Thuế quan của Mỹ thúc đẩy các nhà sản xuất Trung Quốc chuyển sang Đông Nam Á

Bất chấp việc giảm mạnh thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc trong tuần này, một số công ty vẫn có kế hoạch đẩy mạnh đầu tư vào các điểm nóng sản xuất của châu Á, đẩy nhanh quá trình sắp xếp lại chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nhà sản xuất thiết bị nhà bếp và phụ kiện nướng Velong Enterprises cho biết các lô hàng xuất đi từ các nhà máy Trung Quốc của họ đã giảm xuống gần bằng 0 sau khi mức thuế của Mỹ tăng vọt lên 145% vào ngày 9/4. Nhưng các liên doanh của công ty tại Campuchia và Ấn Độ đã ghi nhận mức gia tăng đơn hàng, khi các nhà nhập khẩu của Mỹ đẩy mạnh nhập khẩu để đảm bảo nguồn cung.

"Chúng tôi đang choáng ngợp với hàng chục triệu đô la trong các đơn đặt hàng tiềm năng từ cơ sở tại Campuchia... Chúng tôi đang tiến triển 100% với Campuchia và Ấn Độ", Jacob Rothman, đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của Velong Enterprises cho biết.

Trong một động thái bất ngờ, Mỹ đã giảm thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc từ mức 145% xuống còn 30% trong thời hạn 90 ngày, trong khi Trung Quốc cũng hạ thuế đối với hàng hóa của Mỹ xuống còn 10%, sau cuộc đàm phán vào cuối tuần qua.

Tuy nhiên, mức thuế mới có hiệu lực từ ngày 14/5 vẫn khiến Trung Quốc gặp bất lợi so với các đối tác thương mại khác của Mỹ, những nước chỉ phải chịu mức thuế 10%.

Do đó, các nhà phân tích và nhà sản xuất vẫn thận trọng, đặt câu hỏi liệu thỏa thuận thương mại có được duy trì hay không nếu hai quốc gia không đạt được các thỏa thuận rộng hơn.

Trinh Nguyen, chuyên gia kinh tế cấp cao tại ngân hàng đầu tư Natixis cho biết, thuế quan của Mỹ sẽ dẫn đến việc sắp xếp lại vĩnh viễn các chuỗi cung ứng. "Nó sẽ gây ra sự hội nhập khu vực sâu sắc hơn thay vì ít hội nhập hơn", bà cho biết.

Có những dấu hiệu ban đầu cho thấy việc định tuyến lại và chuyển hướng thương mại đang gia tăng, vì chính sách thuế quan của Tổng thống Trump đã mang lại ảnh hưởng nặng nề nhất đến Trung Quốc.

Dữ liệu chính thức cho thấy sự gia tăng trong việc các nhà xuất khẩu đang chạy đua để vận chuyển hàng hóa đến các nước thứ ba, bao gồm cả các nước Đông Nam Á trước khi thời gian tạm dừng áp dụng thuế quan qua lại trong 90 ngày hết hạn vào đầu tháng 7.

Trong khi kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ giảm mạnh 21% vào tháng 4 so với cùng kỳ năm ngoái, thì sự sụt giảm này được bù đắp một phần bởi nhu cầu tăng mạnh ở những nơi khác, đặc biệt là ở các quốc gia Đông Nam Á. Theo dữ liệu do hải quan Trung Quốc công bố vào tuần trước, các lô hàng đến Indonesia và Thái Lan tăng lần lượt là 37% và 28% vào tháng 4 so với cùng kỳ năm ngoái. Kết quả là, xuất khẩu của Trung Quốc vẫn mạnh mẽ với mức tăng 8,1% vào tháng 4.

"Sự chuyển hướng thương mại có thể sẽ đáng kể hơn trong cuộc chiến thương mại này, vì chênh lệch thuế quan giữa Trung Quốc và các quốc gia khác hiện đã lớn hơn…Một phần lớn nhu cầu của Mỹ chắc chắn sẽ được chuyển hướng sang các nhà cung cấp khác, tạo ra những cơ hội mới cho các quốc gia có vị thế tốt để tham gia", theo các nhà phân tích từ công ty nghiên cứu Rhodium Group cho biết.

Mặc dù thuế quan của Tổng thống Trump đối với một số quốc gia Đông Nam Á vẫn có nguy cơ ở mức cao, chẳng hạn như 49% đối với Campuchia và 36% đối với Thái Lan, nhiều nhà sản xuất cho biết những địa điểm này vẫn là lựa chọn tốt nhất, nhờ sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.

Hoạt động thương mại giữa ASEAN và Trung Quốc

Thâm hụt thương mại của ASEAN với Trung Quốc đã tăng từ dưới 50 tỷ USD vào năm 2012 lên 190 tỷ USD vào năm 2024, trong khi thặng dư thương mại của ASEAN với phần còn lại của thế giới đã tăng lên 239 tỷ USD, cho thấy nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc "được sử dụng để xử lý và lắp ráp hạ nguồn", Gene Ma, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu Trung Quốc tại Viện Tài chính Quốc tế (IIF) cho biết.

Các nhà phân tích từ Allianz Trade dự đoán rằng chiến lược "Trung Quốc + 1" sẽ tăng cường dưới nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump khi các công ty châu Á tìm kiếm cơ hội mở rộng năng lực mới tại Việt Nam, Indonesia, Malaysia và Thái Lan.

Bên cạnh đó, mối quan hệ thương mại chặt chẽ hơn giữa các quốc gia châu Á đã mang lại lợi ích cho khu vực.

Hội đồng Xúc tiến Thương mại Quốc tế Trung Quốc (CCPIT) cho biết vào tháng 4, hơn 75% trong số 1.100 nhà xuất khẩu của Trung Quốc được khảo sát có ý định mở rộng sang các thị trường mới nổi, trong khi gần một nửa trong số đó dự kiến sẽ giảm hoạt động kinh doanh với khách hàng ở Mỹ.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài