Thông tin về Tuần lễ Cấp cao năm 2023 và sự tham gia của Việt Nam

Tuần lễ cấp cao APEC 2023 được tổ chức ở thành phố San Francisco, Mỹ , https://kinhtexaydung.petrotimes.vn

I - Về Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC)

1. Kể từ khi thành lập năm 1989, qua hơn 30 năm hình thành và phát triển, APEC tiếp tục khẳng định là cơ chế liên kết kinh tế khu vực hàng đầu,

khởi xướng và đi đầu thúc đẩy xu thế tự do hóa kinh tế, thương mại và đầu tư trong khu vực và trên thế giới, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và

duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Hợp tác APEC tập trung vào 3 trụ cột chính: (i) Tự do hóa thương mại và đầu tư, (ii) Thuận lợi hóa kinh doanh và (iii) Hợp tác kinh tế - kỹ thuật, nâng cao năng lực, phát triển bình đẳng và bền vững.

Diễn đàn hiện có 21 nền kinh tế thành viên, trong đó bao gồm những nền kinh tế hàng đầu thế giới (Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản…), 9 thành viên Nhóm 20 nền kinh tế lớn (G20) và nhiều nền kinh tế mới nổi, phát triển năng động, đại diện khoảng 38% dân số thế giới, đóng góp 62% GDP và 48% thương mại toàn cầu.

2. APEC hoạt động theo nguyên tắc đồng thuận, tự nguyện và không ràng buộc; không có Hiến chương hay điều lệ. APEC dùng khái niệm “nền kinh tế”; Lãnh đạo Cấp cao của các thành viên được gọi chung là các nhà Lãnh đạo kinh tế.

3. Hoạt động hàng năm của APEC gồm: Hội nghị các Nhà Lãnh đạo kinh tế; Hội nghị liên Bộ trưởng Ngoại giao - Kinh tế; các Hội nghị Bộ trưởng chuyên ngành về thương mại, tài chính, doanh nghiệp nhỏ và vừa và các lĩnh vực khác như cải cách cơ cấu, phát triển nguồn nhân lực, du lịch, an ninh lương thực, phụ nữ và kinh tế, y tế, năng lượng, giao thông vận tải, thông tin và truyền thông...; 05 Hội nghị các Quan chức Cao cấp, cùng nhiều hội nghị, hội thảo của các Ủy ban, Nhóm công tác và các cơ chế cấp làm việc khác thuộc các kênh chính phủ, học giả và doanh nghiệp.

4. Năm 1994, tại Bogor, Indonesia, các Nhà Lãnh đạo kinh tế đã thông qua các Mục tiêu Bogor về thương mại và đầu tư tự do và mở đối với các nền kinh tế thành viên phát triển vào năm 2010 và các nền kinh tế thành viên đang phát triển vào năm 2020.

Trong giai đoạn triển khai các Mục tiêu Bogor (1994 - 2019), tăng trưởng kinh tế cũng như thương mại, đầu tư của các nền kinh tế thành viên APEC đã đạt mức tăng trưởng lớn, cụ thể: Tổng kim ngạch thương mại hàng hóa và dịch vụ gần như được nhân gấp 04 lần với tốc độ tăng trưởng trung bình 6,9%/năm; Mức thuế quan trung bình theo nguyên tắc Tối huệ quốc (MFN) giảm từ 13,9% xuống 5,2% trong năm 2019; Lượng vốn FDI đầu tư vào và ra củ các nền kinh tế thành viên APEC tăng trưởng trung bình trên 10%/năm với sự đóng góp ngày càng lớn từ các nền kinh tế đang phát triển; Tăng trưởng GDP thực trong APEC đạt trung bình 3,9%/năm, nhanh hơn phần còn lại của thế giới trong khi mức tăng trưởng tính trên đầu người đạt 3,1%.

Đến nay, APEC đã đạt nhiều thành tựu nổi bật và thực chất trên cả 3 trụ cột hợp tác. Bên cạnh những thành tựu về tự do hóa thương mại và đầu tư nêu trên, về thuận lợi hóa kinh doanh, chi phí giao dịch thương mại trong khu vực giảm đáng kể qua các lần cắt giảm 5% vào các năm 2006, 2010 và 10% vào năm 2015. Về hợp tác kinh tế - kỹ thuật, mỗi năm, APEC hỗ trợ kinh phí cho khoảng 150 dự án hợp tác và nâng cao năng lực với tổng giá trị lên đến 23 triệu USD.

5. Hiện APEC đang triển khai các chiến lược, chương trình hợp tác lớn gồm: Chương trình nghị sự tăng cường về cải cách cơ cấu đến 2025, Lộ trình cạnh tranh dịch vụ đến 2025, Kế hoạch kết nối tổng thể đến 2025, Chương trình nghị sự phát triển bao trùm về kinh tế, tài chính, xã hội đến 2030, Khuôn khổ phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số đến 2025, Lộ trình La Serena về Phụ nữ và Tăng trưởng Bao trùm đến 2030.

6. Năm 2020, các nhà Lãnh đạo APEC đã thông qua Tầm nhìn APEC đến năm 2040 về xây dựng khu vực châu Á - Thái Bình Dương mở, năng động, tự cường và hòa bình, vì sự thịnh vượng của tất cả người dân và các thế hệ tương lai, trên cơ sở thúc đẩy 03 trụ cột hợp tác về thương mại và đầu tư, đổi mới và số hóa, và tăng trưởng mạnh mẽ, cân bằng, an toàn, bền vững và bao trùm. Tầm nhìn tiếp tục khẳng định các nguyên tắc tự nguyện, đồng thuận và không ràng buộc trên cơ sở hợp tác bình đẳng, chia sẻ trách nhiệm, tôn trọng lẫn nhau và vì lợi ích chung. Tầm nhìn nhấn mạnh vai trò hàng đầu của APEC và cam kết nâng cao hiệu quả hoạt động và vai trò quản trị toàn cầu của APEC.

7. Năm 2021, các nhà Lãnh đạo APEC đã thông qua Kế hoạch Hành động Aotearoa, đề ra các mục tiêu và hành động cụ thể nhằm triển khai Tầm nhìn APEC đến năm 2040 với 03 phần chính: (i) Mục tiêu, cam kết hành động của riêng từng nền kinh tế và cam kết hành động chung đối với 03 trụ cột hợp tác của Tầm nhìn; (ii) Đề xuất nâng cao hiệu quả hoạt động APEC với vai trò là một thể chế với các mục tiêu cụ thể đến năm 2025; (iii) Rà soát và đổi mới kế hoạch hành động và kết quả thực hiện: giám sát các mục tiêu hàng năm; rà soát 5 năm thực hiện các cam kết; rà soát giữa kỳ các mục tiêu và hành động.

8. Năm 2022, các nhà Lãnh đạo APEC đã thông qua Tuyên bố chung về các Mục tiêu Bangkok về Mô hình Kinh tế Sinh học - Tuần hoàn - Xanh (BCG) - chiến lược tăng trưởng mới trong giai đoạn hậu Covid. Đây là khuôn khổ toàn diện thúc đẩy chương trình nghị sự của APEC về phát triển bền vững trên 04 khía cạnh: (i) Đóng góp vào nỗ lực toàn cầu ứng phó với các thách thức môi trường; (ii) Thúc đẩy thương mại và đầu tư bền vững; (iii) Bảo tồn, quản lý và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên; (iv) Quản lý rác thải bền vững và hiệu quả tài nguyên, hướng tới rác thải bằng không.

II - Việt Nam luôn chủ động, tích cực tham gia, đóng góp trong APEC

- Việt Nam trở thành thành viên chính thức của Diễn đàn hợp tác châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tại Hội nghị liên Bộ trưởng (HNBT) Ngoại giao - Kinh tế APEC lần thứ 10, ngày 15/11/1998, tại Kuala Lumpur, Malaysia; đánh dấu quá trình phát triển và mở rộng của Diễn đàn, đưa số thành viên của APEC lên 21 nền kinh tế. Đây là một dấu mốc quan trọng trong quá trình triển khai chính sách đối ngoại rộng mở, đa dạng hóa, đa phương hóa và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam. Năm 2023 đánh dấu 25 năm Việt Nam trở thành thành viên chính thức của APEC.

- Khu vực APEC có ý nghĩa quan trọng, chiến lược đối với an ninh, phát triển của nước ta. APEC là diễn đàn quy tụ 15 trên 30 đối tác chiến lược, đối tác toàn diện và là các đối tác kinh tế, thương mại quan trọng hàng đầu của nước ta, chiếm hơn 77% thương mại, gần 81% đầu tư trực tiếp và hơn 85% du lịch. 13 trong 17 Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà ta đang triển khai/đàm phán là với thành viên APEC. Trong đó, 17 trên tổng số 20 thành viên APEC là đối tác FTA của Việt Nam.

- Trong 25 năm tham gia APEC, Việt Nam đã đóng góp tích cực, chủ động đối với Diễn đàn APEC, góp phần thúc đẩy hòa bình, ổn định, hợp tác, liên kết kinh tế khu vực, duy trì vai trò của APEC là cơ chế liên kết kinh tế hàng đầu tại châu Á - Thái Bình Dương.

Nổi bật nhất phải kể đến việc Việt Nam là một trong số ít thành viên đã hai lần đảm nhiệm thành công vai trò chủ nhà APEC, vào các năm 2006 và 2017.

Hai là, Việt Nam là một trong những thành viên tích cực nhất trong đề xuất các sáng kiến và dự án, với hơn 150 dự án trên nhiều lĩnh vực.

Ba là, Việt Nam đã có nhiều đóng góp trong công tác điều hành hoạt động của APEC thông qua đảm nhiệm vị trí Giám đốc điều hành Ban Thư ký APEC (năm 2005 - 2006), Chủ tịch/Phó Chủ tịch nhiều Ủy ban và nhiều Nhóm công tác chủ chốt như Ủy ban thương mại và đầu tư, Ủy ban quản lý ngân sách, các Nhóm công tác về doanh nghiệp vừa và nhỏ, y tế, ứng phó với tình trạng khẩn cấp...

Bốn là, vai trò của doanh nghiệp Việt Nam đối với hợp tác APEC ngày càng được đề cao. Kể từ sau khi đảm nhiệm thành công vai trò Chủ nhà APEC 2017, ta tiếp tục tham gia, đóng góp tích cực trong hợp tác APEC; thúc đẩy triển khai các kết quả quan trọng của APEC 2017, nhất là sáng kiến của ta về xây dựng Tầm nhìn APEC đến năm 2040. Với vai trò Phó Chủ tịch Nhóm xây dựng Tầm nhìn APEC, ta đã chủ động tham gia dẫn dắt, điều phối quá trình xây dựng Báo cáo khuyến nghị của Nhóm Tầm nhìn APEC với tiêu đề “Người dân và thịnh vượng: Tầm nhìn APEC đến 2040”. Với Tầm nhìn APEC đến năm 2040 và Kế hoạch Hành động Aotearoa triển khai Tầm nhìn được các nhà Lãnh đạo 21 nền kinh tế thành viên thông qua, APEC đã hoàn tất thực hiện sáng kiến do Việt Nam khởi xướng và được thông qua tại Hội nghị Cấp cao APEC lần thứ 25 diễn ra tháng 11/2017 tại thành phố Đà Nẵng.

III - Về hợp tác APEC Năm 2023 và sự tham gia của Việt Nam

1. Năm 2023, Mỹ đăng cai APEC lần thứ ba, tiếp theo các năm 1993 và 2011 với chủ đề “Kiến tạo một tương lai tự cường, bền vững cho tất cả mọi người” (Creating a Resilient and Sustainable Future for All) dựa trên 03 ưu tiên về: (i) Kết nối - xây dựng một khu vực tự cường và kết nối thúc đẩy thịnh vượng kinh tế toàn diện; (ii) Đổi mới sáng tạo - thúc đẩy môi trường đổi mới sáng tạo vì một tương lai bền vững; (iii) Bao trùm - củng cố một tương lai bình đẳng và bao trùm cho mọi người dân. Chủ đề và các ưu tiên do Hoa Kỳ đề xuất có sự tiếp nối với những chủ đề và ưu tiên của các Chủ nhà APEC những năm gần đây, đặc biệt chú trọng thúc đẩy hợp tác về phát triển bền vững và bao trùm, kết nối, đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh các động lực tăng trưởng mới. Năm 2023 đánh dấu 30 năm kể từ Hội nghị Các nhà Lãnh đạo kinh tế APEC đầu tiên được tổ chức tại Đảo Blake, Hoa Kỳ (1993 - 2023)

Các Hội nghị Bộ trưởng (HNBT) chuyên ngành APEC đã thông qua một số bộ nguyên tắc, khuyến nghị không ràng buộc như Nguyên tắc Chuyển đổi Năng lượng Công bằng APEC; Nguyên tắc để đạt được an ninh lương thực thông qua Hệ thống nông nghiệp-thực phẩm bền vững trong khu vực APEC; Đề xuất Lồng ghép tính bao trùm và bền vững vào các chính sách thương mại và đầu tư; và Chương trình hành động và Khung giảm thiểu rủi ro thiên tai.

Năm 2023 là năm Diễn đàn triển khai rà soát việc thực hiện Kế hoạch Hành động Aotearoa về Tầm nhìn APEC đến năm 2040. Theo đó, các thành viên sẽ báo cáo tiến độ triển khai Kế hoạch ở cả 3 trụ cột: thương mại, đầu tư; đổi mới sáng tạo; tăng trưởng bền vững và bao trùm.

Các thành viên tiếp tục coi trọng APEC, khẳng định vai trò diễn đàn hàng đầu khu vực và là cơ chế quan trọng tại châu Á - Thái Bình Dương thúc đẩy các nỗ lực đa phương trong thúc đẩy phục hồi kinh tế và chuẩn bị cho tăng trưởng bền vững, bao trùm và tự cường.

2. Tham gia, đóng góp của Việt Nam

Trong năm 2023, ta đã tích cực ủng hộ, phối hợp chặt chẽ với Chủ nhà Hoa Kỳ, các thành viên APEC chủ chốt và các thành viên ASEAN trong APEC duy trì nguyên tắc thương mại - đầu tư tự do và mở của Diễn đàn, thúc đẩy đà hợp tác, liên kết kinh tế khu vực, thúc đẩy các nỗ lực ứng phó dịch bệnh, phục hồi kinh tế và tăng trưởng bền vững, bao trùm trong dài hạn, bảo đảm thành công của Năm APEC 2023; thúc đẩy đoàn kết và đề cao vai trò của ASEAN.

Ta đồng thời tham gia đóng góp tích cực vào các hoạt động và quan tâm chung của APEC, đóng vai trò tích cực trong triển khai Kế hoạch Hành động Aotearoa về Tầm nhìn APEC đến năm 2040 và tiếp tục phát huy các kết quả quan trọng của Năm APEC 2017. Việt Nam là thành viên duy nhất tự nguyện báo cáo kết quả triển khai Kế hoạch Hành động Aotearoa trên cả 3 trụ cột.

Các Bộ, ngành của ta tiếp tục tranh thủ tốt các nguồn lực của APEC nhằm nâng cao năng lực; chủ trì hoặc đồng chủ trì với một số thành viên các dự án về thương mại điện tử, nâng cao quyền năng cho phụ nữ, ứng phó với biến đổi khí hậu, ứng phó tình trạng khẩn cấp, y tế biển, tăng trưởng bền vững và bao trùm, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, thúc đẩy chuỗi cung ứng tự cường…

IV. Thông tin cơ bản về Tuần lễ Cấp cao APEC 2023

1. Tuần lễ Cấp cao APEC 2023 sẽ diễn ra tại San Francisco, Hoa Kỳ từ

11 - 17/11/2023, gồm các hoạt động chính:

Hội nghị các Nhà Lãnh đạo kinh tế châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 30 (17/11);

Hội nghị Thượng đỉnh doanh nghiệp APEC (15 - 16/11);

Đối thoại giữa các nhà Lãnh đạo với Hội đồng Tư vấn Kinh doanh APEC (16/11);

Đối thoại giữa các nhà Lãnh đạo APEC với Khách mời (16/11);

Hội nghị liên Bộ trưởng Ngoại giao - Kinh tế APEC lần thứ 34 (14 - 15/11);

Hội nghị Bộ trưởng Tài chính APEC lần thứ 30 (12 - 13/11);

Hội nghị Tổng kết các Quan chức cao cấp APEC (11 - 12/11).

2. Hội nghị các Nhà Lãnh đạo kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (HNCC) lần thứ 30 sẽ thảo luận về chủ đề “Kết nối và Các nền kinh tế tự cường và bao trùm”.

3. Hội nghị liên Bộ trưởng Ngoại giao - Kinh tế (HNBT) lần thứ 34 gồm các phiên họp với chủ đề về “Xây dựng khu vực tự cường và kết nối để tăng cường thịnh vượng kinh tế bao trùm” và “Kiến tạo môi trường đổi mới sáng tạo vì tương lai bền vững và Bảo đảm tương lai bình đẳng và bao trùm cho tất cả mọi người”.

4. Hội nghị Bộ trưởng Tài chính lần thứ 30 gồm các phiên họp tập trung vào “Tình hình Tài chính và Kinh tế thế giới và khu vực”, “Mô hình kinh tế trọng cung hiện đại”, “Tài chính bền vững” và “Tài sản số”.

V. Tham dự của đoàn Việt Nam tại Tuần lễ Cấp cao

- Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sẽ tham dự Hội nghị các Nhà Lãnh đạo kinh tế châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 30 (17/11), Đối thoại giữa các Nhà Lãnh đạo với Hội đồng tư vấn kinh doanh APEC (16/11), Đối thoại giữa các Nhà Lãnh đạo APEC với Khách mời (16/11) và phát biểu dẫn đề tại Hội nghị Thượng đỉnh doanh nghiệp APEC (15/11).

- Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn và Lãnh đạo Bộ Công Thương sẽ tham dự Hội nghị liên Bộ trưởng Ngoại giao - Kinh tế ngày 14 - 15/11 và tháp tùng Chủ tịch nước dự Hội nghị Cấp cao và các Hội nghị liên quan từ ngày 15 - 17/11.

- Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc sẽ tham dự Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ngày 12-13/11 và tháp tùng Chủ tịch nước dự Hội nghị Cấp cao và các Hội nghị liên quan từ ngày 15 - 17/11.

- Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Chủ tịch Hội đồng Tư vấn doanh nghiệp APEC Việt Nam Phạm Tấn Công tham dự Đối thoại giữa Lãnh đạo các nền kinh tế APEC với Hội đồng Tư vấn Kinh doanh APEC (16/11) và Hội nghị Hội đồng Tư vấn Kinh doanh APEC (ABAC) (11 - 13/11).

- Đại diện Bộ Công Thương và Bộ Ngoại giao tham dự Hội nghị Tổng kết các Quan chức cao cấp APEC (11 - 12/11).

- Đoàn Việt Nam sẽ tham dự tất cả các hoạt động lớn của Tuần lễ Cấp cao, tiếp xúc rộng rãi các đối tác quan trọng trong APEC và các tập đoàn doanh nghiệp lớn ở khu vực.

VI. Một số vấn đề cần lưu ý khi đưa tin

Theo nguyên tắc và thông lệ APEC, chỉ sử dụng biểu trưng (logo) của APEC và biểu trưng năm APEC của chủ nhà Hoa Kỳ, không sử dụng hình ảnh cờ, quốc kỳ, quốc huy, quốc ca, quốc thiều, bản đồ của các nền kinh tế thành viên. Sử dụng đúng tên gọi của Hội nghị là Hội nghị các nhà Lãnh đạo kinh tế APEC, không gọi là Hội nghị Thượng đỉnh. Khi đề cập đến thành viên APEC, cần sử dụng thuật ngữ “nền kinh tế thành viên APEC” hoặc “thành viên APEC”, không gọi là “nước” hay “quốc gia”. Đài Loan và Hồng Công tham gia với tư cách là nền kinh tế nhưng theo quy chế đặc biệt, do đó, Đài Loan tham gia với tên gọi “Đài Bắc Trung Hoa” và Hồng Công với tên gọi “Hồng Công, Trung Quốc”.

Khi đề cập đến các nhà Lãnh đạo tham dự Hội nghị các Nhà Lãnh đạo Kinh tế APEC nói chung, cần dùng danh xưng “các Nhà Lãnh đạo các nền kinh tế”, không dùng danh xưng “các Nguyên thủ Quốc gia” hay “những Người đứng đầu Chính phủ”. Khi đề cập đến riêng từng Lãnh đạo, có thể dùng danh xưng “Thủ tướng”, “Tổng thống”. “Chủ tịch nước”... theo đúng chức danh của họ. Riêng đối với Trưởng đoàn Đài Bắc Trung Hoa và Hồng Công, Trung Quốc, cần dùng từ “Đại diện của Đài Bắc Trung Hoa” và “Đại diện của Hồng Công, Trung Quốc”

Đối với các hoạt động của Chủ tịch nước trong chuyến đi, báo chí sử dụng hình, ảnh chính thức của các cơ quan báo chí tháp tùng Chủ tịch nước, không sử dụng các ảnh cũ để minh họa; đưa tin theo thông tin của Bộ Ngoại giao cung cấp hoặc có kiểm chứng với Bộ Ngoại giao đối với các thông tin liên quan.

https://kinhtexaydung.petrotimes.vn

Vân Anh