Tháo gỡ vướng mắc, phát huy hơn nữa nguồn lực từ đất đai

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: VGP

Nghị quyết số 18-NQ/TW về "Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao" được Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII ban hành ngày 16/6/2022.

Trên cơ sở thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng và nội dung Nghị quyết số 18-NQ/TW, Luật Đất đai năm 2024 (Luật số 31/2024/QH15) được Quốc hội khóa XV ban hành ngày 18/1/2024, thay thế cho Luật Đất đai năm 2013 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2024.

Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, chính sách, pháp luật về đất đai từng bước đi vào cuộc sống, khắc phục các khó khăn, vướng mắc, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và phát triển bền vững của đất nước; củng cố niềm tin của người dân, doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Tuy nhiên, thực tế còn bộc lộ khó khăn, vướng mắc như nhận thức về sở hữu toàn dân về đất đai. Quy hoạch sử dụng đất giữa các ngành, lĩnh vực chưa đồng bộ, thiếu cơ chế xử lý khi có sự chồng chéo, thiếu cơ chế xử lý đối với các dự án đặc thù, cấp bách nhưng chưa có trong quy hoạch.

Cùng với đó, cơ chế giao đất, cho thuê đất, chủ yếu thông qua đấu giá đấu thầu, làm kéo dài thời gian tiếp cận đất đai, giảm tính chủ động và hạn chế trong thu hút đầu tư. Việc mở rộng áp dụng hình thức thuê đất trả tiền hằng năm gây khó khăn cho nhà đầu tư trong hạch toán kinh doanh, huy động tài chính, đặc biệt với các dự án thuộc lĩnh vực thu hút nguồn lực xã hội hóa.

Đặc biệt, thu hồi đất còn thiếu quy định đối với các dự án có yêu cầu đặc thù về địa điểm đầu tư, dự án xây dựng khẩn cấp, cấp bách phục vụ cho nhiệm vụ chính trị, đối ngoại…

Đại diện các bộ, ngành tham dự hội nghị. Ảnh: VGP

Tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, chính sách pháp luật liên quan đến đất đai có tác động toàn dân, toàn diện, bao trùm. Sau 3 năm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và 1 năm thi hành Luật Đất đai năm 2024, chính sách pháp luật về đất đai được triển khai đồng bộ, thu được kết quả tích cực.

Chính sách, pháp luật về đất đai từng bước đi vào cuộc sống, khắc phục các khó khăn, vướng mắc, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và phát triển bền vững của đất nước; củng cố niềm tin của người dân, doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, chính sách, pháp luật về đất đai vẫn còn một số hạn chế, bất cập, chưa phù hợp với chủ trương tổ chức lại chính quyền địa phương 2 cấp, chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.

Thủ tướng cũng chỉ rõ, chính sách thu hồi đất vẫn phân biệt giữa dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư công và dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư tư; thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất còn kéo dài.

Một số chính sách đổi mới về tài chính đất đai theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW chưa được thể chế hóa đầy đủ; chưa quy định rõ vai trò của Nhà nước trong việc quyết định và kiểm soát giá đất với tư cách là đại diện chủ sở hữu về đất đai; tình trạng lợi dụng đấu giá đất để đầu cơ, thổi giá, thao túng giá làm nhiễu loạn thị trường vẫn còn xảy ra ở nhiều nơi…

Về nguyên nhân của hạn chế, Thủ tướng cho rằng, nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của đất đai trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và vai trò của Nhà nước với tư cách là đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý nhà nước về đất đai chưa đầy đủ và còn thiếu thống nhất.

Các quy định của pháp luật liên quan đến đất đai còn thiếu thống nhất, đồng bộ, thường xuyên được điều chỉnh, bổ sung. Việc đầu tư, nghiên cứu quy hoạch, phân bổ hợp lý, tháo gỡ khó khăn vướng mắc để khơi thông nguồn lực đất đai, phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước cũng có lúc có nơi chưa được quan tâm thỏa đáng…

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, Đảng ủy Chính phủ chủ trì đánh giá 3 năm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, 1 năm thực hiện Luật Đất đai năm 2024, trên cơ sở đó đề xuất điều chỉnh, bổ sung Nghị quyết số 18-NQ/TW làm cơ sở sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai năm 2024.

Thủ tướng khẳng định, đây là nhiệm vụ rất quan trọng và cấp bách, đòi hỏi thực hiện trong một thời gian ngắn nhưng phải đảm bảo yêu cầu về mặt chất lượng để tháo gỡ các vướng mắc và có cơ chế để phát huy hơn nữa nguồn lực từ đất đai, sớm trình Ban Chấp hành Trung ương cho ý kiến.

Thủ tướng Chính phủ đề nghị các đại biểu thảo luận, thống nhất, hoàn thiện Hồ sơ báo cáo Bộ Chính trị để trình Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, trong đó, có đề xuất điều chỉnh, bổ sung một số quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp làm cơ sở để đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai...

Nguyệt Hà