật chưa hết - Mùa xuân đã xuống dòng"

Dẫu đời mang đến cho ông nhiều vết thương, nhưng ông chọn đối diện với đời bằng một trái tim rộng lớn đến lạ. “Kệ thôi, sống ở đời, mình cứ yêu hết lòng, cứ sống hết mình, cứ chân thành thì cuộc đời cũng sẽ không bạc đãi ta”. Và quả thế, cuộc đời bù đắp cho ông một di sản văn học đồ sộ cùng một sức sáng tạo đáng kinh ngạc khi ở tuổi ngoài 70.

Trong suốt đời thơ của mình, Tần Hoài Dạ Vũ viết thơ bằng chính sự chân thành, bộc trực của một người con xứ Giao Thủy, Đại Lộc, Quảng Nam. Khi viết thơ tình, lời thơ của ông lắng đọng, đắm say; khi viết thơ về quê hương, lời thơ se sắt lại bởi nỗi nhớ quê nhà da diết. Ông luôn viết bằng trái tim nhưng điều làm ông khác biệt chính là trái tim ấy được dẫn lối bởi một trí óc sâu sắc và cái tài sử dụng ngôn từ.

Đến khi đã ở độ tuổi “cao niên”, ông vẫn miệt mài cống hiến cho nghệ thuật nước nhà. Có lẽ sức sáng tạo ấy đến từ một tâm hồn luôn thổn thức với cuộc đời, “Trang sách chưa lật hết” nhưng “Mùa xuân đã xuống dòng”, là một chút tiếc nuối của thi sĩ khi mùa xuân của cuộc đời đã vội “xuống dòng” mà mình thì vẫn chưa kịp đọc hết những điều thú vị trong “trang sách” ấy. Có lẽ vì vậy mà ông muốn dâng tặng cho đời từ những điều nhỏ bé nhất, như việc những năm gần đây, ông dùng toàn bộ số tiền bán những cuốn sách của mình làm “Quỹ Khuyến học” để tặng cho các em bé ở những miền quê…

Một cuộc đời một nhân cách lớn được tạo nên từ một trái tim yêu thương và chân thành với những điều nhỏ bé. Nhìn cuộc đời mà Nhà thơ Tần Hoài Dạ Vũ đã đi qua, nhìn cách ông nâng niu con chữ, cách ông biến hóa đầy sắc màu với những vần thơ, cách ông vác ba lô rong ruổi khắp nơi, đi tìm về “di sản văn hóa” quê hương, cách ông vẫn chăm chỉ “bán thơ” làm từ thiện… chính là những minh chứng rõ nét cho một cuộc đời lớn mà ông đã đi qua.

Ở tuổi ngoài 70 với gia tài hơn 30 tác phẩm văn học được xuất bản, Nhà thơ Tần Hoài Dạ Vũ vẫn tiếp tục thai nghén những sản phẩm văn học mới và có lẽ gần nhất chính là tập thơ 5 CHỮ, THƯƠNG ĐỜI, gồm 102 bài thơ 5 chữ, được chọn lọc từ tất cả những bài thơ 5 chữ trong suốt cuộc đời thơ của ông. Đây là tập thơ thứ 11 và là tác phẩm văn học thứ 31 của Tần Hoài Dạ Vũ. Tác phẩm đã được phát hành vào cuối tháng 12-2024.

Tôi muốn được chia sẻ cùng ông những cảm thức sâu nặng tình đời và chia sẻ với tất cả bạn đọc yêu thơ Tần Hoài Dạ Vũ những tâm sự, những nỗi niềm thao thức của một tâm hồn luôn lắng nghe “tiếng gió cô đơn gọi thức mọi chân trời”.

Đoàn Trần Lộc Uyển